Πολίτες με πολλές ταυτότητες

Είναι ουσιαστικά προδιαγεγραμμένο: η αποχή στις ευρωεκλογές θα είναι μεγάλη και όλοι θα πουν ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μακριά από τα ενδιαφέροντα των πολιτών».

Και σε έναν βαθμό θα είναι αλήθεια. Η Ένωση εξακολουθεί να είναι ένας οργανισμός αρτηριοσκληρωτικός, δύσκαμπτος, αναποτελεσματικός και κάθε άλλο παρά ελκυστικός για τον μέσο πολίτη. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Επιτροπής, ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, δεν είναι απλώς άχρωμος και ατάλαντος, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει εμποδίσει τη λήψη αποφάσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ευρώπη σε έναν άλλον δρόμο- είναι απορίας άξιον ότι μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν την επανεκλογή του περιλαμβάνονται και σοσιαλδημοκράτες σαν τον Χοσέ Λουίς Θαπατέρο. Οι «γραφειοκράτες των Βρυξελλών» αποτελούν μια θλιβερή πραγματικότητα, όσο κι αν οι εθνικές κυβερνήσεις τους χρησιμοποιούν συχνά ως άλλοθι για να κρύψουν τις δικές τους αδυναμίες.

Στην πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να βρίσκεται μακριά από τα ενδιαφέροντά μας γιατί η καθημερινότητά μας είναι άμεσα συνδεδεμένη μ΄ αυτήν. Τα εσωτερικά σύνορα έχουν καταργηθεί, το νόμισμα είναι κοινό και περισσότερες από τις μισές αποφάσεις που αφορούν την καθημερινή μας ζωή δεν λαμβάνονται σε εθνικό, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως γράφει η Μπάρμπαρα Σπινέλλι στη Στάμπα, είμαστε ήδη πολίτες με πολλές ταυτότητες, όχι από ιδεολογία, αλλά επειδή κινούμαστε σε μια διπλή ή τριπλή πραγματικότητα (εθνική και κοσμοπολίτικη-ευρωπαϊκή). Όπως λοιπόν οι χώρες χρειάζονται ισχυρές και σταθερές κυβερνήσεις που να προστατεύουν τους πολίτες τους και να λογοδοτούν σ΄ αυτούς, το ίδιο συμβαίνει και με την Ευρώπη.

Απορρίπτοντας την ιδέα μιας «πολυεθνικής Ιταλίας», ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι υπεραμύνθηκε προχθές της νέας πολιτικής της κυβέρνησής του απέναντι στους λαθρομετανάστες: ανακόπτονται στη θάλασσα και στέλνονται πίσω στη Λιβύη, χωρίς να τους δίνεται η δυνατότητα να ζητήσουν άσυλο. Η μέθοδος αυτή, που εφαρμόστηκε δύο φορές την περασμένη εβδομάδα, παραβιάζει τόσο το κοινοτικό δίκαιο όσο και τις Συνθήκες της Γενεύης. Το Βατικανό και ορισμένες ανθρωπιστικές οργανώσεις διαμαρτυρήθηκαν, αλλά δεν έχουν τη δύναμη να επιβάλουν κυρώσεις. Μόνο οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να το κάνουν - αν είχαν πολιτική βούληση, σοβαρότητα και αξιοπιστία. Μια τέτοια απαίτηση, γράφει η Σπινέλλι, μόνο ο Ευρωπαίος πολίτης μπορεί να την προβάλει, εφόσον αποφασίσει να δράσει με κοσμοπολίτικο τρόπο. Και αυτό σημαίνει όχι μόνο να προσέλθει στις κάλπες στις 7 Ιουνίου, αλλά και να ψηφίσει κόμματα και υποψηφίους που θέλουν περισσότερη, όχι λιγότερη Ευρώπη. Να συμβάλει έτσι με την ψήφο του σε μια δεύτερη νίκη της κοσμικότητας. Η πρώτη ήταν ο διαχωρισμός της πολιτικής από τη θρησκεία. Η δεύτερη θα είναι ο διαχωρισμός του έθνους από το κράτος. Μια νίκη εξίσου αποφασιστικής σημασίας με την πτώση του τείχους του Βερολίνου.