So long, Leonard

Αγαπητέ Λέοναρντ,

Τα κατάφερες ξανά. Κατάφερες να μας συγκινήσεις, να μας χαλαρώσεις, να μας παρασύρεις και να μας μαγέψεις. Έκανες 5.000 ανθρώπους όλων των ηλικιών- από νέα παιδιά που δεν έχουν προλάβει να νιώσουν όσα περιγράφεις μέχρι ανθρώπους προχωρημένης ηλικίας που έχουν ζήσει σίγουρα πολλά- να κλάψουν, να γελάσουν, να τραγουδήσουν, να αγκαλιαστούν, να χειροκροτήσουν, να χορέψουν. Μας εξημέρωσες και μας ένωσες. Μας θύμισες ότι ο έρωτας, η προδοσία, η μελαγχολία, η φιλία, ο σεβασμός, η γενναιοδωρία, ο πόνος, είναι πράγματα οικουμενικά και διαχρονικά, δεν αποτελούν αποκλειστικότητα καμιάς θρησκείας, έθνους, φύλου ή φυλής, δεν επιδέχονται έπαινο ούτε καταδίκη, είναι δίπλα μας, μέσα μας, κι όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει.

Δεν θα μπορούσε να σε χαρακτηρίσει κανείς «αιώνιο έφηβο», παρά τον χαριτωμένο τρόπο με τον οποίο έβγαινες από τη σκηνή, για να σε φέρουν αμέσως πίσω τα επιφωνήματα των «φίλων» και ο αυστηρός προγραμματισμός της συναυλίας σου. Δεν φαινόσουν ιδιαίτερα συγκινημένος που τραγουδούσες στην Αθήνα- εκτός αν το έκρυβες καλά. Η φωνή σου όμως παραμένει αξεπέραστη. Ο τρόπος που τραγούδησες το Like a Βird on the Wire ήταν σπαρακτικός. Στο Τower of Love μιλούσες για σένα, για μένα, και για όλους μας. Στο Ηallelujah μας έστειλες, που λένε και οι νεώτεροι. Κάποτε είχες πει ότι βρισκόσουν στο Royalton Ηotel της Νέας Υόρκης, καθόσουν στο χαλί φορώντας τα εσώρουχά σου, κοπανούσες το κεφάλι σου στο πάτωμα κι έλεγες: «Δεν μπορώ να τελειώσω αυτό το τραγούδι». Χρειάστηκες πέντε χρόνια, αλλά το τέλειωσες. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά από τότε έγραψες ίσαμε 80 διαφορετικές εκδοχές. Η χθεσινή ήταν η καλύτερη. Όποια και να είχες πει θα ήταν η καλύτερη.

Απ΄ όλες τις θλίψεις, η πιο χαρούμενη είναι του Λέοναρντ Κοέν, έγραψε ο απεσταλμένος της Φιγκαρό μετά τη συναυλία στο Μόντρεαλ με την οποία ξεκίνησες αυτή την περιοδεία. Κάπως έτσι είναι. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι προχθές το βράδυ κλαίγαμε και χαμογελούσαμε μαζί; Δεν μας πρόδωσες ποτέ, Λέοναρντ, όλες αυτές τις δεκαετίες.
Μονάχα μια λεπτομέρεια θα ήθελα να μου διευκρινίσεις, σε σχέση με το Famous Βlue Raincoat, το μοναδικό τραγούδι που είπες εδώ εκτός προγράμματος επειδή τόσο πολύ στο ζητήσαμε. Εκεί που απευθύνεσαι στον φίλο και αντίζηλό σου και τον διαβεβαιώνεις πως αν μια μέρα περάσει από το σπίτι, είτε για την Τζέην είτε για σένα, ο εχθρός του θα κοιμάται κι εκείνη θα είναι ελεύθερη, είπες «his woman», και όχι «your woman», όπως έλεγες παλιά. Πρόσεξα πως έχεις αλλάξει τη λέξη και στην επίσημη ιστοσελίδα σου. Πότε ακριβώς το έκανες; Υπήρχε κάποιος λόγος; Είναι το απαύγασμα της σοφίας που έχεις μαζέψει; Ή όλο αυτό δεν είχε ποτέ σημασία;

Έτσι κι αλλιώς, σου είμαι ευγνώμων. So long, Leonard.