Αφεντικά του εαυτού τους

«Στην αρχή, κανείς δεν πίστευε ότι θα τα καταφέρναμε, όλοι θεωρούσαν ότι είμαστε άσχετοι και βλάκες. Είμαστε όμως ακόμα εδώ, ισχυρότεροι από ποτέ». Ντάνιελ Λόπες, 37 ετών.

Πριν από πέντε χρόνια η Αργεντινή δήλωσε αδυναμία να πληρώσει το εξωτερικό της χρέος. Τεράστια κεφάλαια διέφυγαν στο εξωτερικό, η ανεργία εκτινάχθηκε στο 20%, έξι στους δέκα κατοίκους έπεσαν κάτω από το όριο της φτώχειας και πολλές επιχειρήσεις έβαλαν λουκέτο. Ανάμεσά τους ήταν και η σοκολατοβιομηχανία Ghelco, που απέλυσε και τους 91 εργαζόμενους, χωρίς να τους πληρώσει χρωστούμενα πολλών μηνών. «Μας εγκατέλειψαν οι πάντες, δεν είχαμε τίποτα», θυμάται ο Χουάν Μεγιάν. Κι έτσι αποφάσισαν να αναλάβουν δράση.

Πρώτα βγήκαν στους δρόμους ζητώντας ελεημοσύνη και πουλώντας χαρτόνια, προκειμένου να συγκεντρώσουν τα χρήματα που χρειάζονταν για να επισκευάσουν τα μηχανήματα και να αγοράσουν τις πρώτες ύλες, κακάο, ζάχαρη και τα σχετικά. Ύστερα διαδήλωσαν με ταμπούρλα και πυροτεχνήματα έξω από τις εταιρείες νερού και ηλεκτρικού, απαιτώντας την επανασύνδεση των βασικών υπηρεσιών. Τέλος εισέβαλαν στο εγκαταλελειμμένο κτίριο. Ήταν μόνον οι μισοί, οι υπάλληλοι των γραφείων δεν επέστρεψαν, κι έτσι αναγκάστηκαν εκτός από τη λειτουργία των μηχανημάτων να αναλάβουν και τα λογιστικά, το μάρκετινγκ, τις πωλήσεις. Ιεραρχίες δεν καθόρισαν, αφεντικά δεν ψήφισαν, όλα τα έσοδα αποφάσισαν να τα μοιράζονται εξίσου. Και τα κατάφεραν. Πέντε χρόνια μετά, γράφουν οι ανταποκριτές της «Γκάρντιαν» στο Μπουένος Άιρες, η επιχείρηση ευημερεί. Οι λογαριασμοί πληρώνονται κανονικά, οι παραδόσεις γίνονται στην ώρα τους, οι πελάτες είναι ευχαριστημένοι. Οι αποφάσεις λαμβάνονται συλλογικά από τις εβδομαδιαίες γενικές συνελεύσεις. Κάθε εργαζόμενος κερδίζει 650 ευρώ τον μήνα, διπλάσια απ΄ όσα κέρδιζε στο παρελθόν. Ο Ντάνιελ Λόπες, ένας από τους χειριστές των μηχανημάτων, αγόρασε το σπίτι όπου έμενε, έστειλε τις κόρες του σε ιδιωτικό σχολείο και απάλλαξε τη γυναίκα του από τη δουλειά που έκανε έξω από το σπίτι.

Ανάλογες προσπάθειες έχουν γίνει και σε άλλα εργοστάσια, χωρίς να στεφθούν απαραίτητα από επιτυχία. Δεν βοηθά και η κυβέρνηση: αν και έχει υποσχεθεί 20ετή απαλλαγή των χρεοκοπημένων επιχειρήσεων από τις διαδικασίες εκκαθάρισης, στην πράξη το διάστημα αυτό δεν υπερβαίνει τη διετία. «Πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται σε νομικό κενό», λέει ο Μπρένταν Μάρτιν, διευθυντής της υπηρεσίας Working World που χορηγεί δάνεια σε κατειλημμένα εργοστάσια. Οι 44 εργαζόμενοι ενός εργοστασίου επεξεργασίας μαλλιού και δέρματος έξω από το Μπουένος Άιρες, που το κατέλαβαν τον περασμένο Μάρτιο, μόλις έλαβαν από το δικαστήριο περίοδο χάριτος ενός έτους για να αποδείξουν ότι ο συνεταιρισμός είναι βιώσιμος. Με τη βοήθεια άλλων συνεταιρισμών, αγοράζουν υλικά, πληρώνουν λογαριασμούς και έχουν φθάσει το 10% της παραγωγής. «Θα μπορούσα να βρω δουλειά κάπου αλλού», λέει ο 45χρονος Σαλβαδόρ Φερνάντες και συμπληρώνει: «Αλλά είναι ωραίο να είσαι αφεντικό του εαυτού σου».