Το τέλος των ψευδαισθήσεων

Όπως έγραψε χθες και η Λιμπερασιόν, επιτέλους οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάλαβαν ότι οι τράπεζες είναι κάτι πολύ σοβαρό για να το αφήσουν στους τραπεζίτες.

Η κρίση είχε προαναγγελθεί. Πριν από πέντε χρόνια, για την ακρίβεια. Και τα πρώτα θύματά της δεν ήταν οι τράπεζες, αλλά οι πεινασμένοι λαοί του Νότου. Το 1999, το πετρέλαιο βρισκόταν στη χαμηλότερη τιμή του: 10 δολάρια το βαρέλι. Τέσσερα χρόνια μετά, άρχισε να ανεβαίνει. Οι πλούσιες χώρες έσπευσαν τότε να χρηματοδοτήσουν την παραγωγή βιοκαυσίμων, ελπίζοντας ότι είχαν βρει ένα αξιόπιστο υποκατάστατο. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθεί κατά 84% η τιμή των δημητριακών μέσα σε τέσσερις μήνες και να ξεσπάσουν ταραχές σε όλη την Αφρική. «Το να μετατρέπεις τη διατροφή σε καύσιμο αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», προειδοποιούσε ο Ζαν Ζιγκλέρ, ειδικός αντιπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στη διατροφή. Αλλά κανείς δεν του έδινε σημασία. Ο ανεπτυγμένος κόσμος ζούσε με τις ψευδαισθήσεις του.

Όχι πια. Το «οικονομικό τσουνάμι» του τελευταίου μήνα έφερε τον κόσμο στο χείλος της οικονομικής καταστροφής και ανάγκασε τους ηγέτες του να αλλάξουν εσπευσμένα ρότα. Όπως γράφει στη χθεσινή Γκάρντιαν ο οικονομικός συντάκτης της Λάρυ Έλιοτ, η λέξη «εθνικοποίηση» έπαψε μέσα σε μια νύχτα να είναι βρώμικη και αναδείχθηκε στο σημαντικότερο εργαλείο για τη σωτηρία των ιδρυμάτων από τα οποία εξαρτάται η παγκόσμια οικονομία: των τραπεζών. Πολιτικοί που πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο ξαφνικά έλαμψαν (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Γκόρντον Μπράουν), ενώ άλλοι που έχαιραν γενικής εκτίμησης γελοιοποιήθηκαν (όπως η Άνγκελα Μέρκελ). Ώς και το περασμένο Σάββατο, πάντως, υπήρχαν φόβοι ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν κι άλλο.

Τώρα είμαστε πιο αισιόδοξοι. Για πολλούς λόγους. Πρώτον, επειδή η Ευρώπη κατάφερε να ξεπεράσει τις διαφωνίες της και να υιοθετήσει, έστω και με καθυστέρηση ενός μηνός, μια κοινή στάση. Δεύτερον, επειδή η τιμή του πετρελαίου μειώνεται συνεχώς. Τρίτον, επειδή ένα μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου, και κυρίως η Ινδία και η Κίνα, αναπτύσσεται ταχύτατα. Τέταρτον, επειδή τα παθήματα του ΄29 έχουν γίνει μαθήματα. Πέμπτον, επειδή ο Πολ Κρούγκμαν δηλώνει (κάπως) λιγότερο τρομοκρατημένος- και ο Κρούγκμαν ξέρει.

Καιρός λοιπόν να γράψουμε και για τίποτα άλλο . Όπως λέει στη Λιμπερασιόν ο Γάλλος ιστορικός του Τύπου Πατρίκ Εβενό, τα μέσα ενημέρωσης έπαιζαν πάντα σημαντικό ρόλο στη διάδοση των κραχ. Το 1847, η κρίση των εταιρειών σιδηροδρόμου και των τραπεζών επιταχύνθηκε από τον τηλέγραφο. Το 1882, το κραχ της τράπεζας Union Generale, που αποτύπωσε ο Εμίλ Ζολά στο βιβλίο του ΤοΧρήμα , αναγγέλθηκε μεν τηλεφωνικά, αλλά ενισχύθηκε από τον Τύπο. Το 1929, για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό του νεογέννητου ραδιοφώνου, οι εφημερίδες πολλαπλασίαζαν τις καθημερινές εκδόσεις τους. Σήμερα, τον ρόλο αυτό τον παίζουν οι ιστοσελίδες τους. Το πιάσαμε λοιπόν το υπονοούμενο: αύριο Ομπάμα.