Η μάχη του Πολίτη

Shahrvand σημαίνει Πολίτης. Αυτό το συμβολικό όνομα αποφάσισαν να δώσουν έξι γνωστοί δημοσιογράφοι του Ιράν σε ένα εβδομαδιαίο περιοδικό που χαρακτηρίζεται από μια ιδιαιτερότητα: έκλεισε ήδη έξι μήνες ζωής και έχει την τρελή ελπίδα ότι τον ερχόμενο Απρίλιο θα γιορτάσει τα πρώτα του γενέθλια. Διευθυντής του είναι ο Μοχάμαντ Ατριανφάρ, πρώην στέλεχος της εφημερίδας «Ηam-Μihan» που άντεξε μονάχα τρεις μήνες. Η κυκλοφορία του περιοδικού φτάνει τα 20.000 αντίτυπα, αλλά έχει ανοδική τάση. Οι δεκαπέντε δημοσιογράφοι που απασχολούνται σε μόνιμη βάση, και δεκάδες άλλοι που γράφουν περιστασιακά, έχουν βέβαια να πληρωθούν δύο μήνες. Αλλά δεν παραπονιούνται. Όπως λέει ο Ακμπάρ Μονταζαμπί, «έτσι γίνεται στα μεταρρυθμιστικά έντυπα».

Ο 37χρονος Μονταζαμπί έχει αλλάξει δουλειά πάνω από 20 φορές την τελευταία δεκαετία. Αλλά δεν το βάζει κάτω. «Όποιος ασκεί το δημοσιογραφικό επάγγελμα στην Ισλαμική Δημοκρατία τίθεται αυτομάτως κάτω από τον μεγεθυντικό φακό του καθεστώτος», λέει στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Πάνω από 100 έντυπα έχουν κλείσει από το 1997, αλλά στη θέση τους γεννιούνται άλλα, που απασχολούν τους ίδιους δημοσιογράφους και μπαίνουν γρήγορα με τη σειρά τους στο μάτι των αρχών. Από τότε που ανέλαβε την εξουσία ο Αχμαντινεζάντ, τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Σήμερα έχουν απομείνει τρεις μεταρρυθμιστικές εφημερίδες. Αλλά σε μια εποχή που κλιμακώνεται η αντιπαράθεση για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας τους, οι δημοσιογράφοι αυτών των εφημερίδων δεν τολμούν να αρθρώσουν έντονη κριτική φοβούμενοι ότι θα κατηγορηθούν για προδοσία.
«Έχουμε μάθει να μη γράφουμε με μεγάλη σαφήνεια, ελπίζοντας ότι οι αναγνώστες καταλαβαίνουν τι εννοούμε», τονίζει ο Μονταζαμπί. Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη σειρά άρθρων υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος να επέμβουν οι λογοκριτές. Τις μέρες που γινόταν συζήτηση για τη γενναιότητα του προέδρου, το περιοδικό δημοσίευσε ένα σχόλιο που έλεγε ότι το θάρρος έχει μερικές φορές αρνητική χροιά. «Ο ταύρος είναι ένα δυνατό ζώο γιατί έχει κέρατα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κατ΄ ανάγκη σοφό», σημείωνε ο αρθρογράφος. Και ο νοών νοείτω.

Πριν από λίγες μέρες, οι δημοσιογράφοι του «Shahrvand» μαζί με 170 συναδέλφους τους απηύθυναν ανοιχτή επιστολή προς τους εκδότες όλων των εφημερίδων, με την οποία τους ζητούν να προασπίσουν την επαγγελματική ηθική και να αντισταθούν στις πιέσεις του καθεστώτος. Αλλά δεν είναι πολύ αισιόδοξοι για το αποτέλεσμα. Ήδη κυκλοφορεί στην Τεχεράνη η φήμη ότι ο «Πολίτης» μετράει μέρες. «Ο αγώνας που δίνουμε κάθε εβδομάδα», λέει ο Μονταζαμπί, «είναι να χωράμε όλες τις πληροφορίες που έχουμε- γιατί την επόμενη εβδομάδα ίσως να μην υπάρχουμε».