Μια επιστολή χωρισμού

Βρισκόταν στο Βερολίνο, όταν έλαβε την επιστολή με τη μορφή e-mail στο κινητό της. Ήταν μια επιστολή χωρισμού, που τελείωνε με τα λόγια «Να προσέχεις τον εαυτό σου». Ό,τι δηλαδή γράφουν συνήθως οι άντρες σ΄ αυτές τις περιπτώσεις.

Αυτό συνέβη πριν από δύο χρόνια. Η Σοφί Καλ δεν ήξερε τι να απαντήσει σ΄ αυτή την επιστολή, ήταν σαν να μην απευθυνόταν σ΄ εκείνη. Της ήρθε λοιπόν μια ιδέα: να ζητήσει από διάφορες γυναίκες να ερμηνεύσουν αυτό το κείμενο. Διάλεξε τις γυναίκες με βάση το επάγγελμά τους, μία δασκάλα, μία συγγραφέα, μία διορθώτρια, μία κοινωνιολόγο, μία διαφημίστρια, μία εγκληματολόγο, μία χορεύτρια, μία φιλόλογο, μία δημοσιογράφο. Έμαθε και επαγγέλματα που δεν τα ήξερε, όπως η εθνομεθοδολόγος ή η συντάκτρια σταυρολέξων. Ο κανόνας ήταν ο ακόλουθος: να αναλύσουν το κείμενο χρησιμοποιώντας την επαγγελματική τους γλώσσα. Η δημοσιογράφος συνέταξε ένα κομμάτι, η διπλωμάτης χρησιμοποίησε τη διπλωματική γλώσσα, η χορεύτρια ερμήνευσε τα συναισθήματά της, η φυσικός αντιπαρέβαλε τη σχάση του ατόμου με τη συναισθηματική ρήξη, η δικαστής επινόησε έναν παραλληλισμό ανάμεσα στο ερωτικό συμβόλαιο και το συμβόλαιο αγοραπωλησίας ενός σπιτιού.

Συνολικά, 107 γυναίκες ερμήνευσαν η καθεμιά με τον δικό της τρόπο μια επιστολή χωρισμού. Και το αποτέλεσμα, με τίτλο (φυσικά) «Να προσέχεις τον εαυτό σου», είναι η έκθεση με την οποία εκπροσωπείται η Γαλλία στην 52η Μπιενάλε της Βενετίας, που άνοιξε χθες επισήμως τις πύλες της στο κοινό. Ο αριθμός των γυναικών δεν ήταν προαποφασισμένος, λέει η Σοφί Καλ στο περιοδικό Λ΄Εξπρές. Η 107η γυναίκα που δέχθηκε την πρότασή της ήταν η τραγουδίστρια Ρeaches, αλλά οι δύο γυναίκες δεν μπορούσαν να βρουν τρόπο να συναντηθούν, ώσπου μια μέρα η τραγουδίστρια τηλεφώνησε από το Βερολίνο ότι θα βρισκόταν εκεί για μερικές μέρες και ρωτούσε μήπως μπορούσε να γίνει εκεί το ραντεβού. Το Βερολίνο ήταν η πόλη της μοιραίας επιστολής, ήταν σαφές ότι ο κύκλος είχε κλείσει.

Συμπτώσεις και τυχαία γεγονότα καθορίζουν τη ζωή όλων μας, η διαφορά είναι ότι η Σοφί Καλ τα αξιοποιεί για να κάνει τέχνη. Την ώρα που της γινόταν η πρόταση να εκπροσωπήσει τη Γαλλία στην Μπιενάλε, χτυπούσε το άλλο τηλέφωνο και η μητέρα της τής ανακοίνωσε ότι της μένει ένας μήνας ζωής. «Τι κρίμα που δεν θα είμαι εκεί!», είπε η μητέρα της όταν της μίλησε για τη Βενετία. Λίγες μέρες αργότερα, η Σοφί βιντεοσκόπησε τις τελευταίες της στιγμές: έντεκα λεπτά, στη διάρκεια των οποίων δεν ήξερε αν η μητέρα της ζούσε ακόμη ή είχε πεθάνει. Το βίντεο αυτό, με τίτλο «Δεν μπόρεσα να συλλάβω τον θάνατο», θα προβληθεί και αυτό στην Μπιενάλε, από το Διεθνές Περίπτερο. Η μητέρα της θα είναι τελικά παρούσα στη Βενετία.