Εκπαίδευση και αυταρχισμός

Επιτέλους! Την ώρα που η Ιταλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες τιμούν τα 100 χρόνια από την ίδρυση του πρώτου σχολείου από κάποια Μαρία Μοντεσόρι, ο νέος υπουργός Παιδείας της Γαλλίας καταπιάνεται με τα πραγματικά προβλήματα της παιδείας.

Να σηκώνονται όρθιοι οι μαθητές όταν μπαίνει στην αίθουσα ο δάσκαλος ή η δασκάλα. Να γνωρίζουν απ΄ έξω τη Μασσαλιώτιδα. Να μιλούν πάντα στον πληθυντικό στους δασκάλους τους, ώστε να τους μιλούν κι εκείνοι με τον ίδιο τρόπο. Αυτές είναι μερικές από τις προτάσεις που εξετάζει ο Γάλλος υπουργός Παιδείας Ξαβιέ Νταρκό στο πλαίσιο της εκστρατείας του πολιτικού του προϊσταμένου να σβήσει οριστικά την κληρονομιά του ΄68 και να μεταμορφώσει το γαλλικό σχολείο. Είναι άγνωστο αν ο υπουργός θα επαναφέρει και τις προτάσεις που είχε διατυπώσει στη διάρκεια της πρώτης θητείας του, επί πρωθυπουργίας Ραφαρέν, όπως η εγκατάσταση συσκευών για την παρακολούθηση των μαθημάτων και ο ηλεκτρονικός έλεγχος των απουσιολογίων. Προς το παρόν, πάντως, του τρώει όλο το χρόνο το μείζον ζήτημα του πληθυντικού. Στη συζήτηση έχουν εμπλακεί οι ειδικοί, όπως ο γνωστός κοινωνιολόγος Πιερ Λε Γκοφ, που επισημαίνει ότι η υποχρεωτική χρήση του πληθυντικού θα ενισχύσει τον αυταρχικό χαρακτήρα του σχολείου. Τα πράγματα μπερδεύονται και από τη στάση του ίδιου του προέδρου, ο οποίος μιλά πάντα στον πληθυντικό όταν απευθύνεται στον Σιράκ, αλλά προτιμά τον ενικό όταν μιλά στη Μέρκελ και στον Μπλαιρ. Να σημαίνει άραγε αυτό ότι σέβεται περισσότερο τον πρώτο από τους δεύτερους; Δύσκολο. Άρα;

Όλα αυτά δείχνουν ότι ο Νικολά Σαρκοζί κάθε άλλο παρά τυφλός φιλοαμερικανός είναι, όπως τον έχουν κατηγορήσει. Διότι οι Αμερικανοί- που έχουν καταργήσει εκ των πραγμάτων στη γλώσσα τους τον ενικό και τον πληθυντικόέχουν τελείως διαφορετικές ανησυχίες στο ζήτημα της παιδείας. Διαβάζουμε, για παράδειγμα, στην Ουάσινγκτον Ποστ ότι έχουν ανοίξει τελευταία σε όλη τη χώρα περισσότερα από 300 μοντεσοριανά σχολεία. Η είδηση είναι εντυπωσιακή, αν μελετήσει κανείς τη σχέση της Μαρίας Μοντεσόρι με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν η πρωτοποριακή παιδαγωγός, και πρώτη γυναίκα γιατρός της Ιταλίας, επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Αμερική, το 1913, τα πλήθη υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό το πλοίο που τη μετέφερε και η επίσκεψή της κατέλαβε τις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Όλοι πίστευαν ότι η αμερικανική εκπαίδευση θα άλλαζε ριζικά. Αλλά ο ενθουσιασμός υποχώρησε γρήγορα. Όταν η Μοντεσόρι αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα της το 1934 επειδή ο Μουσολίνι ανακατευόταν συνεχώς στη δουλειά της, η χώρα στην οποία κατέφυγε ήταν η Ολλανδία. Χρειάστηκαν τα κινήματα της δεκαετίας του ΄60 για να αναβιώσει και πάλι στην Αμερική το ενδιαφέρον για την αντιαυταρχική εκπαίδευση.

Σήμερα υπάρχουν 5.000 μοντεσοριανά σχολεία στις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα 17.000 στον υπόλοιπο κόσμο. Δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία για το αν διδάσκοντες και διδασκόμενοι μιλούν μεταξύ τους στον ενικό ή τον πληθυντικό.