Μετενσάρκωση με άδεια
Ο βουδισμός και ο κομφουκιανισμός ήταν οι βασικοί εχθροί της Πολιτιστικής Επανάστασης. Σαράντα χρόνια αργότερα, ο βουδισμός επαινείται από επίσημα χείλη για «τον αποφασιστικό του ρόλο στην επίτευξη μιας αρμονικής κοινωνίας».
Τον περασμένο Αύγουστο, η Κρατική Διοίκηση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Κίνας εξήγγειλε το Διάταγμα υπ΄ αριθμόν 5, έναν νόμο που διέπει τη μετενσάρκωση των βουδιστών μοναχών στο Θιβέτ. Το νόημα αυτού του διατάγματος είναι ότι οι μοναχοί δεν μπορούν να επιστρέφουν από τον κόσμο των νεκρών χωρίς κυβερνητική άδεια. Και την άδεια αυτή μπορούν να την παίρνουν, ύστερα από σχετική αίτηση, μόνο τα μοναστήρια στην Κίνα.
Τέτοιου είδους μέτρα δεν είναι άγνωστα στην ευρωπαϊκή ιστορία, γράφει στη Χέραλντ Τρίμπιουν ο Σλοβένος φιλόσοφος Σλαβόι Ζίζεκ, που τον ακούσαμε πρόσφατα και στην Αθήνα. Η Ειρήνη των Αψβούργων (1555), το πρώτο βήμα προς την Ειρήνη της Βεστφαλίας (1648) με την οποία τερματίστηκε ο Τριακονταετής Πόλεμος, όριζε πως η θρησκεία του τοπικού πρίγκιπα είναι το επίσημο θρήσκευμα της περιοχής ή της χώρας («cuius region, eius religio»). Κάθε φορά που αναλάμβανε την εξουσία ένας πρίγκιπας που πίστευε σ΄ έναν άλλον θεό, έπρεπε να αλλαξοπιστήσει ολόκληρος ο πληθυσμός. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός παύουν έτσι να αποτελούν ιδιωτική του υπόθεση και περνούν στη δικαιοδοσία του κοσμικού άρχοντα. Αυτό ακριβώς πιστεύει και η σημερινή κινεζική ηγεσία.
Αντίθετα με αυτό που πολλοί νομίζουν, λέει ο Ζίζεκ, η κινεζική κυβέρνηση δεν διάκειται εχθρικά απέναντι στη θρησκεία. Προκειμένου να αποτραπεί η κοινωνική αποσύνθεση που προκαλεί η έκρηξη του καπιταλισμού, ενισχύονται οι θρησκείες που συμβάλλουν στην κοινωνική σταθερότητα. «Η θρησκεία είναι μία από τις σημαντικές δυνάμεις από τις οποίες αντλεί δύναμη η Κίνα», έλεγε πέρυσι ο Γε Σιαοουέν, ο ανώτατος θρησκευτικός αξιωματούχος της χώρας. Αυτό που ανησυχεί τους Κινέζους είναι αιρέσεις, όπως η Φαλούν Γκονγκ, που ξεφεύγουν από τον κρατικό έλεγχο, καθώς και ο θεοκρατικός χαρακτήρας του Θιβέτ. Εδώ έχουν αλλάξει στρατηγική τα τελευταία χρόνια. Εκτός από την καταστολή, προωθούν και μια αμερικανικού τύπου κοινωνικοοικονομική μεταμόρφωση της περιοχής, που έχει γεμίσει καραόκε μπαρ και βουδιστικές Ντίσνεϋλαντ. Σε λίγα χρόνια, οι Θιβετιανοί θα είναι κάτι σαν τους Ινδιάνους των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όσο περισσότερο ενισχύεται ο ρόλος του Χου Τζιντάο, τόσο συχνότερα θα ακούμε περί «κοινωνικής αρμονίας». Εκεί αποσκοπεί και ο νόμος για τη μετενσάρκωση. Ο εχθρός της Κίνας- όπως και της Δύσης - είναι οι φονταμενταλιστές της θρησκείας, εκείνοι που παίρνουν τη θρησκεία τους υπερβολικά στα σοβαρά και θέλουν να καταστρέψουν οτιδήποτε θεωρούν ξένο προς αυτήν. Με το Διάταγμα υπ΄ αριθμόν 5, οι Κινέζοι απλώς ξεσκεπάζουν αυτό που επί τόσα χρόνια έκανε συγκαλυμμένα και η κοσμική Δύση: σέβεται και ανέχεται κάτι που δεν θεωρεί σοβαρό, προσπαθώντας ταυτόχρονα να περιορίσει διά νόμου τις πολιτικές του επιπτώσεις.
posted by Μιχάλης Μητσός @ 8:53 π.μ.
