Όταν μιλούν hoi polloi

«Έχω πάψει εδώ και καιρό να πιστεύω στην ικανότητα της αγοράς να αυτορρυθμίζεται. Αυτό έγινε σταδιακά. Πρώτα ο Νίξον εγκατέλειψε την εγγύηση που παρείχε ο λεγόμενος Κανόνας Χρυσού. Ύστερα ήρθαν ο Ρήγκαν και η Θάτσερ, η απελευθέρωση της αγοράς και η πώληση του κρατικού πλούτου. Η ανεργία και η φτώχεια απέκτησαν ενδημικό χαρακτήρα. Οι πλούσιοι γίνονταν όλο και πιο πλούσιοι και το μέρος του μισθού στο τελικό κόστος ενός προϊόντος είναι όλο και μικρότερο».

Ο Ζαν-Λυκ Γκρεό είναι μια ενδιαφέρουσα φυσιογνωμία. Γεννήθηκε στην Αλγερία πριν από 65 χρόνια, όταν η χώρα ανήκε ακόμη στη Γαλλία. Το 1962 έφτασε με την οικογένειά του στο Μονπελιέ, όπου σπούδασε Οικονομικά. Γρήγορα προσελήφθη ως σύμβουλος της εργοδοσίας. «Επί 27 χρόνια ασκούσα πίεση στους Γάλλους βουλευτές. Τους έδινα συμβουλές για οικονομικά θέματα- υπερασπιζόμενος, φυσικά, τη δική μας θέση». Που ήταν μια θέση ακραία φιλελεύθερη. Σιγά σιγά, όμως, άρχισε να βλέπει το φως. Και να γράφει βιβλία. Τα δύο πρώτα πέρασαν απαρατήρητα. Αλλά το τρίτο, «Η Προδοσία των Οικονομολόγων» (εκδ. Gallimard), έφτασε την πιο κατάλληλη στιγμή. Και έγινε μπεστ σέλερ.

Σήμερα, ο Γκρεό δηλώνει «φιλελεύθερος, Κεϋνσιανός και Σουμπετεριανός», που χρωστάει πολλά στον Μαρξ, αλλά κυρίως στον Άνταμ Σμιθ. Όπως λέει σε συνέντευξή του στην Ελ Παΐς, η σημερινή κρίση είναι αποτέλεσμα της χρηματιστηριοποίησης της οικονομίας. «Σήμερα, τα Διοικητικά Συμβούλια των επιχειρήσεων επιτρέπουν στους προέδρους ή τους διευθυντές να καθορίζουν μόνοι τους τον μισθό τους. Αυτό είναι έξω από κάθε λογική. Σε αντάλλαγμα, εκείνοι φροντίζουν να πολλαπλασιάζεται η τιμή των μετοχών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Παίζοντας με το χρέος. Το συμφέρον της επιχείρησης ταυτίζεται με το συμφέρον των μετόχων. Και κάποια στιγμή η φούσκα σκάει».

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτός που σπεύδει να σώσει την κατάσταση είναι το κράτος. Και το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι με αυτήν την παρέμβαση διαφωνούν όχι μόνο οι ακραία φιλελεύθεροι, αλλά και πολλοί απλοί πολίτες. Η Μέιν Στριτ εναντίον της Ουόλ Στριτ. Οι πολλοί (hoi polloi, όπως έγραφαν προχθές οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ) κατά των αρίστων (hoi aristoi, ο Θεός να τους κάνει). Η εξέγερση αυτή κατά του κατεστημένου δεν ξεκινά τώρα. Ένα πρώτο δείγμα της είδαμε στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών, όταν η εμπειρία της Χίλαρι υπέκυψε στο σύνθημα του αντιπάλου της για αλλαγή. Αυτήν ακριβώς την εξέγερση προσπάθησε να εκμεταλλευτεί ο Τζον ΜακΚέιν διαλέγοντας τη Σάρα Πέιλιν ως υποψήφια για την αντιπροεδρία. Αλλά μάλλον το παράκανε.

Οι ελίτ πρόδωσαν τους πολίτες. Και οι οικονομολόγοι ποιον πρόδωσαν, κύριε Γκρεό; «Μα την πραγματικότητα».