Κόντρα στο πνεύμα της εποχής

«Ρίξτε το στο σεξ και στο αίμα. Αυτό όχι μόνο επιταχύνει την αποσύνθεση της αστικής κοινωνίας, αλλά είναι κι ένας τρόπος ενοχοποίησής της με την ανάδειξη των χειρότερων ενστίκτων της».

Αυτό πρότεινε ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ το 1964 στον Ζαν Ντανιέλ, όταν ο τελευταίος αποφάσισε να ιδρύσει τον Νουβέλ Ομπζερβατέρ. Παρόλο που ο φιλόσοφος συνέβαλε στην ίδρυση του περιοδικού, στην πραγματικότητα σιχαινόταν τους δημοσιογράφους και ήθελε τον Τύπο να είναι σάπιος. Αλλά ο Ντανιέλ δεν άκουσε τη συμβουλή του. Προτίμησε να ακολουθήσει έναν άλλο διανοούμενο, φίλο του και προστάτη του, που έλεγε ότι η δημοσιογραφία είναι μια δουλειά για την οποία αξίζει τον κόπο να αγωνίζεσαι. Ήταν ο Αλμπέρ Καμύ. Σ' αυτόν αφιερώνει ο πολυγραφότατος Γάλλος δημοσιογράφος το εικοστό δεύτερο (!) βιβλίο του, που έχει τίτλο «Με τον Καμύ. Πώς να αντισταθούμε στο πνεύμα της εποχής;» (Εκδ. Gallimard).

Ο Καμύ ανήκε σε μια γενιά που δεν έκανε διάκριση ανάμεσα στη δημοσιογραφία, στη λογοτεχνία και στην πολιτική στράτευση, λέει ο Ντανιέλ σε συνέντευξή του στο περιοδικό Le Point. Και η ιδέα αυτή έδινε στη δημοσιογραφία μια σφαιρική διάσταση. Την εποχή του πολέμου της Αλγερίας, πολλοί Γάλλοι δημοσιογράφοι όχι μόνο έπαιρναν ανοιχτά θέση εναντίον της χώρας τους, αλλά οι πιο τολμηροί πήγαιναν και πολεμούσαν στο πλευρό των Αλγερινών ή φιλοξενούσαν παράνομα μαχητές στα σπίτια τους. Ο ίδιος ο Ντανιέλ πολέμησε στο πλευρό των Τυνήσιων, όπου και τραυματίστηκε από γαλλική σφαίρα. Δυνατές φιλίες αναπτύχθηκαν ανάμεσα στους δημοσιογράφους και τα θύματα της αποικιοκρατίας. Κι όταν οι αποικίες βρήκαν την ελευθερία τους και οι χθεσινοί μαχητές έγιναν άνθρωποι της κυβέρνησης, αυτές οι φιλίες παρέσυραν μερικές φορές τους δημοσιογράφους σε λανθασμένες κρίσεις. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή και επαγρύπνηση.

Στα 87 του χρόνια, ο Ντανιέλ ξέρει καλά ότι η εξουσία συνδέεται πάντα, ακόμη και στις καλύτερες περιπτώσεις, με τον εξευτελισμό αυτών που την ασκούν. Το ίδιο βέβαια θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς και για τη δημοσιογραφία. «Αντί να αντανακλά τη στάση της κοινής γνώμης», έλεγε ο Καμύ, «ο γαλλικός Τύπος αντανακλά στο μεγάλο του μέρος μόνο τη στάση αυτών που τον εκδίδουν, καθώς και των πριγκίπων στους οποίους θέλουν να αρέσουν». Ο Ντανιέλ γνωρίζει τον ένοχο, είναι η τηλεόραση, αυτή μας έχει οδηγήσει στο βασίλειο των συναισθημάτων. Δείτε το φαινόμενο Σεγκολέν Ρουαγιάλ: ποιος θα το φανταζόταν ότι μπορεί κάποιος να «παίζει» τόσο πολύ με τη σιωπή του, με την εμφάνισή του, με το φύλο του, με το γεγονός ότι ακούει τους άλλους; Δεν δημιούργησε η τηλεόραση τη Σεγκολέν, καταλήγει ο Γάλλος δημοσιογράφος. Της επέβαλε όμως τη στάση που πρέπει να κρατήσει. Στην ιστορία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, σπανίως βλέπει κανείς ανθρώπους που η γοητεία τους απορρέει σε τόσο μεγάλο βαθμό από το παράλογο.