Η λύση της ζωής

«Τα τελευταία γεγονότα προσφέρουν μια ευκαιρία για ειρήνη που δεν είχαμε εδώ και χρόνια» δήλωσε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμέρτ. Ο τύπος, εκτός από ανίκανος, είναι και μικρονοϊκός; Ή απλώς κάνει πως δεν καταλαβαίνει;

«Με τα μάτια του εχθρού»: αυτός είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του Νταβίντ Γκροσμάν, κι αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα, όχι μόνο στην περίπτωση της ισραηλοπαλαιστινιακής σύγκρουσης, αλλά και σε άλλες χρόνιες κρίσεις, όπως για παράδειγμα την ελληνοτουρκική. Πώς θα δεις την πραγματικότητα με τα μάτια του άλλου, του «εχθρού», θα μπεις στη θέση του, θα προσπαθήσεις να τον καταλάβεις, θα τον εμπιστευτείς. Πώς οι Ισραηλινοί θα μπουν στη θέση των Παλαιστινίων, ώστε να καταλάβουν ότι η κατοχή οδηγεί στη βία. Πώς οι Παλαιστίνιοι θα μπουν στη θέση των Ισραηλινών, ώστε να καταλάβουν ότι οι επιθέσεις με πυραύλους εναντίον αμάχων προκαλούν ανασφάλεια και δυσπιστία.

Τι είναι αυτό που εμποδίζει τόσα χρόνια τις δύο πλευρές να κάνουν αυτό το βήμα; Ο φόβος, απαντά ο Γκροσμάν σε συνέντευξή του στη Ρεπούμπλικα. Αν δεχθείς να εξετάσεις ορισμένες δίκαιες διεκδικήσεις του εχθρού σου, αν εκτεθείς στα προβλήματά του και στον πόνο του, αυτομάτως η αντίσταση που του προέβαλλες μέχρι εκείνη τη στιγμή εκμηδενίζεται, καταστρέφεται. Αυτός είναι ο λόγος που οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι γίνονται νευρικοί και αλλεργικοί όταν η μία πλευρά αρχίζει να μιλά για την τραγωδία της άλλης. Θεωρούν ότι παίζουν το παιχνίδι «πάρ΄ τα όλα». Έχουν χάσει την ικανότητα να αισθανθούν συμπάθεια για τον αντίπαλο, γιατί κάθε μορφή συμπάθειας ισοδυναμεί με ταύτιση μαζί του.

Ο Ισραηλινός συγγραφέας δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι η χώρα του φέρει ευθύνη για τον παλαιστινιακό εμφύλιο πόλεμο, παρ΄ όλο που έχει την αξίωση να μην κατηγορούν το Ισραήλ για οποιοδήποτε κακό συμβαίνει στον κόσμο. Κι είναι σίγουρος ότι η βία δεν θα σταματήσει στη Γάζα, θα επεκταθεί στη Δυτική Όχθη, και πολύ γρήγορα θα στραφεί κατά του Ισραήλ. Γι΄ αυτό και, αντίθετα με τον ανεγκέφαλο πρωθυπουργό του, πιστεύει ότι πρέπει να γίνει διάλογος με τη Χαμάς, κι ας είναι ένα κίνημα φανατικό και κλειστό ερμητικά στον εαυτό του. Όχι βέβαια τώρα, η ατμόσφαιρα τώρα είναι πολύ φορτισμένη, οι Παλαιστίνιοι πρέπει να αποφασίσουν οι ίδιοι για την τύχη τους, αλλά στη συνέχεια το Ισραήλ πρέπει να διαπραγματευθεί με οποιονδήποτε έχει απέναντί του, ο Ράμπιν έλεγε ότι «δεν μπορείς να διαλέξεις τον εχθρό σου».

Και ο πόνος για τους νεκρούς; Ένας άνθρωπος που έχασε τον γιο του στον πόλεμο και συνέχισε να γράφει, τι έχει να προτείνει σ΄ εκείνους που χάνουν αγαπημένα τους πρόσωπα και δεν διαθέτουν το ίδιο χάρισμα; «Να παραμείνουν ενεργοί. Να μην αισθανθούν θύματα. Να μη γίνουν όμηροι μιας αίσθησης ανικανότητας. Να θυμούνται ότι υπάρχουν λύσεις για όλες τις ανθρώπινες καταστάσεις, ότι υπάρχει πάντα η λύση της ζωής».