15 comments
15 Comments:
Νομίζω πως τα παραδείγματα που φέρνει ο Ζίζεκ είναι εξαιρετικά ατυχή. Ο Ευρωπαϊκός Μεσαίωνας μόνο κοσμικός δεν ήταν ενώ όταν μιλάμε για "Δύση" εννοούμε το μοντέλο που διαμορφώθηκε στη Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ μετά την επικράτηση των ιδεών του Διαφωτισμού και τη Γαλλική Επανάσταση.
Οπότε, δεν βλέπω πουθενά την αναλογία.
Ο δε Ζίζεκ, με απογοήτευσε οικτρά με αυτά που είπε στην Αθήνα.
''... ο Μ.Κωνσταντίνος με το λάβαρο, "Εν τούτω Νίκα" διεισδύει στο αντίπαλο στρατόπεδο του Μαξεντίου και κερδίζει τον Πόλεμο. Το 350 μ.Χ, το βασίλειο της Αρμενίας καταργεί την ανεξιθρησκεία στη πράξη και καθιερώνει την χριστιανική ώς υποχρεωτική θρησκεία του κράτους''
http://cosmosair3.blogspot.com/2007/08/cuius-regio-eius-religio.html
Νομίζω πως τα παραδείγματα που φέρνει ο Ζίζεκ είναι εξαιρετικά εύστοχα. Ο Ευρωπαικός Μεσαίωνας τελείωσε κάπου στα τέλη του δέκατου τέταρτου αιώνα, με την εμφάνιση των πρώτων φαινομένων της Αναγέννησης. Η Ειρήνη της Βεστφαλίας υπεγράφη - όπως μας υπενθυμίζει το άρθρο - στα μέσα του ..δέκατου έβδομου αιώνα, όταν δηλαδή είχαν ήδη ξεκαθαρίσει πολλά πράγματα στην Ευρώπη.
Οπότε, βλέπω μια άμεση αναλογία.
Τον δε Ζίζεκ δεν τον άκουσα στην Αθήνα, οπότε αντικειμενικά είναι δύσκολο να αμφισβητήσω τον Αθήναιο εδώ:)
Μπορείτε να το αναλύσετε λίγο ακόμη αυτό; Πώς βλέπετε μία άμεση αναλογία αφού δεν υπήρξε κάποια ουσιαστική αλλαγή στις κοινωνικές δομές από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση.
Δλδ τί κοινό έχει η Δύση σήμερα με την εποχή της υπογραφής της συνθήκης της Βεστφαλίας; Κι αφού υπάρχει αναλογία κατά τη γνώμη σας, πώς και δεν διασώζεται πουθενά στη Δύση παρόμοια ή ανάλογη νομοθεσία; Εκτός αν διασώζεται και μου διαφεύγει και θα ήθελα να το μάθω, επί τη ευκαιρία.
Άσχετο. Χθες βράδυ ψάχνοντας κάτι στο σάιτ του Χημικού-Μηχανικού και μεταφραστή Νίκου Σαραντάκου ( και έξοχου σκακιστή και παίκτη μπριτζ) βρήκα αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον σημείωμα.
Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο, πράγματι. Σε ό,τι αφορά πάντως την προφορά του ονόματος του ιστορικού, να επαναλάβω ότι είναι προσωπική του παράκληση προς έλληνα δημοσιογράφο (τον Παύλο Τσίμα) να τον προφέρουμε Χόμπσμπομ, και όχι Χόμπσμπαουμ.
Θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον μια συζήτηση για τις αλλαγές στις κοινωνικές δομές της Ευρώπης του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα του άρθρου.
