Το πνεύμα του Σαράγεβου

Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ΄90, το πολιορκημένο Σαράγεβο αποτελούσε το σύμβολο του κοσμοπολιτισμού που απειλείται από τον εθνικισμό. Σήμερα, πέφτει με τη σειρά του θύμα του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας.

Στην αρχή ήταν οι ακρότητες εναντίον του πρώτου Φεστιβάλ των Ομοφυλοφίλων, που επρόκειτο να ξεκινήσει στην πρωτεύουσα της Βοσνίας στις 24 Σεπτεμβρίου. Εκείνη την ημέρα, καμιά εκατοστή οπαδοί μιας ακραίας ισλαμιστικής τάσης μαζί με διάφορους χούλιγκαν συγκεντρώθηκαν μπροστά στην Ακαδημία Τέχνης του Σαράγεβου, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον των ομοφυλοφίλων. Όταν η αστυνομία επενέβη και τους διέλυσε, εκείνοι χωρίστηκαν σε ομάδες και παρακολούθησαν τους οργανωτές που έφευγαν από το κτίριο. Ο υπεύθυνος για τις ταινίες που επρόκειτο να προβληθούν, ο Δανός Αντρές Βισκόσις, δέχθηκε επίθεση κοντά στο αυτοκίνητό του και κατέληξε στο νοσοκομείο με σπασμένα κόκαλα. Άλλα επτά άτομα κακοποιήθηκαν άγρια. Ύστερα απ΄ αυτό, οι οργανωτές του φεστιβάλ αναγκάστηκαν να ακυρώσουν τις υπόλοιπες εκδηλώσεις. Οι βιαιότητες καταδικάστηκαν από τα περισσότερα κόμματα (με θλιβερή εξαίρεση εκείνο του πρώην πρωθυπουργού Χάρις Σιλάιτζιτς, άλλοτε υπερασπιστή της πολυεθνοτικής και πολυπολιτισμικής Βοσνίας), από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι και από τη γαλλική πρεσβεία, ενώ η δήμαρχος της πόλης Σεμίχα Μπόροβατς μίλησε για ενέργειες «ασυμβίβαστες με το πνεύμα του Σαράγεβου».

Μερικές ημέρες αργότερα ακολούθησαν οι συγκρούσεις μεταξύ των οπαδών δύο ποδοσφαιρικών ομάδων, στη διάρκεια των οποίων τραυματίστηκαν πολλά άτομα και υπέστησαν ζημιές αρκετά καταστήματα. Τέτοιου είδους επεισόδια μπορεί να μη μας ξενίζουν τόσο όταν γίνονται σε πόλεις της Ιταλίας, της Ισπανίας ή της Ελλάδας, αλλά για το Σαράγεβο ήταν πρωτοφανή. Κερασάκι στην τούρτα αποτέλεσε η ματαίωση μιας συναυλίας του Ίγκυ Ποπ επειδή δεν πουλήθηκαν αρκετά εισιτήρια! Ο γνωστός τραγουδιστής και το συγκρότημά του Τhe Stooges επρόκειτο να εμφανιστούν στο στάδιο Ζetra την 1η Οκτωβρίου, δεύτερη ημέρα της μουσουλμανικής γιορτής του Μπαϊράμ με την οποία θα έκλεινε το Ραμαζάνι. Η ζήτηση εισιτηρίων ήταν όμως απροσδόκητα μικρή, κι έτσι οι οργανωτές αποφάσισαν να μεταφέρουν τη συναυλία σε μια μικρότερη αίθουσα. Καθώς οι ιδιοκτήτες αυτής της αίθουσας δεν έδωσαν στο συγκρότημα τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητούσε, η συναυλία ματαιώθηκε.

«Μια πολύ αρνητική εικόνα της πόλης μας κάνει τον γύρο του κόσμου», παραδέχθηκαν οι Αrt Ζone, οι οργανωτές της συναυλίες. Τι να φταίει άραγε γι΄ αυτή τη σειρά δυσάρεστων γεγονότων; Άλλοι κατηγορούν την κυβέρνηση, άλλοι την αστυνομία κι άλλοι την ισχυρή ισλαμική Κοινότητα. Υπενθυμίζοντας την άγρια δολοφονία ενός νεαρού αγοριού, του Ντένις Μερνγιάβατς, τον περασμένο Φεβρουάριο, μια οργάνωση με το όνομα Πολίτες του Σαράγεβο ζητά από τις αρχές τη σύλληψη και τιμωρία όσων ευθύνονται για τις πρόσφατες βιαιότητες. «Σε αντίθετη περίπτωση», τονίζει, «ο φασισμός και η ομοφοβία θα επεκταθούν και σε άλλες σφαίρες της κοινωνικής ζωής».