Μια τρέλα γλυκιά και γενναιόδωρη

«Δεν μπορούμε να αμφιβάλλουμε πια ότι έχουμε φτάσει σ΄ ένα από αυτά τα νευραλγικά σημεία της Γης όπου η ζωή έστειλε τα πρώτα της σημάδια»: αυτά έγραψε το 1936 ο Αντονέν Αρτώ όταν αντίκρυσε για πρώτη φορά εκείνο το μαγικό τοπίο στην Ταραουμάρα, ανάμεσα στα φαράγγια των ποταμών Μπατοπίλας και Ουρίκε, στην Τσιουάουα του Μεξικού. Σαράντα τέσσερα χρόνια αργότερα, ήταν η σειρά του Αμερικανού πιανίστα Ρομέιν Ουίλερ να μαγευτεί. Αλλά και να γνωρίσει έναν άνθρωπο που θα του άλλαζε τη ζωή: τον ηλικιωμένο Ινδιάνο Λουσιάνο Γκουτιέρες, από τη φυλή των Ραραμούρι (Ελαφροπόδαρων), που τον οδήγησε στην κορυφή του βουνού.

Εκεί, μακρυά από τον πολιτισμό κι από τις εστίες της γρίπης των χοίρων, θα έκτιζε ο Ουίλερ το καταφύγιό του. Εκεί θα μετέφερε το 1995 μ΄ ένα φορτηγάκι και το πιάνο του, ένα παλιό Steinway που τον συντρόφευε παλιότερα στις αυστριακές Άλπεις. Χάρις στη φιλία του με τον Γκουτιέρες, απέσπασε από τους Ραραμούρι την άδεια να παίζει όλες τις εποχές. Αν έπαιζε φλάουτο ή ταμπούρλο, τα πράγματα δεν θα ήταν τόσο εύκολα: οι αυστηροί κανόνες της φυλής ορίζουν ότι τα όργανα αυτά μπορούν να ακούγονται μόνο από τον Φεβρουάριο ώς τον Απρίλιο. «Αλλά η μουσική του πιάνου κυλά για τους ανθρώπους αυτούς σαν το νερό, κι έτσι μπορούν να την ακούν χωρίς περιορισμό», γράφει ο πιανίστας στο βιβλίο τουΕίκοσι χρόνια με τους Ινδιάνους Ραραμούρι.

Τα βράδια, όταν ο 66χρονος σήμερα Ουίλερ κάθεται στο πιάνο για να παίξει ένα κονσέρτο του Ραχμάνινοφ ή τη Γαλάζια Ραψωδία του Γκέρσουιν, η σιωπή είναι συνήθως απόλυτη. Αλλά το βράδυ που μεταξύ των θεατών περιλαμβανόταν η ειδική απεσταλμένη τηςΜοντκαι μερικοί ξένοι εθελοντές, ο ήχος του πιάνου συνοδευόταν από τον θόρυβο που έκαναν τα παιδιά των Ραραμούρι μασώντας τις τσίχλες που τους είχαν προσφέρει οι ξένοι επισκέπτες. Ακόμη κι εκείνα όμως σταμάτησαν όταν άρχισε να παίζει βιολί ο Χουανίτο, σαφώς πιο αμήχανος απ΄ όταν είχε παίξει στη Ρώμη, αλλά πάντα εκφραστικός, πάντα γοητευτικός.

Ο Ρομέιν Ουίλερ είναι χωρίς αμφιβολία λίγο τρελός, σημειώνει η Γαλλίδα δημοσιογράφος. Στην ηλικία του, βρίσκεται σε απόσταση πολλών ωρών με το αυτοκίνητο από την πρώτη προσβάσιμη κλινική. Αλλά η τρέλα του είναι γλυκιά και γενναιόδωρη. Τα δύο τρίτα των εσόδων από τις συναυλίες που δίνει στο Μεξικό ή τις Ηνωμένες Πολιτείες τα διαθέτει στις οικογένειες των Ραραμούρι για να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Ο πολιτισμός πάντως έρχεται σιγά σιγά κι εδώ, η τηλεόραση και οι πλαστικές σακούλες, ο Ουίλερ στενοχωριέται, αλλά είναι δυνατόν στην εποχή μας να εξακολουθούν οι γυναίκες να γεννούν μόνες τους στην ύπαιθρο, γιατί αυτό απαιτεί η παράδοση, και να ανακαλύπτεται κάθε τόσο ένα νεογέννητο δίπλα στη μητέρα του που πέθανε από αιμορραγία;