Κι αφού υπάρχει αναλογία κατά τη γνώμη σας, πώς και δεν διασώζεται πουθενά στη Δύση παρόμοια ή ανάλογη νομοθεσία; Εκτός αν διασώζεται και μου διαφεύγει και θα ήθελα να το μάθω, επί τη ευκαιρία.
Μα νομίζω θα βρεις μια καλή απάντηση στο ίδιο το άρθρο. Ο Ζίζεκ κάνει ένα καταπληκτικό ιστορικό παραλληλισμό συγκρίνοντας το Διάταγμα υπ'αριθμόν Πέντε με το cuius region, eius religio.
Η μόνη μου παρατήρηση θα αφορούσε τον αρθρογράφο και όχι τον Ζίζεκ. Μια φράση που χρησιμοποιεί στο κείμενο προσφέρεται για υποκειμενική και αντικειμενική ερμηνεία ταυτόχρονα, προκαλώντας πιθανές λαθεμένες εντυπώσεις στον αναγνώστη.
Υποκειμενικά, η φράση ..Κάθε φορά που αναλάμβανε την εξουσία ένας πρίγκιπας που πίστευε σ΄ έναν άλλον θεό, έπρεπε να αλλαξοπιστήσει ολόκληρος ο πληθυσμός.. δίνει την εντύπωση ότι ο πρίγκιπας - και κατά συνέπεια ολόκληρος ο πληθυσμός - μπορούσε, έστω θεωρητικά, να ασπαστεί το Ισλάμ, τον Ιουδαισμό, τον Βουδισμό, κλπ.
Αντικειμενικά όμως, ξέρουμε ότι οι μόνες επιλογές ήταν τα διάφορα δόγματα του χριστιανισμού (του Πάπα, του Λούθηρου, του Καλβίνου, κλπ.)
Και φυσικά, αυτή η ενδοχριστιανική διένεξη ήταν μόνο το πρόσχημα για να προσδώσει το απαραίτητο ιερό άλλοθι στις αιματηρές πολιτικές διαμάχες που είχαν να κάνουν με τη σφηρηλάτηση των εθνικών κρατών.
Αυτά - πιστεύω - είχε υπόψη του ο Ζίζεκ και θυμήθηκε το cuius region, eius religio παρακολουθώντας τη διαμάχη Πεκίνου-Θιβέτ στην προσπάθεια της Κίνας για εθνική ολοκλήρωση.
υγ
Συνδυάζοντας τις δύο αναφορές στη μετάφραση και στη σωστή προφορά του ονόματος του Χόμπσμπομ ή Χόμπσμπαουμ, δράττομαι της ευκαιρίας να κάνω επίδειξη των δικών μου μεταφραστικών ικανοτήτων, λύνοντας τη διένεξη για το όνομα με ένα στίχο της Ιουλιέτας προς τον Ρωμαίο (το επίθετο του οποίου ήταν το μεγάλο εμπόδιο στην ολοκλήρωση του έρωτα τους) σε δική μου - έμμετρη, παρακαλώ - μετάφραση:
Και τι σημαίνει τ'όνομα; Αυτό που λέμε ρόδο
Με όποια λέξη κι αν το πεις πάλι γλυκά μυρίζει.
(What's in a name? That which we call a rose
By any other word would smell as sweet.)
:)
Chapeau, που θα έλεγε κι ένας εξόριστος, ιδιαίτερα αγαπητός μπλογκοσύντροφος...
Και τί σημαίνει τ'όνομα;
Κρίμα που αυτός που το έλεγε αυτό είχε τόσο τραγικό τέλος... Θα είχα να του πω πολλές ιστορίες για τη δύναμη του ονόματος πάνω σ'αυτόν που το φέρει. Τέλος πάντων, το σημείωμα του Νίκου το συνέδεσα επειδή προ ημερών είχαμε τη συζήτηση, το βρήκα ενδιαφέρον. Αν ποτέ τον συναντήσω, θα τον αποκαλέσω Χομπσμπομ αλλά στο βιβλιοπωλείο λέω να τον ζητάω ως Χοσμπμπάουμ, για σιγουριά.
