Ο Γούντυ Άλλεν και οι μετανάστες

Σύμφωνα με μια τελευταία έρευνα, η μετανάστευση υπονομεύει την κοινωνική αλληλεγγύη. Αλλά ας μη βιαστεί να χαμογελάσει ο κ. Καρατζαφέρης: η λύση δεν είναι να διώξουμε τους μετανάστες, αλλά να τους υποδεχόμαστε με μεγαλύτερη θέρμη.

Πριν από δύο χρόνια, στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στο Λονδίνο, ο Ρόμπερτ Πάτναμ δέχθηκε πρόσκληση από τη βασίλισσα. Οι σύμβουλοι του Παλατιού είχαν ακούσει τις θεωρίες του Αμερικανού κοινωνιολόγου για το «κοινωνικό κεφάλαιο», το δίκτυο σχέσεων που συνιστά τον πλούτο της κοινωνίας των πολιτών και στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, και ήθελαν να τον ρωτήσουν ποια πρέπει να είναι η στρατηγική της βασιλικής οικογένειας στον τομέα αυτόν. «Γνωρίζω ότι το πρόβλημα της Βρετανίας είναι η οικοδόμηση μιας ολοκληρωμένης κοινωνίας, και ότι οι βασιλικές οικογένειες χρησιμοποιούν ιστορικά τον γάμο ως μέσο για τη σύναψη συμμαχιών», απάντησε εκείνος. «Πιστεύω λοιπόν πως πρέπει να βρείτε για έναν από τους πρίγκιπες μια χαριτωμένη κοπέλα από το Μπανγκλαντές».

Στην αίθουσα έπεσε παγερή σιωπή. Αλλά ο Πάτναμ είχε εκθέσει με παραστατικό τρόπο το επιχείρημά του: η λύση για τη μετανάστευση, που είναι ένα φαινόμενο αναπόφευκτο, δεν είναι να διατηρούνται οι διάφορες εθνότητες χωριστές, αλλά να δημιουργούνται γέφυρες ανάμεσα στα «κοινωνικά κεφάλαια». Ακόμα και σήμερα- λέει στο Λ΄Εσπρέσσο ο συγγραφέας του Βowling Αlone - οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πιστεύουν πως οι μετανάστες πρέπει να γίνουν σαν κι εμάς. Είναι λάθος. Η αμερικανική εμπειρία δείχνει πως πρέπει να δημιουργηθεί ένα καινούργιο «εμείς». Το χιούμορ του Γούντυ Άλλεν παραπέμπει στις παραδόσεις του εβραϊκού θεάτρου, που φτάνουν στον 19ο αιώνα. Πριν από έναν αιώνα μιλούσαν για εβραϊκό χιούμορ. Αν σήμερα το χιούμορ αυτό είναι καθαρά αμερικανικό, ο λόγος είναι η επιτυχημένη ενσωμάτωση μέρους της εβραϊκής κουλτούρας στην αμερικανική κοινωνία.

Τα πρώτα χρόνια είναι δύσκολα. Ο Πάτναμ έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα μια μελέτη βασισμένη σε 30.000 συνεντεύξεις που έγιναν σε δεκάδες αμερικανικές πόλεις, από την οποία προκύπτει ότι στους φυλετικά ομοιογενείς τόπους η κοινωνική αλληλεγγύη είναι υψηλότερη. Η άφιξη ανθρώπων από διαφορετική εθνότητα έχει ως αποτέλεσμα να μεγαλώνει η δυσπιστία όχι μόνο ανάμεσα στους λευκούς και τους μαύρους ή τους Λατίνους, αλλά και στους κόλπους των ίδιων των λευκών. Το ίδιο έχει παρατηρηθεί και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Μακροπρόθεσμα, όμως, τα οφέλη από τη μετανάστευση είναι μεγαλύτερα από το βραχυπρόθεσμο κόστος τους. Για τον λόγο αυτό, η μεταβατική περίοδος πρέπει να επισπεύδεται, οι μετανάστες πρέπει να ενθαρρύνονται να μαθαίνουν τη γλώσσα της χώρας υποδοχής τους ώστε να ενσωματωθούν πιο γρήγορα και πιο αρμονικά σ΄ αυτήν. Ακόμη και ο όρκος στη σημαία βοηθάει, κι ας προκαλεί αλλεργία το θέμα αυτό σε μέρος της Αριστεράς.

Πάντως με το χιούμορ θα τα πηγαίναμε καλύτερα. Κρίμα που δεν υπάρχει ισχυρή παράδοση αλβανικού θεάτρου.