Η βία περνά από το ντεπόζιτο

Στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, η αιφνίδια αύξηση του αριθμού των εφήβων στην Αμερική προκάλεσε φόβους για αύξηση της εγκληματικότητας. Κι όμως, η εγκληματικότητα μειώθηκε. Οι ειδικοί δυσκολεύονται να το εξηγήσουν.

Να έχει σχέση η οικονομική ανάπτυξη; Να βοήθησε η ενίσχυση της Αστυνομίας; Η αύξηση του αριθμού των φυλακισμένων; Το τέλος της επιδημίας του κρακ; Πολλές εξηγήσεις έχουν δοθεί γι΄ αυτό το φαινόμενο. Καμιά δεν έχει θεωρηθεί επαρκής. Κι έρχεται τώρα μια οικονομολόγος να στρέψει τη συζήτηση σε μιαν απροσδόκητη κατεύθυνση. Η Τζέσικα Ουόλποου Ρέγιες, που διδάσκει στο Αmherst College, άφησε το παλιό της σπίτι στα περίχωρα της Βοστώνης το 2000, όταν γεννήθηκε το πρώτο της παιδί. Την ίδια εποχή άρχισε να ερευνά τις επιπτώσεις της μολυβδίασης. Διεπίστωσε έτσι ότι ακόμη και τα υψηλά επίπεδα μολύβδου μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλικές ανωμαλίες που κάνουν τα παιδιά λιγότερο έξυπνα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, περισσότερο επιθετικά. Ανακάλυψε επίσης ότι η κύρια πηγή πρόσληψης μολύβδου στην ατμόσφαιρα και το νερό δεν ήταν οι βαφές, αλλά η βενζίνη- μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή, στα τέλη της δεκαετίας του ΄70, η Πράξη για την Καθαρή Ατμόσφαιρα. Από τότε, η περιεκτικότητα του αίματος όλων των Αμερικανών σε μόλυβδο μειώθηκε σημαντικά.

Η Ρέγιες άρχισε να υποψιάζεται ότι η μείωση των επιπέδων του μολύβδου σχετιζόταν με κάποιον τρόπο με την υποχώρηση της εγκληματικότητας. Η καμπύλη της περιεκτικότητας σε μόλυβδο ταιριάζει απόλυτα με εκείνη των βίαιων εγκλημάτων, αλλά με μια καθυστέρηση είκοσι ετών: όσο χρειάστηκαν τα παιδιά που εκτέθηκαν στις μεγαλύτερες ποσότητες μολύβδου, το 1973, για να φτάσουν στην περίοδο της κορύφωσης της εγκληματικότητας. Αυτό, βέβαια, δεν αποδεικνύει από μόνο του τίποτα. Η Αμερικανίδα επιστήμων έκανε έτσι έρευνα πολιτεία- πολιτεία. Και διεπίστωσε ότι ενώ άλλες αιτίες της εγκληματικότητας, όπως η κατανάλωση αλκοόλ και η ανεργία, παρέμειναν τη δεκαετία του ΄90 σταθερές, η καθιέρωση της αμόλυβδης βενζίνης οδήγησε στον υποδιπλασιασμό των βίαιων εγκλημάτων.

Εάν η μολυβδίαση συμβάλλει στην εκδήλωση εγκληματικής συμπεριφοράς, γράφει ο Γιάσα Χόφμαν στο περιοδικό των «Νιου Γιορκ Τάιμς », τότε χώρες που άρχισαν να στρέφονται στην αμόλυβδη βενζίνη μόλις στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 (όπως η Βρετανία, η Αυστραλία, η Ελλάδα) θα δουν σύντομα τα ποσοστά της εγκληματικότητας να μειώνονται. Η σχέση ανάμεσα στον μόλυβδο και τη βία επιβεβαιώνεται και από μια έρευνα που έκανε ο Αμερικανός ψυχίατρος Χέρμπερτ Νίντλμαν, από τους πρωτεργάτες της εκστρατείας υπέρ της αμόλυβδης βενζίνης: μελετώντας μια ομάδα ανήλικων παραβατών του νόμου στο Πίτσμπουργκ, διεπίστωσε ότι τα οστά τους περιείχαν περισσότερο μόλυβδο σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Μπορεί βέβαια να παίζουν κι άλλοι παράγοντες ρόλο. Ήδη έχει αρχίσει στην Αμερική μια άλλη έρευνα σε 100.000 παιδιά, για να διαπιστωθεί η επίδραση που έχουν στη συμπεριφορά τους τα κοινά φυτοφάρμακα...