«Στρατηγέ, δεν καταλαβαίνετε κάτι»

«Το να είσαι επαγγελματίας σημαίνει να κάνεις τα πράγματα που σου αρέσουν, τις μέρες που δεν έχεις καμιά όρεξη να τα κάνεις». Ντέηβιντ Χάλμπερσταμ

Όταν οι Νιου Γιορκ Τάιμς τον έστειλαν να καλύψει τον πόλεμο στο Βιετνάμ, το 1962, ο Χάλμπερσταμ ήταν 28 ετών και υποστήριζε τις αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως άλλωστε η συντριπτική πλειονότητα των συμπατριωτών του. Μερικές επισκέψεις στο Νότιο Βιετνάμ ήταν αρκετές για να τον κάνουν να αλλάξει γνώμη, αφού συνειδητοποίησε ότι η ρόδινη εικόνα που παρουσίαζαν ο στρατός και η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον δεν είχε καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Οι ανταποκρίσεις του άρχισαν έτσι να γίνονται όλο και πιο πύρινες. Τον Οκτώβριο του 1963, ο πρόεδρος Κέννεντυ ζήτησε να δει τον εκδότη των Νιου Γιορκ Τάιμς, τον Άρθουρ Σουλτσμπέργκερ, και αξίωσε την ανάκληση του δημοσιογράφου. Ο Σουλτσμπέργκερ όχι μόνο αρνήθηκε, αλλά έδωσε εντολή στον Χάλμπερσταμ να αναβάλει μια άδεια που επρόκειτο να πάρει.

Μια μέρα που ο Χάλμπερσταμ ήθελε να επισκεφθεί τον τόπο μιας μάχης όπου ο αμερικανικός στρατός είχε ηττηθεί, τηλεφώνησε σ΄ έναν στρατηγό στο σπίτι του, για να ζητήσει άδεια. Στο μπρίφινγκ της επομένης, ένας ταξίαρχος στηλίτευσε τους «θλιβερούς, χαμηλού επιπέδου νεαρούς δημοσιογράφους, που έχουν το θράσος να τηλεφωνούν σε έναν στρατηγό στο σπίτι του». Πήρε τότε τον λόγο ο Χάλμπερσταμ: «Στρατηγέ, υπάρχει κάτι που δεν καταλαβαίνετε. Δεν είμαστε δεκανείς. Δεν δουλεύουμε για σας. Θα τηλεφωνούμε οποιαδήποτε ώρα στο σπίτι οποιουδήποτε στρατηγού, προκειμένου να κάνουμε τη δουλειά μας». Ο ταξίαρχος έμεινε άναυδος. Και ο δημοσιογράφος συνέχισε τη δουλειά του, έχοντας πάντα την πεποίθηση ότι η κοινή γνώμη έχει το δικαίωμα να γνωρίζει την αλήθεια. «Όταν, για οποιονδήποτε λόγο, η κυβέρνηση αρχίζει να λέει ψέματα», είπε σε μια συνέντευξη που έδωσε τον περασμένο μήνα στο Ασοσιέιτεντ Πρες, «καταλαβαίνει κανείς την αξία της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας». Η παραπομπή στη σημερινή εποχή και τον πόλεμο στο Ιράκ, για τον οποίο ήταν ιδιαίτερα επικριτικός, ήταν σαφής.

Το 1967, ο Χάλμπερσταμ παραιτήθηκε από τους Νιου Γιορκ Τάιμς, για να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Έγραψε 21 βιβλία, από τα οποία το γνωστότερο είναι το «Οι καλύτεροι και εξυπνότεροι» (1972), ένας ειρωνικός χαρακτηρισμός για τους ταλαντούχους συμβούλους του Κέννεντυ και του Τζόνσον που οδήγησαν την Αμερική σε μια εξευτελιστική στρατιωτική ήττα. Ανάμεσα στα αγαπημένα του θέματα ήταν και το μπέιζμπολ, ενώ το βιβλίο που ετοίμαζε τον τελευταίο καιρό ήταν για τον θρυλικό αγώνα ποδοσφαίρου του 1958 ανάμεσα στους Μπάλτιμορ Κολτς και τους Νιου Γιορκ Τζάιαντς. Δεν πρόλαβε. Την περασμένη Δευτέρα έχασε τη ζωή του σε ένα τροχαίο δυστύχημα στο Σαν Φρανσίσκο. Η γυναίκα του είπε πως θα τον θυμάται πάνω απ΄ όλα για τη διαρκή και ανεξάντλητη γενναιοδωρία του απέναντι στους νέους δημοσιογράφους.