Οι «ηθικές» τράπεζες βγαίνουν κερδισμένες

Η ολλανδική τράπεζα ΑSΝ εξαρτά το αν θα επενδύσει σε επιχειρήσεις εισηγμένες στο χρηματιστήριο από συγκεκριμένα κριτήρια. Από πού προέρχονται οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν; Έχουν σχέση με τη βιομηχανία όπλων; Απασχολούν μικρά παιδιά; Δίνουν αξιοπρεπείς μισθούς; Σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον; Όπως εξηγεί ο διευθυντής της Γέρουν Γιάνσεν, η τράπεζα δεν αρκείται στις απαντήσεις των επιχειρήσεων. Ελέγχει η ίδια κατά πόσον λειτουργούν με «υπεύθυνο» τρόπο.

Η ΑSΝ ανήκει στις λεγόμενες «ηθικές» τράπεζες. Σαν κι αυτήν υπάρχουν αρκετές στην Ευρώπη: η γερμανική GLS, η ιταλική Βanca Εtica, η ελβετική Βanque Αlternative, η δανική Μerkur, η βρετανική Charity Βank, η νορβηγική Cultura Βank, η σουηδική Εkobanken, η γαλλική Νef. Δύο είναι τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Πρώτον, ότι ανταμείβουν το κεφάλαιο σε συνάρτηση με το γενικό συμφέρον και τη διαφάνεια. Δεύτερον, ότι δεν τις έπληξε η οικονομική κρίση. Τον τελευταίο χρόνο, προσείλκυσαν δεκάδες χιλιάδες νέους πελάτες. Τα περισσότερα προϊόντα τους δεν έχουν έτσι κι αλλιώς σχέση με το χρηματιστήριο, άρα βρίσκονται έξω από τη ζώνη κινδύνου. Ακόμη κι όταν είναι ενεργές στις χρηματιστηριακές αγορές, όμως, οι βραχυπρόθεσμες ζημιές τους είναι σχετικά μικρές και τα μακροπρόθεσμα κέρδη τους παραμένουν ικανοποιητικά.

Όπως σημειώνει η ολλανδική εφημερίδα Τrouw, μέχρι τώρα οι «ηθικοί» και οι «κλασικοί» τραπεζίτες ζούσαν σε δύο διαφορετικούς πλανήτες. Η επιτυχία των πρώτων, όμως, αλλάζει το τραπεζικό τοπίο και αναγκάζει ομίλους όπως ο ΙΝG και ο ΑΒΝ Αmro να προωθήσουν επενδυτικά ταμεία νέου τύπου. «Παρ΄ όλο που οι τράπεζες αυτές εξακολουθούν να χορηγούν στα στελέχη τους πολύ υψηλά πριμ, είναι αναγκασμένες να δίνουν στους πελάτες τους περισσότερες εξηγήσεις γι΄ αυτό που κάνουν», εξηγεί ο Μάτις Μπίρμαν, από την ολλανδική «ηθική» τράπεζα Τriodos. «Είναι πλέον σαφές σε όλους ότι πίσω από τη χρηματοπιστωτική κρίση κρύβονται πληθώρα προβλημάτων, από την παγκόσμια διατροφική κρίση μέχρι την υπερθέρμανση του πλανήτη, που η αιτία τους είναι κοινή: η αναζήτηση του άμεσου κέρδους εις βάρος μιας μακροπρόθεσμης ισορροπημένης ανάπτυξης».

Οι «ηθικές» τράπεζες κατάλαβαν από νωρίς ότι πρέπει να αλλάξουν ρότα. Η καταστροφή του Τσερνόμπιλ, για παράδειγμα, έπεισε την Τriodos να επενδύσει στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Σύμφωνα με τον Μπίρμαν, αυτοί που παίρνουν τις αναγκαίες πρωτοβουλίες είναι πάντα οι ιδιώτες. «Μου ΄ρχεται σχεδόν να φωνάξω: Υes we can! Όπως ο Ομπάμα έδειξε ότι μέσω της ψήφου μπορεί να επέλθει μια θεμελιώδης αλλαγή, έτσι και οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι μπορούν να επιφέρουν θετικές αλλαγές χρησιμοποιώντας τα χρήματά τους. Περνάμε από ένα αίσθημα αδυναμίας σε ένα αίσθημα δύναμης».