Ποιον φοβάται ο νέος "τσάρος";

Η δημοτικότητά του αυξάνεται διαρκώς. Η οικονομία της χώρας του καλπάζει. Οι Ευρωπαίοι κάθονται σούζα μπροστά του. Και τότε γιατί ο Πούτιν στέλνει τα ΜΑΤ εναντίον μερικών εκατοντάδων ανθρώπων που τολμούν να βγαίνουν στους δρόμους και να διαδηλώνουν;
Ποιον φοβάται ο Βλαντίμιρ Πούτιν; Αυτό είναι το ερώτημα που τίθεται μετά τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων του περασμένου Σαββατοκύριακου στη Μόσχα και στην Πετρούπολη. Τι έχει να φοβηθεί ένας πανίσχυρος ηγέτης από μερικούς εκατοντάδες διαδηλωτές όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων που ζητούν την παραίτησή του; Πώς είναι δυνατόν να συλλαμβάνονται, να εξευτελίζονται και να παραπέμπονται σε δίκη άνθρωποι σαν τον πρώην πρωθυπουργό Μιχαήλ Κασιάνοφ και τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή του σκακιού Γκάρι Κασπάροφ; Δεν έχει μείνει λοιπόν τίποτα από τη διαδικασία εκδημοκρατισμού που ξεκίνησε στην πρώην Σοβιετική Ενωση στα τέλη της δεκαετίας του ’80;
Ο γάλλος φιλόσοφος Αντρέ Γκλυκσμάν επιτέθηκε και πάλι με σφοδρότητα αυτή την εβδομάδα εναντίον των ευρωπαίων πολιτικών που αγνοούν σήμερα τους λίγους θαρραλέους δημοκράτες της Ρωσίας, όπως αγνοούσαν στα μαύρα χρόνια του κομμουνισμού τον Σολζενίτσιν, τον Σάχαροφ και τους άλλους διαφωνούντες. Η αλήθεια όμως είναι ότι η καταστολή των δημοκρατικών ελευθεριών στη Ρωσία προκαλεί μεγαλύτερες αντιδράσεις στην Ευρώπη απ’ό,τι στην ίδια τη Ρωσία. Για τους Ρώσους, το δίλημμα είναι απλό: δημοκρατία και χάος, όπως την εποχή του Γιέλτσιν, ή τάξη και υλική πρόοδος; Οι μυστηριώδεις θάνατοι δεκάδων δημοσιογράφων τα τελευταία χρόνια δεν τους απασχολούν. Οι Τσετσένοι είναι όλοι τρομοκράτες. Αυτό που έχει σημασία είναι να μείνει η Ρωσία ενωμένη και να τη σέβονται στο εξωτερικό. Ο Πούτιν το έχει πετύχει, και γι’αυτό επιβραβεύεται: σύμφωνα με το Κέντρο Levada, που είναι γνωστό για την αντικειμενικότητά του, η δημοτικότητα του ρώσου ηγέτη έχει αυξηθεί σε 64%, έναντι 56% τον Μάρτιο του 2006.
Η σιδηρά πυγμή που χρησιμοποιεί το Κρεμλίνο εναντίον των λιγοστών αντιπάλων του – επισημαίνει ο ανταποκριτής της Ελ Παϊς στη Μόσχα – μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής ρωσικής ηγεσίας προέρχεται από τις μυστικές υπηρεσίες. Ακόμη κι όταν το κοινοβούλιο εξέλιξε πρόεδρο τον πατέρα της περεστρόικα, τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, υποψήφιος ήταν ένας: κάποιος βουλευτής που είχε προσπαθήσει να θέσει υποψηφιότητα για να νομιμοποιήσει εκείνες τις εκλογές αποκλείστηκε με συνοπτικές διαδικασίες. Η διαδικασία του εκδημοκρατισμού που οδήγησε στο τέλος της Σοβιετικής Ενωσης ήταν ουσιαστικά μια ανωμαλία στη ρωσική ιστορία. Και αυτή την ανωμαλία, ο Πούτιν ανέλαβε να τη διορθώσει.
Το Κρεμλίνο ελέγχει σήμερα πλήρως την κατάσταση. Ευνοείται βέβαια και από τον – κατά Τόμας Φρίντμαν – «πρώτο κανόνα της πετροπολιτικής»: όσο πιο υψηλές είναι οι τιμές των υδρογονανθράκων τόσο περισσότερο υποφέρει η δημοκρατία. Ο Κασπάρωφ πρέπει επειγόντως να γίνει πράσινος.