Άλλη μια σεμνή πρόταση

Εβδομήντα οκτώ εκατομμύρια: τόσοι είναι οι Αμερικανοί που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1946 και το 1964, τα χρόνια του λεγόμενου baby boom. Τι θα γίνει όταν όλοι αυτοί οι άνθρωποι βγουν στη σύνταξη;

Αυτό που θα συμβεί, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, είναι ότι οι φόροι θα αυξηθούν τις επόμενες δεκαετίες κατά 30%- 50% προκειμένου να καταστεί δυνατό να συντηρηθεί αυτό το τεράστιο κύμα συνταξιούχων. Και αυτό που πολλοί φοβούνται- όχι μόνο στην Αμερική, αλλά και στην Ευρώπη- είναι η αντίδραση των νεώτερων γενιών απέναντι στην επιδείνωση της δικής τους καθημερινότητας. Εμπρησμούς χωριών που είναι σχεδιασμένα για ηλικιωμένους και επιθέσεις εναντίον συνταξιούχων την ώρα που παίζουν γκολφ, περιγράφει ο Κρίστοφερ Μπάκλεϋ, πρώην σύμβουλος και λογογράφος του πατέρα Μπους, στο τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο «Βoomsday». Κι ενώ η κατάσταση τείνει να ξεφύγει από τον έλεγχο της κυβέρνησης- συνεχίζει ο συγγραφέας-, πέφτει σαν κεραυνός η πρόταση μιας 29χρονης μπλόγκερ, της Κασάντρα Ντιβάιν: να οργανωθεί μια «εθελοντική μετάβαση» των ηλικιωμένων. Με άλλα λόγια, να δοθούν κίνητρα στους άνω των 70 ετών για να αποχωρήσουν ησύχως από τον μάταιο τούτο κόσμο. Όποιος μπει στο πρόγραμμα θα απολαύσει, προτού αυτοκτονήσει, μια υπέροχη κρουαζιέρα με έξοδα του κράτους (που θα ονομάζεται «αποχαιρετιστήριος μήνας του μέλιτος»), ενώ τα παιδιά και τα εγγόνια του θα απαλλαγούν από τον φόρο κληρονομιάς.

Ο συγγραφέας εμπνεύστηκε εμφανώς την ιδέα του από το περίφημο βιβλίο του Τζόναθαν Σουίφτ με τίτλο «Μια σεμνή πρόταση», που κυκλοφόρησε το 1729 και πρότεινε ως λύση για τον υπερπληθυσμό και την πείνα στην Ιρλανδία να πουλάνε οι φτωχοί τα μικρότερα παιδιά τους στους γαιοκτήμονες για να τα τρώνε. Παρ΄ όλο που το βιβλίο εξαντλείται ουσιαστικά σε αυτό το εύρημα και, σύμφωνα με τους κριτικούς, δεν είναι ιδιαίτερα καλογραμμένο, σκαρφάλωσε μέσα σε ένα μήνα από την έκδοσή του στην κορυφή των μπεστ σέλερ και έγινε αντικείμενο συζήτησης μεταξύ πολιτικών αναλυτών και οικονομικών σχολιαστών. Όπως γράφει ο Ρόμπερτ Σάμιουελσον στο Νιούζουικ, μπορεί να μη δούμε τα επόμενα χρόνια επιθέσεις εναντίον συνταξιούχων που λιάζονται στην παραλία, αλλά ένας πόλεμος γενεών με αφορμή το συνταξιοδοτικό πρόβλημα είναι αναπόφευκτος.
«Διαπράττουμε τεράστιο πολιτικό και οικονομικό έγκλημα», σημειώνει, «απέναντι στα παιδιά μας, ίσως κι απέναντι σε μας τους ίδιους».

Γιατί, λοιπόν, αυτή η σιωπή και απραξία; Μα για τους ίδιους λόγους που υπαγορεύουν την απραξία και στην Ευρώπη: τον φόβο των πολιτικών ότι οποιοδήποτε μέτρο θα έχει εκλογικό κόστος. Η Αarp, το σούπερ λόμπι των συνταξιούχων, έχει 38 εκατομμύρια μέλη και το βάρος της στις προεδρικές εκλογές είναι μεγάλο. Άλλωστε, είναι δυνατόν οι baby boomers (στους οποίους ανήκουν ο Μπιλ Κλίντον, ο Τζορτζ Μπους, ο Μπιλ Γκέιτς) να τα βάλουν με τον εαυτό τους;