Τα αφεντικά των χρωμάτων

Ένα σύνθημα δονεί δεκάδες blogs σε όλη την Ευρώπη: λευτεριά στο magenta! Καλλιτέχνες, διανοούμενοι, γραφίστες ενώνουν τις φωνές τους για να μην αποτελέσουν και τα χρώματα ένα εμπόρευμα που αγοράζεται και πωλείται.

Την είδηση τη διαβάσαμε την περασμένη εβδομάδα: η «Κρεμαστή Καρδιά» του Τζεφ Κουνς πουλήθηκε σε δημοπρασία του οίκου Σόθμπις έναντι 23,5 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αποτελεί ρεκόρ για πίνακα καλλιτέχνη που βρίσκεται εν ζωή. Αυτό που δεν διαβάσαμε είναι ότι το χρώμα της Καρδιάς, εκείνο το βαθυπόρφυρο που λέγεται magenta, δεν είναι πια ελεύθερο. Δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει κατά βούληση όποιος ζωγράφος το επιθυμεί. Πρέπει πρώτα να ρωτήσει τον ιδιοκτήτη του, που είναι η Deutsche Τelekom. Η γερμανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών αγόρασε τον κωδικό αυτού του χρώματος (Ctm 002534774), όπως η αμερικανική Red Βull είχε αγοράσει νωρίτερα τον κωδικό μιας απόχρωσης του γαλάζιου (blue silver). Μα αν εκείνη η αγορά πέρασε στο «ντούκου», ετούτη εδώ έχει προκαλέσει έναν πραγματικό πόλεμο. Το magenta, άλλωστε, έχει τον πόλεμο στο DΝΑ του: στην ομώνυμη πόλη της Ιταλίας, Γάλλοι ζουάβοι που φορούσαν παντελόνια σ΄ εκείνο το χρώμα έλαβαν μέρος το 1859 σε μια μάχη που ανάγκασε τον αυστριακό στρατό να υποχωρήσει.

Ίσως γι΄ αυτό να ευαισθητοποιήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ενημέρωσε τις δύο εταιρείες ότι, με βάση το άρθρο 4, μπορούν να κατοχυρώνουν μόνο σύμβολα τα οποία είναι δυνατόν να αναπαρασταθούν γραφικά. Για τα χρώματα αυτό δεν ισχύει, άρα η αγορά τους είναι παράνομη. Αλλά οι εταιρείες διαφωνούν. Το άρθρο αυτό, λένε, χρονολογείται από το 1993, δηλαδή πριν εμφανιστεί το Ιnternet. Έκτοτε, οι τεχνολογικές πρόοδοι έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε το 2004 μια απόφαση στην οποία προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να κατοχυρώνονται τα χρώματα ή οι συνδυασμοί χρωμάτων. Άρα η διαδικασία είναι απολύτως νόμιμη και όσοι την αμφισβητούν καλά θα κάνουν να το βουλώσουν. Άλλωστε υπάρχουν τόσα χρώματα ελεύθερα, κανείς δεν εμποδίζει όποιον θέλει να τα αγοράσει.

«Είμαι άφωνος μπροστά σ΄ αυτόν τον παραλογισμό», λέει στη Ρεπούμπλικα ο 52χρονος ζωγράφος Τζάνι Ντεσί, που αυτή την εποχή ετοιμάζει τα πολύχρωμα σκηνικά για το Κάστρο του Κυανοπώγωνα, του Μπέλα Μπάρτοκ, το οποίο θα ανεβεί τον ερχόμενο Μάιο στη Σκάλα του Μιλάνου. Εντάξει, και στην ορειβασία υπάρχει η συνήθεια όποιος κατακτά μια κορυφή να τη βαφτίζει κιόλας- αλλά όχι και να γίνεται ο ιδιοκτήτης της! Ο Υβ Κλάιν έδωσε το όνομά του στο Βlu Κlein, αλλά αυτό δεν εμποδίζει όποιον θέλει να το χρησιμοποιήσει. Το ίδιο ισχύει για το Rosso Τiziano ή για το Verde Veronese. Ο Τιτσιάνο δεν διανοήθηκε ποτέ να επιβάλει κοπιράιτ στο χρώμα «του»! Στην τέχνη, όλα ανήκουν σε όλους, η πρόκληση για τον καλλιτέχνη είναι να χρησιμοποιήσει τα διαθέσιμα μέσα για να δημιουργήσει μια δική του γλώσσα.