Το φάρμακο είναι η εκπαίδευση

«Ο Μπάρακ Ομπάμα θέλει να δώσει τέλος σε 25 χρόνια συντηρητισμού»: ο κεντρικός τίτλος της Μοντ αρχικά αιφνιδιάζει. Αλλά ένα καινούργιο βιβλίο τον δικαιώνει.

Το χρώμα του δέρματος του Δημοκρατικού υποψηφίου είναι ασφαλώς η πιο συζητημένη καινοτομία αυτών των εκλογών. Αν ο Ομπάμα νικήσει, η εποχή των φυλετικών διακρίσεων θα έχει παρέλθει οριστικά. Αν χάσει, ο βασικός λόγος θα είναι ακριβώς αυτός: ότι οι Αμερικανοί δεν είναι έτοιμοι για έναν μαύρο πρόεδρο. Οι επιπτώσεις μιας αλλαγής φρουράς στον Λευκό Οίκο, όμως, δεν είναι μόνο συμβολικές. Η Μοντ διακρίνει τρεις μεγάλες αναταραχές που θα τη συνοδεύσουν. Μια αναταραχή ιδεολογική: το Κράτος παίρνει την εκδίκησή του από τον άναρχο παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Μια αναταραχή κοινωνιολογική: η γενιά του μπέιμπι-μπουμ (των Μπους και των Κλίντον) δίνει τη θέση της στη λεγόμενη «γενιά της Χιλιετίας», που χαρακτηρίζεται από μια πολύ μεγαλύτερη φυλετική ποικιλία. Μια αναταραχή προγραμματική: η οικονομία και η κοινωνία, όπου περιλαμβάνονται η υγεία και η εκπαίδευση, εκτοπίζουν από το προσκήνιο το ζήτημα των «αξιών» (οικογένεια, ομοφυλοφιλία, αμβλώσεις), όπου κυριαρχούσαν ώς τώρα οι Ρεπουμπλικανοί.

Μεγάλο το στοίχημα, σχεδόν ασήκωτο. Κι όμως, υπάρχει ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει αποφασιστικά στο να κερδηθεί αυτό το στοίχημα και να αρχίσει να κλείνει το συνεχώς διευρυνόμενο μισθολογικό χάσμα που χαρακτηρίζει τη συντηρητική επανάσταση της τελευταίας 25ετίας: η εκπαίδευση. Αυτό υποστηρίζουν δύο καθηγητές οικονομικών στο Χάρβαρντ, η Κλόντια Γκόλντιν και ο Λόρενς Κατζ, στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο τους «Ο Αγώνας της Εκπαίδευσης με την Τεχνολογία» (εκδ. Βelknap Ρress). Όπως σημειώνουν, στα πρώτα τρία τέταρτα του περασμένου αιώνα οι μισθολογικές ανισότητες στην Αμερική μειώνονταν. Οι Αμερικανοί αναπτύσσονταν όλοι μαζί-και πολύ ταχύτερα από τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά ξαφνικά τα πράγματα άλλαξαν. Και σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την πιο άνιση κατανομή εισοδημάτων και μισθών από οποιαδήποτε ανεπτυγμένη χώρα. Οι ανισότητες αυξήθηκαν τόσο μεταξύ των κοινωνικο-οικονομικών ομάδων όσο και στο εσωτερικό τους. Οι δικηγόροι που σπούδασαν στις καλύτερες νομικές σχολές είδαν το εισόδημά τους να αυξάνεται πολύ ταχύτερα σε σχέση με εκείνους που φοίτησαν σε ιδρύματα κατωτέρου επιπέδου.

Οι δύο συγγραφείς απορρίπτουν τους συνήθεις ενόχους, δηλαδή τη μετανάστευση και το εμπόριο. Η κυριότερη αιτία για το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι η πρόοδος της τεχνολογίας. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στη ζήτηση εξειδικευμένων εργατών που δημιουργούν οι νέες τεχνολογίες και στην προσφορά τέτοιων εργατών που δημιουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα. Όταν η εκπαίδευση βαλτώνει, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ εδώ και 25 χρόνια, η τεχνολογία παίρνει τα ηνία και οι ανισότητες μεγαλώνουν. Το φάρμακο είναι κατά συνέπεια απλό: η βελτίωση της μαζικής εκπαίδευσης. Τ΄ ακούς Μπάρακ; Τ΄ ακούτε φωστήρες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας;