Ας μάθουμε να τρώμε λιγότερο

«Είναι σαν οι εύποροι γείτονές μου να έχουν ένα πλουσιοπάροχο γεύμα. Ύστερα να με καλούν για καφέ. Κι όταν τελειώσουμε, να μου ζητούν να μοιραστούμε τον λογαριασμό».

Έτσι σχολιάζει ένας Βραζιλιάνος αναλυτής το επιχείρημα που χρησιμοποιούν πολλοί Δυτικοί - πρόσφατα το διατύπωσε και ο πρόεδρος Μπους- ότι για την αύξηση των τιμών των τροφίμων ευθύνεται εν μέρει η αύξηση της ζήτησης στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το επιχείρημα είναι αληθές. Όσο η Κίνα και η Ινδία αναπτύσσονται, η μεσαία τους τάξη απαιτεί αυτά που απολαμβάνουν οι συνάνθρωποί τους στη Δύση: αυτοκίνητα, πλυντήρια και φυσικά κρέας. Η εξέλιξη αυτή, που συμβάλλει στην αύξηση των τιμών των προϊόντων, είναι φυσιολογική και θετική. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να ζητά από τους ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο να παραμείνουν φτωχοί. Αντίθετα, πρέπει να ληφθούν μέτρα ώστε να αντιμετωπιστούν οι καταστροφικές συνέπειες της αύξησης των τιμών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Γιατί αν στη Δύση αναγκαζόμαστε να σφίξουμε λίγο το ζωνάρι, σ΄ ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη ο κόσμος πεινάει. Και 30 χώρες απειλούνται με λιμό.

Στη διεθνή σύνοδο που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα στη Ρώμη συζητήθηκαν διάφορα τέτοια μέτρα, από την αύξηση της βοήθειας μέχρι την άρση των εμποδίων στο εμπόριο. Δεν θα μπορούσε βέβαια να λείπει και η συζήτηση για τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα. Όπως γράφει ο ιστορικός Φελίπε Φερνάντες-Αρμέστο στους Τάιμς, τα προϊόντα αυτά θα μπορούσαν ενδεχομένως να λύσουν το πρόβλημα των βιοκαυσίμων. Αλλά η ανάπτυξή τους με σκοπό τη σίτιση θα οδηγούσε σε διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών, θα καταδίκαζε τους φτωχούς αγρότες σε εξάρτηση από συγκεκριμένες εταιρείες και θα πολλαπλασίαζε τους κινδύνους για το περιβάλλον. Υπάρχουν άλλοι δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει η τεχνολογία: η θάλασσα, για παράδειγμα, είναι σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη. Οι ιχθυοκαλλιέργειες μπορούν να πολλαπλασιάσουν χιλιάδες φορές την απόδοση συγκεκριμένων ειδών. Ακόμη και το πλαγκτόν θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για κατανάλωση.

Ο δυτικός πολιτισμός δεν πρόκειται λοιπόν να χαθεί εξαιτίας της πείνας, όπως χάθηκε ο Νατούφιος Πολιτισμός πριν από 14.000 χρόνια ή η αυτοκρατορία των Αζτέκων στις αρχές του 16ου αιώνα. Αργά ή γρήγορα, μια καινούργια πράσινη επανάσταση θα δώσει τις διεξόδους που απαιτούνται. Αυτό που φαίνεται να τελειώνει, όμως, είναι η εποχή του φτηνού φαγητού, που κράτησε λίγο αλλά υπήρξε καταστρεπτική. Καταστρεπτική για τους πολίτες της Δύσης, αφού μας οδήγησε στην παχυσαρκία και σε διάφορες ασθένειες. Καταστρεπτική για το περιβάλλον, που το φορτώσαμε χημικά και σκοτώσαμε τη βιοποικιλότητά του. Καταστρεπτική πάνω απ΄ όλα για τους αγρότες του αναπτυσσόμενου κόσμου, οι οποίοι υποχρεώθηκαν να παράγουν υπερπληθώρα φτηνών προϊόντων και να εγκαταλείψουν τα σπανιότερα προϊόντα που θα «έπιαναν» μια καλή τιμή στην παγκόσμια αγορά.

Θα πληρώνουμε λοιπόν στο εξής ακριβότερα το φαγητό μας. Ίσως έτσι να μάθουμε και να το εκτιμούμε περισσότερο.