Οι εφημερίδες δεν είναι κονσέρβες

Όταν μιλάμε για μάχες της δημοσιογραφίας, θυμόμαστε συνήθως το Ουότεργκεϊτ και τον Μπεν Μπράντλι. Αλλά υπάρχουν κι άλλες, εξίσου, αν όχι πιο σημαντικές, που μας φωτίζουν και μας ενθαρρύνουν.

Ας πάρουμε την υπόθεση της θαλιδομίδης, μιας φαρμακευτικής ουσίας που έπαιρναν τη δεκαετία του ΄60 οι έγκυοι στην Αφρική και την Ευρώπη με συνταγή γιατρού, και οδήγησε στη γέννηση χιλιάδων παιδιών χωρίς πόδια και χέρια, ή με άλλες παραμορφώσεις. Η μάχη για τη χορήγηση αποζημιώσεων ήταν δύσκολη, τα θύματα έπρεπε να τα βάλουν τόσο με τη φαρμακοβιομηχανία όσο και με τις κυβερνήσεις που την κάλυπταν, και το σκάνδαλο σίγουρα θα κουκουλωνόταν αν μια εφημερίδα δεν αποφάσιζε να αψηφήσει τον νόμο και να ξεκινήσει μια εκστρατεία για την αποκάλυψη της αλήθειας.

Ή την υπόθεση του DC-10 της ΜcDonnell Douglas, που συνετρίβη το 1972 στο Παρίσι όταν έχασε μια πόρτα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 346 άτομα. Εδώ, οι αποζημιώσεις δόθηκαν πιο εύκολα, και μάλιστα εκτός δικαστηρίων, αλλά η ίδια αυτή εφημερίδα θέλησε να μάθει γιατί συνέβη το ατύχημα. Διαπίστωσε λοιπόν ότι ένα αεροπλάνο με τα ίδια χαρακτηριστικά είχε χάσει κι αυτό πριν από λίγο καιρό μια πόρτα (αλλά κατάφερε να προσγειωθεί), κι έμαθε ότι οι πόρτες έπεφταν επειδή οι υπεύθυνοι υπέγραφαν ελλιπείς επιθεωρήσεις, κι αυτό το έκαναν επειδή η ζήτηση ήταν μεγάλη και έπρεπε να κατασκευαστούν γρήγορα πολλά αεροπλάνα.

Η εφημερίδα αυτή είναι η Σάντεϊ Τάιμς. Και ο τότε διευθυντής της, ο Χάρολντ Έβανς, θυμάται με υπερηφάνεια εκείνα τα ένδοξα χρόνια που η ερευνητική δημοσιογραφία ήταν στο φόρτε της. «Διάβολε, το να βγάζεις μια εφημερίδα δεν είναι, ούτε θα είναι ποτέ, σαν να παράγεις κονσερβαρισμένα φασόλια», λέει στον απεσταλμένο της Ελ Παΐς από τη Νέα Υόρκη, όπου ζει με τη σύζυγό του, τη γνωστή δημοσιογράφο Τίνα Μπράουν, και τα παιδιά του. «Υποχρέωση του Τύπου είναι να κάνει ερωτήσεις. Η περιέργεια, αυτό είναι το σημαντικό. Σκεφτείτε τι ερωτήσεις πρέπει να κάνετε για τις αιτίες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Κι αν τις κάνετε, θα φτάσετε σε εξηγήσεις που σήμερα δεν δίνονται».

Ογδόντα ετών πια, ο Έβανς δεν χάνει το πάθος του. Παρομοιάζει την εφημερίδα με την ορχήστρα: αν αφαιρέσεις τα βιολοντσέλα ή τα τύμπανα ο Μπετόβεν δεν θα ακούγεται ίδιος, το ίδιο θα συμβεί λοιπόν αν επιχειρήσεις να εκδώσεις ένα έντυπο χωρίς μια ομάδα για διεθνή θέματα. Βλέπει με συμπάθεια το Διαδίκτυο: η ιστοσελίδα που έφτιαξε πρόσφατα η γυναίκα του με τίτλο Τhe Daily Βeast είχε έντεκα εκατομμύρια επισκέπτες τον πρώτο μήνα! Και δεν έχει καμιά αμφιβολία για την πρώτη ερώτηση που θα κάνει όταν περάσει στην άλλη πλευρά: «Παρακαλώ, μπορώ να έχω την εφημερίδα του Αγίου Πέτρου;».