Τα γενέθλια ενός αντιήρωα

Δεν είναι κανένας υπεράνθρωπος. Ίσως να μην είναι καν μεγάλος συγγραφέας: κάποιοι τον χαρακτηρίζουν θύμα της επιτυχίας του Δούναβη. Ο Κλάουντιο Μάγκρις, που κλείνει αύριο τα 70 του χρόνια, είναι όμως ένας σπουδαίος άνθρωπος.

O Τζον Μπάνβιλ έχει συναντήσει πολλές φορές τον Μάγκρις, έγιναν φίλοι από τα πρώτα κιόλας λεπτά. Αυτό που ο Ιρλανδός συγγραφέας δεν θα ξεχάσει ποτέ είναι μια επίσκεψή τους στο Τορίνο, στο σπίτι όπου ο Νίτσε έζησε τις τελευταίες τραγικές εβδομάδες προτού καταρρεύσει ψυχικά. Χρειάστηκαν ώρα για να βρουν το σπίτι, και τελικά το εντόπισαν χάρις σε μια αναμνηστική πλάκα. Το διαμέρισμα ανήκει πια σε έναν ιδιώτη και ο Μπάνβιλ θεώρησε ότι ήταν αρκετό να το δουν απ΄ έξω, αλλά ο Μάγκρις επέμεινε να μπουν. Ανέβηκαν με ένα ξεχαρβαλωμένο ασανσέρ, κτύπησαν το κουδούνι, και τους άνοιξε μια κεφάτη ξανθιά κυρία κάποιας ηλικίας. Πίσω της εμφανίστηκε ένας κύριος λιγότερο κεφάτος, αλλά εξίσου ευγενής. Οι οικοδεσπότες οδήγησαν πρόθυμα τους απρόσκλητους επισκέπτες στο «Δωμάτιο», που τώρα χρησίμευε για σαλόνι, και τους εξήγησαν τις αλλαγές που έχουν γίνει στο κτίριο από την εποχή του Νίτσε. Αυτό που έμεινε στον Μπάνβιλ ήταν η κιτς διακόσμηση, κι όταν βγήκαν έξω το ανέφερε στον Μάγκρις. Εκείνος συμφώνησε με ένα χαμόγελο, αλλά είπε ότι πιο αξιοπρόσεκτο από τη διακόσμηση Βiedermeier του διαμερίσματος ήταν η ευγένεια και η απλότητα των ενοίκων του, που επέτρεψαν σε δύο ξένους να μπουν στο σπίτι τους για να αναζητήσουν τα ίχνη ενός πεθαμένου φιλοσόφου.

«Αυτό που με έμαθε μεταξύ άλλων ο Μάγκρις», γράφει ο Μπάνβιλ σ΄ ένα αφιέρωμα τηςΚοριέρε ντέλα Σέρα, «είναι να μη γελώ ποτέ με τη ζωή των άλλων. Είναι εξίσου μπερδεμένη και έντονη με τη δική μας».

Ο Χαβιέρ Μαρίας, πάλι, δεν έτυχε να γνωρίσει προσωπικά τον Μάγκρις. Έχει ανταλλάξει όμως πολλές επιστολές μαζί του, κι αυτό του είναι σχεδόν αρκετό. Όπως γράφει ο Ισπανός συγγραφέας στο ίδιο αφιέρωμα, το βιβλίο που τον σημάδεψε, πιο πολύ κι από τον Δούναβη,είναι ταΣυμπεράσματα από ένα Σπαθί, μια φανταστική ιστορία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα που πρωτοεκδόθηκε στην Ιταλία το 1984. Ο στρατηγός Πέτερ Κρασνόφ, ήρωας των Λευκών στον ρωσικό εμφύλιο πόλεμο, εισβάλλει τον Οκτώβριο του 1944 με τους Κοζάκους του στην ορεινή περιοχή της Κάρνια, στη Βορειοανατολική Ιταλία. Οι Ναζί υπόσχονται στους Κοζάκους μια δική τους πατρίδα με αντάλλαγμα τη βοήθειά τους για την καθυπόταξη των αγροτών. Όταν χάνουν τον πόλεμο, όμως, οι Κοζάκοι συλλαμβάνονται από τους Βρετανούς, που τους στέλνουν πίσω στους Σοβιετικούς. Πολλοί θα προτιμήσουν να αυτοκτονήσουν παρά να επιστρέψουν στη Σοβιετική Ένωση.

Είναι ένα βιβλίο για τη μοναξιά και τη ματαιοδοξία, για την ταυτότητα, την αλήθεια και την προδοσία. Είναι το μυθιστόρημα που οδήγησε σε όλα τα υπόλοιπα. Ίσως εν τέλει ο Μάγκρις να είναιένας μεγάλος συγγραφέας.