Οι προθέσεις του ποιήματος

«Καθώς γονάτισε στον τάφο της μητέρας και του πατέρα του/ η γεύση του άνηθου, ή του εστραγκόν/δύσκολα τα ξεχώριζε-/ γέμισε το στόμα του. Αισθάνθηκε να πνίγεται.» (Από το ποίημα «Μαζεύοντας μανιτάρια»)

Στο βιβλίο του «Ποιον αφορά η ποίηση;», που συζητείται ήδη πολύ, ο Χάρης Βλαβιανός καταθέτει με προκλητικό τρόπο τις δικές του «σκέψεις για μια τέχνη περιττή». Ποιητής καταξιωμένος ο ίδιος, θέτει τα ερωτήματα και δίνει τις απαντήσεις. Ο Εντ Χόλλαντ αντίθετα, δημοσιογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, ζήτησε να γευματίσει με τον Πωλ Μαλντούν για να λάβει απαντήσεις στα δικά του βασανιστικά ερωτήματα. Πόσο δύσκολο είναι να γράφεις ποιήματα; Πόση ώρα σου παίρνει; Γιατί εκείνος, που χαρακτηρίστηκε ο σημαντικότερος ποιητής της γενιάς του, γράφει τόσο δύσκολα για τόσο λίγους; Και τι είναι αυτή η ιστορία με τους σημερινούς ποιητές που δεν πίνουν αλκοόλ και πηγαίνουν στο γυμναστήριο; Που είναι οι βασανισμένοι φιλήδονοι, οι Ρεμπώ, οι Μπάιρον της εποχής μας;

«Αυτό που τείνουμε να ξεχνάμε είναι ότι πρέπει να μάθει κανείς πώς να διαβάζει ποίηση» λέει ο Μαλντούν, κατεβάζοντας δύο γουλιές από το μεταλλικό του νερό. «Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν σε πολύπλοκες αναλύσεις όταν βλέπουν μια ταινία, πώς είναι φτιαγμένη, τι θέλει να πει ο σκηνοθέτης. Το ίδιο συμβαίνει με τη μουσική, όλοι αναγνωρίζουμε ότι είναι σύνθετη, όπως αναγνωρίζουμε ότι στον κόσμο μας δεν βγάζουν όλα νόημα. Γιατί λοιπόν να είναι αλλιώς με την ποίηση; Ενα ποίημα αντανακλά την πολυδιάσπαση του κόσμου». Ο ίδιος δίνει μεγάλη σημασία στη μουσική, έχει γράψει λιμπρέτα για την όπερα, έχει φτιάξει κι ένα συγκρότημα γκάρατζ ροκ, το Rackett, αλλά δεν βρίσκουν πολύ χρόνο για να κάνουν πρόβες. Ίσως η μουσική να κρατά το κλειδί για το μέλλον της ποίησης: «Η ραπ είναι μια λογοτεχνική φόρμα, που στηρίζεται στο δίστιχο». Μπορούν και άλλοι να βοηθήσουν. Οι δημοσιογράφοι, για παράδειγμα: «Κάθε μεγάλη εφημερίδα θα έπρεπε να δημοσιεύει ένα ποίημα την ημέρα». Ή το κράτος: «Αν αύριο απαγορευόταν η ποίηση, θα προκαλούνταν αμέσως μεγάλο ενδιαφέρον γι΄ αυτήν».

Γεννημένος το 1951 στη Βόρεια Ιρλανδία, ο Μαλντούν έμεινε για πολλά χρόνια στη σκιά του Σέιμους Χίνι. Το 1987 μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες και σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Το γράψιμο δεν του παίρνει πολύ χρόνο, μια- δυο μέρες το κάθε ποίημα, καμιά δωδεκαριά ποιήματα τον χρόνο. «Δεν ξέρω τι κάνω όταν ξεκινώ να γράψω ένα ποίημα. Δεν έχω συγκεκριμένες προθέσεις. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να κατανοήσω ποιες είναι οι προθέσεις του ποιήματος, να κατανοήσω από τη μια λέξη στην άλλη τι επίδραση έχει αυτό που γράφω. Το ίδιο συμβαίνει με ό,τι και να γράφεις, ακόμη κι αν πρόκειται για ένα κομμάτι σε μια εφημερίδα». Και φυσικά, αλκοόλ και γράψιμο δεν συμβιβάζονται, αυτά είναι ξεπερασμένα.