Ξέρετε, τη συζήτηση για τη μετάβαση από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση δεν την έκανα εγώ, αλλά εσείς,speaker.
Και there is no such a thing as καταπληκτικός ιστορικός παραλληλισμός. Είναι το πιο γνωστό από τα λεγόμενα λογικά σφάλματα.
Στην περίπτωση του Ζίζεκ δε, γίνεται εκ του πονηρού επειδή το γνωρίζει πολύ καλά. Δεν έψαξα καν να βρω το πρωτότυπο αλλά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα χρησιμοποίησε τον παραπλανητικό όρο "Δύση" για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα.
Η Δύση στην οποία αναφέρεται ο Ζίζεκ, δεν είναι αυτή που όλοι αντιλαμβανόμαστε, δλδ η μετά το Διαφωτισμό Δύση. Μιλάει για τη μεσαιωνική δύση με την οποία συχνά πολλοί επικριτές του κομμουνισμού παραλληλίζουν το κομμουνιστικό αίσχος της Κίνας.
Όλα αυτά δεν συνιστούν πολύ σοβαρό πολιτικό ή φιλοσοφικό λόγο αλλά δεν βαριέστε, αν δεν ίδρωνε τόσο πολύ όταν μίλαγε, θα μπορούσες να τον πεις και χαριτωμένο.
Θα μου επιτρέψετε να σας κάνω μια αδιάκριτη ερώτηση. Είστε ο speaker των ταρώ;
Αδιάκριτε! Αφού προχθές μύρισες το after shave μου αμέσως, βρε λαγωνικό:)))))))
To ζήτημα είναι ότι η συνθήκη Αυγούστας-Βεστφαλίας εξακολουθεί να υπαγορεύει τη βούληση στα σημερινά καθεστώτα που κόβουν και ράβουν τους υπηκόους στα μέτρα τους.
Η ελληνική μυθολογία ξαναζεί από τότε την επιβεβαίωση της με τον μύθο του Προκρούστη στη κακιά Σκάλα, όπου ώς ηγεμόνας προσαρμόζει αλλά και επιβάλει στους οδοιπόρους υποτελείς τη δική του θεωρία για το κράτος.
τΟ 1821, με ηγεμόνα τον Οθωνα ή τον Γεώργιο μετατρέπεται, μεταφυσικά, χωρίς να συμμετέχει άρα και χωρίς να γνωρίζει τη μεσαιωνική φεουδαρχία, μηχανικά σε ευρωπαικό κρατίδιο, φυσικά χωρίς να εξελιχθεί ποτέ σε εκβιομηχανισμένο κρατίδιο.
Είδατε κι εγώ τί μουλάρα είμαι; Αμέσως να το αποκαλύψω, μην και σας αφήσω να το χαρείτε λίγο το καινούργιο κουστούμι, συγγνώμη. Όχι τίποτε άλλο αλλά οι καλοπροαίρετες μεταμορφώσεις που δεν έχουν σκοπό να θίξουν άλλους,όπως κάνουν πολλοί, μου αρέσουν πολύ, είναι οβιδιακές.
Σας υπόσχομαι ότι τη μέρα που θα ντυθείτε κάτι σε Μοσέ Νταγιάν και θα αρχίσετε να κάνετε quote στίχους του Μπιάλικ, δεν θα πω σε κανένα τίποτε. Να! Φιλάω και σταυρό! Μουτς!
Μονόφθαλμο χιτλεράκι δηλαδή;
Μπαα, δεν νομίζω. Η αισθητική μου δεν μου το επιτρέπει.
υγ
Και μην αρχίσεις τις υστερίες για αντισημιτισμούς νυχτιάτικα να χαρείς. Νυστάζω. Θα έχουμε πολλές ευκαιρίες για καβγάδες από αύριο. O Μιχάλης θα φροντίσει γι'αυτό:)
11.17 το βράδυ, και ο speaker νυστάζει; Μπα, αποκλείεται να είναι αυτός που νομίζετε...
Πάλι καλά που δεν μου είπατε πως έχετε πονοκέφαλο.
Υστερία; Μπα. Αυτά είναι γιαυτούς που φοράνε το τραπεζομάντηλο στο κεφάλι.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home