Οι περισσότερες θέσεις είναι κακές

Δεν είναι μόνο η χρηματοπιστωτική κρίση. Η Αμερική, ή εν πάση περιπτώσει κάποια Αμερική, ακόμη δεν μπορεί να συνέλθει από το σοκ της αυτοκτονίας του Ντέιβιντ Φόστερ Ουάλας, στις 12 Σεπτεμβρίου. Όμως γιατί αφαιρεί τη ζωή του ένας συγγραφέας;

«Oι αυτόχειρες είναι άτολμοι δολοφόνοι. Μαζοχισμός αντί για σαδισμό»: αυτό έγραφε λίγο πριν αφαιρέσει τη ζωή του στο Τορίνο ο Τσέζαρε Παβέζε, που τον θυμηθήκαμε τις προάλλες με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Η τελευταία του σημείωση στο ημερολόγιό του, στις 18 Αυγούστου, είναι συγκλονιστική: «Χωρίς λόγια. Μια χειρονομία. Δεν θα ξαναγράψω ποτέ». Αυτοκτόνησε μόνος του, στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Άλλοι συγγραφείς- διαβάζουμε στην Ελ Παΐς- προτίμησαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους με παρέα. Ο Χάινριχ φον Κλάιστ άλλαξε διάφορες φιλενάδες μέχρι να βρει μία, την Χενριέτε Φόγκελ, που δέχθηκε να αυτοκτονήσει μαζί του στις όχθες του ποταμού Βάνζεε, κοντά στο Βερολίνο. Ο Στέφαν Τσβάιχ αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του, τη Λόττε Άλτμαν, στην Πετρόπολις της Βραζιλίας, όπου είχαν καταφύγει για να γλιτώσουν από τις διώξεις κατά των Εβραίων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ανάλογη συμφωνία έκανε ο Άρθουρ Κέσλερ με την τρίτη του γυναίκα, τη Σύνθια: έπασχε βέβαια από Πάρκινσον και λευχαιμία.

Ο Αλμπέρ Καμύ, που δεν αυτοκτόνησε αλλά πέθανε σε ατύχημα, γράφει στην αρχή του Μύθου του Σισύφου: «Δεν υπάρχει παρά μόνο ένα πραγματικά σοβαρό φιλοσοφικό πρόβλημα: η αυτοκτονία. Το να κρίνεις αν αξίζει να ζήσεις τη ζωή σου ή όχι ισοδυναμεί με το να απαντήσεις στο θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας». Πολλοί αυτόχειρες συγγραφείς, σε μια προσπάθεια να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, άφησαν πίσω τους ολόκληρα βιβλία. «Αγαπώ υπερβολικά τη ζωή», έγραψε ο Ολλανδός μαθηματικός Χένρι Ρούρντα στο βιβλίο Η Αυτοκτονία μου, που το τελείωσε λίγο πριν αφαιρέσει τη ζωή του. «Για να απολαύσεις όμως το θέαμα πρέπει να έχεις μια καλή θέση, και σ΄ αυτόν τον κόσμο οι περισσότερες θέσεις είναι κακές». Σε ένα εξαιρετικό βιβλίο που έγραψε πριν αυτοκτονήσει ( Υψώνοντας το χέρι εναντίον του εαυτού σου ), ο Αυστριακός συγγραφέας Ζαν Αμερί σημειώνει ότι το πρώτο αξίωμα από το οποίο απαλλάσσεται ο αυτόχειρας είναι ότι «η ζωή αποτελεί το υπέρτατο αγαθό». Όταν διαπιστωθεί ότι η ζωή είναι συχνά ένα μεγάλο βάρος, το άλμα είναι πιο εύκολο.

Πολλοί αυτοκτονούν ήρεμοι, άλλοι επιδίδονται σε ένα όργιο αυτοκαταστροφής. Άλλοι φεύγουν νηφάλιοι κι άλλοι χαπακωμένοι ή μεθυσμένοι. Ο ποιητής Χουάν Μανουέλ Ρόκα, πάντως, συμβουλεύει τους υποψήφιους αυτόχειρες να μη μεθύσουν πριν από το απονενοημένο διάβημα. «Υπάρχει ο κίνδυνος να αυτοκτονήσεις και την άλλη μέρα να μη θυμάσαι τίποτα». Κάπως έτσι την πάτησε ένας Άγγλος ειδικός στις λογοτεχνικές αυτοκτονίες, ο Α. Άλβαρες, που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει, μεθυσμένος, μια χριστουγεννιάτικη νύχτα. Τρεις μέρες μετά ξύπνησε χωρίς να θυμάται τίποτα: είχε μόνο την περίεργη αίσθηση ότι θα είναι πάντα ένας αποτυχημένος.