Ημέρες δόξας από τα παλιά

«Αντίθετα με πολλούς συμπατριώτες μου, δεν βλέπω στην ανεξαρτησία του Κοσόβου την εκπλήρωση των ονείρων μου. Χρειάζεται να πολεμήσουμε τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα, και να αναπτύξουμε μια έννοια ταυτότητας». Μπλέρτον Αγέτι, από τη Mη Kυβερνητική Oργάνωση Cohu.

Το αγαπημένο σπορ αυτών των ημερών στον ελληνικό Τύπο είναι το «ντόμινο» αυτονομήσεων που μπορεί να προκαλέσει το Κόσοβο. «Δώδεκα μικρά Κοσσυφοπέδια» έβλεπε χθες μια εφημερίδα, 15 πληγές μετρούσε μια άλλη. Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν. Προς το παρόν, πάντως, το μόνο βέβαιο είναι ότι η Σερβία ζει ημέρες δόξας από τα παλιά. Στη διαδήλωση της περασμένης Πέμπτης κυριάρχησαν τα συνθήματα μίσους κατά της Δύσης. Ταινίες και σήριαλ αμερικανικής παραγωγής αποσύρονται από την κρατική τηλεόραση, διεθνή εμπορικά κέντρα δέχονται επιθέσεις με πέτρες και όποιος τολμά να απομακρυνθεί από την επίσημη γραμμή καταγγέλλεται με σφοδρότητα από τους «πατριώτες». Η διαφορά από τη δεκαετία του '90 είναι η ύπαρξη του YouTube, όπου έγινε αυτές τις ημέρες μεγάλο hit η "πατριωτική λεηλασία" στην οποία επιδόθηκαν την Πέμπτη το βράδυ δύο νεαρές Σέρβες - στο όνομα της υπεράσπισης του Κοσυφοπεδίου, φυσικά.

Ακόμη και ψύχραιμοι παρατηρητές επιρρίπτουν την ευθύνη για τη νέα αυτή εθνικιστική έξαρση στην αδίστακτη Αμερική και την ανίκανη Ευρωπαϊκή Ενωση, επαινώντας ταυτόχρονα τον υπερασπιστή της διεθνούς νομιμότητας που λέγεται Ρωσία. Υπάρχει όμως κι ένας άλλος τρόπος να δει κανείς τα πρόσφατα γεγονότα. Η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου αποτελεί πράγματι ένα προηγούμενο, όχι όμως τόσο επειδή ενθαρρύνει άλλες αυτονομήσεις (η Σκωτία, η Καταλωνία ή η Κορσική αποτελούν τελείως διαφορετικές περιπτώσεις), αλλά επειδή αποθαρρύνει την εθνοκάθαρση ως μέθοδο επιβολής του δικαίου του ισχυρού. Το Κόσοβο, που έγινε μέρος της Σερβίας μόλις το 1912, έχαιρε επί τέσσερις δεκαετίες ευρείας πολιτικής αυτονομίας στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Μετά τη διάλυση της χώρας, το 1989, η παραμονή του στη Σερβία γινόταν όλο και πιο δύσκολη. Η πολιτική του Μιλόσεβιτς, που κορυφώθηκε το 1999 με τον εκτοπισμό 800.000 Κοσοβάρων από τα σπίτια τους, κατέστησε αυτή την παραμονή αδύνατη. Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας ήταν θέμα χρόνου.

Ο Πούτιν, που έχει καταπατήσει κάθε έννοια διεθνούς δικαίου στην Τσετσενία, είναι ο τελευταίος που μπορεί να δίνει μαθήματα. Μπορεί βέβαια να ασκεί βέτο, μπορεί να απειλεί και να εκβιάζει. Όταν κατηγορείται από τη Δύση για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του (που φτάνει μέχρι τη φυσική εξόντωση των διαφωνούντων), χρειάζεται αντεπιχειρήματα, και το Κόσοβο είναι ένα απ' αυτά. Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει όμως τη Μόσχα, εξίσου ή και περισσότερο από την Ουάσινγκτον, είναι η ενίσχυση της οικονομικής της θέσης στα Βαλκάνια. Πριν από λίγες εβδομάδες, υπέγραψε συμφωνίες με το Βελιγράδι για την απόκτηση του ελέγχου του μεγαλύτερου διυλιστηρίου της χώρας (NIS) και για τη διέλευση ενός αγωγού φυσικού αερίου από τη Σερβία. Στο όνομα της υπεράσπισης του Κοσυφοπεδίου, φυσικά.