Η βαθμολογία του φιλοσόφου

Το φαντάζεστε να γινόταν εδώ; Να είχε αναλάβει ένας ξένος φιλόσοφος να «παρακολουθήσει» τον Έλληνα Πρωθυπουργό και να αξιολογήσει τη θητεία του; Μόνο για τα ομόλογα, θα είχε σηκώσει τα χέρια ψηλά.

O Φίλιπ Νόελ Πέτιτ είναι ένας φιλόσοφος, πολιτικός επιστήμονας και εγκληματολόγος που γεννήθηκε στην Ιρλανδία και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Θεμελιωτής του «ρεπουμπλικανισμού των πολιτών», που συνδέεται με τον γαλλικό ριζοσπαστισμό του περασμένου αιώνα και με τον αγγλοσαξονικό ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό, πιστεύει μεταξύ άλλων ότι το κράτος έχει υποχρέωση να παρεμβαίνει ώστε να εξασφαλίζει την ελευθερία των πολιτών και τον σεβασμό των κοινωνικών αξιών. Ο Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο είναι πρωθυπουργός της Ισπανίας. Όταν ο δεύτερος ανέλαβε το 2000 την ηγεσία των σοσιαλιστών, ξεκίνησε μια ιδεολογική αναδιάρθρωση του κόμματος που βασιζόταν στις θεωρίες του πρώτου για την εμβάθυνση της δημοκρατίας και τον διαρκή έλεγχο της εξουσίας. Κι όταν ο πολιτικός ανέλαβε το 2004 την πρωθυπουργία, ζήτησε από τον φιλόσοφο να τον παρακολουθήσει και στο τέλος της θητείας του να τον «βαθμολογήσει».

Ο Πέτιτ κράτησε την υπόσχεσή του. Και την περασμένη Δευτέρα παρουσίασε στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης τα συμπεράσματά του. Από την πρώτη στιγμή διευκρίνισε ότι δεν είναι ούτε φίλος ούτε σύμβουλος του Θαπατέρο, με τον οποίο έχει συναντηθεί μονάχα δύο φορές. Δήλωσε επίσης ότι δεν μπορεί να κρίνει την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης, παρ΄ όλο που βρίσκει ενδιαφέρουσες τις πρωτοβουλίες για προσέγγιση της Ευρώπης με τη Λατινική Αμερική και για αύξηση της βοήθειας προς τα αναπτυσσόμενα κράτη. Αυτό που τον ενδιαφέρει βασικά είναι αν ο Θαπατέρο τήρησε τις υποσχέσεις που είχε δώσει στους πολίτες. Και εδώ, ο απολογισμός είναι σε γενικές γραμμές θετικός. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο, ο Ισπανός πρωθυπουργός είναι ένας άνθρωπος ειλικρινής και αποφασιστικός. Είναι αλήθεια ότι δεν μπόρεσε να λύσει διαρθρωτικά προβλήματα της ισπανικής κοινωνίας, όπως η χαμηλή ποιότητα της εκπαίδευσης, το πολύπλοκο δικαστικό σύστημα και η κατάσταση στις φυλακές. Έλαβε όμως γενναίες πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ζωής των γυναικών, των ομοφυλοφίλων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των λαθρομεταναστών. Η απάντησή του στις τρομοκρατικές επιθέσεις της αλ-Κάιντα ήταν υποδειγματική: αντίθετα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία, εδώ δεν παραβιάστηκαν οι ατομικές ελευθερίες, δεν επλήγη το κύρος της δικαιοσύνης. Προσπάθησε να κάνει διαπραγματεύσεις με την ΕΤΑ, πεισμένος πως όταν μια τρομοκρατική οργάνωση ζητά διάλογο πρέπει να ανταποκρίνεσαι, ακόμη κι αν εκείνοι δεν αποκηρύσσουν κατηγορηματικά τη βία. Κι είναι υποκρισία να τον καταγγέλλει η αντιπολίτευση επειδή ο διάλογος δεν έχει φέρει αποτελέσματα. Στην Ιρλανδία χρειάστηκε να περάσουν χρόνια μέχρι να φανεί κάποιο φως. Κι ακόμα ο αφοπλισμός δεν έχει ολοκληρωθεί.

Το βέβαιο είναι ότι ο Θαπατέρο διέψευσε τον χαρακτηρισμό «πληκτικός» με τον οποίο τον είχαν στολίσει τα σατιρικά τηλεοπτικά προγράμματα. Κι αυτή είναι μια ακόμη επιτυχία του.