Η δικτατορία των συνταξιούχων

Μέχρι τώρα η Γερμανία ανησυχούσε επειδή έχει λίγα παιδιά: τα λιγότερα ανά κάτοικο στον κόσμο. Τώρα ανησυχεί επειδή δεν έχει αρκετές ενήλικες γυναίκες σε ηλικία τεκνοποίησης.

Την περασμένη Δευτέρα, όπως κάθε Δευτέρα τις τελευταίες εβδομάδες, μερικές εκατοντάδες συνταξιούχοι συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της πόλης Μπράουνσβαϊγκ, στην Κάτω Σαξονία. Αίτημά τους είναι να αυξηθούν οι συντάξεις πέρα από το ποσό των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ που ενέκρινε τον περασμένο μήνα η κυβέρνηση Μέρκελ. «Η αύξηση αυτή είναι σταγόνα στον ωκεανό», λέει ο επικεφαλής της κίνησης Βάλτερ Μπρομπέργκερ, προειδοποιώντας τους πολιτικούς να μην υποτιμήσουν τη διαμαρτυρία τους. «Υπάρχει κι άλλο κίνημα που ξεκίνησε με μικρές διαμαρτυρίες στις πλατείες. Ήταν στη Λειψία πριν από 20 χρόνια. Κι έφτασε στο τέλος να γκρεμίσει το Τείχος του Βερολίνου και ολόκληρο τον σοβιετικό συνασπισμό».

Οι πολιτικοί πράγματι δεν υποτιμούν τους συνταξιούχους, αλλά για άλλους λόγους. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη, που εδρεύει στο Βερολίνο, το ποσοστό των Γερμανών άνω των 60 ετών θα αυξηθεί την επόμενη εικοσαετία κατά το ένα τρίτο. Την ίδια περίοδο ο πληθυσμός θα συνεχίσει να μειώνεται, φτάνοντας τα 70 εκατομμύρια (έναντι 80 εκατ. που είναι σήμερα). Από το 2010 και μετά, οπότε θα βγουν στη σύνταξη τα παιδιά που γεννήθηκαν τα πρώτα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκτιμάται ότι θα αρχίσουν να μειώνονται δραματικά όλοι οι δείκτες του οικονομικού δυναμισμού, από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μέχρι την παραγωγικότητα και τον χρόνο εργασίας. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης θα δεχθεί ισχυρές πιέσεις, αφού τα επιδόματα και οι συντάξεις χρηματοδοτούνται από τη φορολογία. Σύμφωνα με τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, το ερώτημα που τίθεται είναι τι θα καταρρεύσει πρώτο: η κοινωνική ασφάλιση ή η οικονομία; Και πόσο έτοιμη είναι η χώρα να αντιμετωπίσει αυτή την προοπτική;

Στις επόμενες εκλογές, τον Σεπτέμβριο του 2009, ο αριθμός των ψηφοφόρων άνω των πενήντα ετών θα φτάσει για πρώτη φορά το 50% του εκλογικού σώματος. Οι άνθρωποι αυτοί είναι πιο ενεργοί πολιτικά από τους νεωτέρους τους: συμμετέχουν σε μεγαλύτερα ποσοστά σε κόμματα ή συνδικάτα και προσέρχονται πιο πρόθυμα στις κάλπες. Επιπλέον, έχουν υψηλότερη μόρφωση και περισσότερο χρόνο. Κανείς δεν μπορεί λοιπόν να τους αγνοήσει χωρίς κόστος. Όταν ένας 27χρονος βουλευτής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος επέκρινε την απόφαση της Μέρκελ να αυξήσει τις συντάξεις, βομβαρδίστηκε με e-mail από οργισμένους συνταξιούχους, ενώ η Senioren Union (οργάνωση ηλικιωμένων μελών του κόμματος) ζήτησε την αποπομπή του. Κάποιοι, φυσικά ανωνύμως, μιλούν ήδη για «δικτατορία των ηλικιωμένων»...

Έχει χρώμα άραγε αυτή η δικτατορία; Δύσκολο να το πει κανείς. Όσο μεγαλώνει κανείς, υποτίθεται ότι γίνεται πιο αρνητικός απέναντι σε αλλαγές, πειράματα και ρίσκα. Όμως από τους άνω των πενήντα δεν έλαβε ο Σαρκοζί την εντολή να εφαρμόσει την περίφημη rupture του;