Τι είναι πάλι αυτή η Γιάλτα;

«Η κρίση των μέσων ενημέρωσης είναι κατακλυσμιαία, έστω κι αν ο κόσμος δεν το καταλαβαίνει επειδή είναι σταδιακή. Αν ζούσαμε όμως σε μια καθαρή οικονομία της αγοράς, καθημερινές εφημερίδες δεν θα υπήρχαν πια».

O Ζαν-Φρανσουά Καν έχει διευθύνει τρεις εφημερίδες, τις δύο από τις οποίες τις ίδρυσε ο ίδιος. Αυτές τις ημέρες ετοιμάζεται να αποχαιρετήσει και το περιοδικό Μarianne, που διευθύνει εδώ και δέκα χρόνια. Όπου να ΄ναι πατάει τα 70, κουράστηκε, έχει στα σκαριά κι ένα βιβλίο. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο: καταλαβαίνει πως ο δημοσιογραφικός λόγος πρέπει να αλλάξει, να γίνει πιο απλός, πιο άμεσος, κι εκείνος αισθάνεται πια πολύ μεγάλος για να ανταποκριθεί σε αυτή την ανάγκη. Εκείνου του αρέσουν οι μεγάλες, καλά δομημένες φράσεις με πολλές παρενθετικές προτάσεις, αλλά οι αναγνώστες θέλουν σύντομα πράγματα, σπιντάτα. Κάθε μέρα λαμβάνει επιστολές από αναγνώστες που δεν καταλαβαίνουν αυτά που γράφει. Τι είναι αυτός ο «μπουλανζισμός» για τον οποίο έγραφε τις προάλλες, σε κανένα φούρναρη αναφερόταν; Κι εκείνη η Γιάλτα σε ποια ήπειρο βρίσκεται; «Θεωρώ καταστροφικό να μη γνωρίζουν πια οι νέοι ιστορία, αλλά πρέπει να το λάβουμε υπόψη μας», λέει ο Καν σε συνέντευξή του στη Μοντ. «Δεν πρέπει να κάνουμε σαν τους μαρξιστές, που περιγράφουν την πραγματικότητα όπως θα ήθελαν να είναι. Πρέπει να προσαρμοστούμε σ΄ αυτήν».

Κι εκείνος δεν μπορεί να προσαρμοστεί. Πριν από τριάντα χρόνια, του άρεσε να πασπαλίζει τα άρθρα του με ατελείωτες περιγραφές. Σήμερα, αν δεν προσφέρεις δράση στις τρεις πρώτες γραμμές ο αναγνώστης σε προσπερνά. Πρέπει λοιπόν να προσαρμόσεις αναλόγως το γράψιμό σου, να «σεναριοποιείς» τα κομμάτια σου- κι αν σ΄ αρέσουν οι πολύπλοκες και πολυδαίδαλες προτάσεις, μπορείς θαυμάσια να γράφεις παράλληλα ένα βιβλίο. Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν εξειδικευμένοι δημοσιογράφοι που ασχολούνται με το ίδιο αντικείμενο επί πέντε ή δέκα χρόνια. Πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα που θα υποχρεώνει τον οικονομικό συντάκτη, για παράδειγμα, να κάνει κάθε τρεις μήνες ένα κοινωνικό ρεπορτάζ, ώστε να γνωρίσει και τις άλλες πλευρές της πραγματικότητας. Αλλά και η ίδια η δομή των εφημερίδων πρέπει να αλλάξει, η πυραμιδική ιεραρχία είναι πια ξεπερασμένη. Οι δημοσιογράφοι είναι εξίσου υπεύθυνοι με τους διευθυντές για την καλή ή την κακή πορεία ενός εντύπου.

Λιγότερη συναίνεση και περισσότερες συγκρούσεις: αυτή είναι η συνταγή του Ζαν-Φρανσουά Καν για να επιστρέψουν οι αναγνώστες (και οι διαφημιστές) στον Τύπο. Γιατί δηλαδή να έχει εξοριστεί ο επιθετικός λόγος στο Διαδίκτυο; Ο 70χρονος δημοσιογράφος είναι έξαλλος και με το free press, δεν μπορεί να καταλάβει γιατί δεν παρεμβαίνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού όπως θα παρενέβαινε αν ένας φούρνος πρόσφερε δωρεάν ψωμί, αλλά αυτή είναι μια άλλη, αμαρτωλή ιστορία, και στο κάτω κάτω αν μια δωρεάν εφημερίδα είναι καλύτερη από μια εφημερίδα του ενός ή των δύο ευρώ η λύση δεν είναι ασφαλώς να απαγορευτεί η δωρεάν εφημερίδα...