Η ισχυρή λύση

«Διαμορφώθηκα από τους εξευτελισμούς της παιδικής μου ηλικίας»: αυτό συνηθίζει να λέει ο Νικολά Σαρκοζί, αναφερόμενος στην εγκατάλειψη της οικογενείας του από τον πατέρα του. Δεν είναι ανάγκη όμως να πάρει τώρα την εκδίκησή του.

Λίγες ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο, ένας από τους συμβούλους της Σεγκολέν Ρουαγιάλ έλεγε ότι και οι τρεις βασικοί υποψήφιοι συμφωνούν στην ανάγκη μιας «επανάστασης», ώστε να σταματήσει η δαιμονοποίηση του καπιταλισμού και να δοθεί τέλος στους ταξικούς πολέμους. «Η λύση», πρόσθετε ο Ζαν-Πιερ Μινιάρ, «μπορεί να είναι είτε ισχυρή, του Σαρκοζί, είτε δημοκρατική, της Σεγκολέν». Χθες το βράδυ διαπίστωσε, μαζί με όλους μας, ότι οι συμπατριώτες του επέλεξαν την ισχυρή λύση. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι ο Σαρκοζί δεν είναι δημοκράτης. Επόμενος πρόεδρος της Γαλλίας θα είναι ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε Γκωλιστής (αφού τα θέματά του διαφέρουν πολύ από εκείνα του Ντε Γκωλ) ούτε κλασικός υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου (αφού δεσμεύτηκε επανειλημμένα στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι θα εφαρμόζει προστατευτικά μέτρα ανάλογα μ΄εκείνα των Αμερικανών και των Κινέζων). Το στίγμα της πολιτικής του το έδωσε ένας από τους συμβούλους του, ο βουλευτής του Παρισιού Πιερ Λελούς: η κοινωνική και οικονομική πολιτική που θα εφαρμοστεί στη Γαλλία- είπε στην τηλεόραση- θα είναι εκείνη που θριάμβευσε στη Βρετανία επί Θάτσερ και στην Αμερική επί Ρήγκαν. Με τον τρόπο αυτό θα δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη και θα μειωθεί η ανεργία. Την ίδια ώρα, βέβαια, θα αυξηθούν οι ανισότητες. Αλλά κανείς δεν θα μπορέσει να κατηγορήσει τον Σαρκοζί ότι παραβίασε τις υποσχέσεις του. Ρήξη υποσχέθηκε, όχι ισότητα.

Ο νικητής των εκλογών έχει ορισμένα προβλήματα με τον χαρακτήρα του που θα πρέπει να τα επιλύσει για να μην οδηγήσει τη Γαλλία σε μια κοινωνική έκρηξη. Πέρα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, όμως, ο Σαρκοζί είναι ο εκπρόσωπος μιας νέας Δεξιάς και το σύμβολο της ανακατάταξης των παραδοσιακών πολιτικών σχηματισμών σε όλη την Ευρώπη. Όπως παρατηρεί ο ιστορικός και φιλόσοφος Μαρσέλ Γκωσέ στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ, η αντιπαράθεση Δεξιάς-Αριστεράς εξακολουθεί να λειτουργεί και να αποτελεί τον οργανωτικό άξονα της δημοκρατικής ζωής, αλλά οι έννοιες αυτές έχουν αλλάξει περιεχόμενο. Η Δεξιά δεν ταυτίζεται πια με το έθνος και την παράδοση. Η Αριστερά δεν ταυτίζεται πια με την επανάσταση. Κατά βάθος, η Αριστερά νίκησε στο πολιτιστικό πεδίο. Από την άποψη των αξιών, η Δεξιά έγινε αριστερή. Την ίδια ώρα, όμως, η Αριστερά ηττήθηκε κατά κράτος στο πεδίο των λύσεων. Δεν έχει πια τίποτα ουσιαστικό να αντιτάξει στις φιλελεύθερες και καπιταλιστικές λύσεις. Στα θέματα της ανακατανομής, της προστασίας ή των συμβάσεων εργασίας, δεν έχει να προτείνει παρά τροποποιήσεις.

Η αδυναμία της Δεξιάς είναι ότι έγινε κυνική. Η αδυναμία της Αριστεράς, ότι έγινε αγγελική. Οι Γάλλοι ψηφοφόροι έκριναν προφανώς ότι η δεύτερη αδυναμία είναι πιο σημαντική από την πρώτη.