Η συνταγή του καλού σκίτσου

Ένας τύπος είναι ξαπλωμένος σε ένα ψυχιατρικό κρεβάτι με έναν ψυχίατρο στα δεξιά του κι έναν στα αριστερά του. Ο ένας λέει: «Έλα αντιμέτωπος με τους δαίμονές σου». Ο άλλος λέει: «Πάρε ένα χάπι».

Ναι ή όχι; Ναι, ο Ντέηβιντ Ρέμνικ δεν το συζητά, αυτό το σκίτσο θα βρίσκεται σύντομα πάνω σε κάθε ψυγείο της Αμερικής. Ο Μπομπ Μάνκοφ του δείχνει το επόμενο σκίτσο, όπου μια ομάδα κοστουμαρισμένων ανδρών κάθεται γύρω από ένα τραπέζι. Μια από τις καρέκλες είναι κατειλημμένη από έναν εγκέφαλο μέσα σε ένα βαζάκι. Η λεζάντα γράφει: «Πρώτα απ' όλα να συγχαρούμε τον Τεντ για την επιστροφή του στη δουλειά». Ο Ρέμνικ κάνει μια γκριμάτσα που είναι κάτι ανάμεσα σε χαμόγελο και αποδοκιμασία. «Είναι φρικτό!», λέει. «Γιατί;» απαντά ο Μάνκοφ. «Τι πρόβλημα έχει ένας εγκέφαλος σε ένα βαζάκι; Στο κάτω κάτω δεν πληγώθηκαν ζώα για να φτιαχτεί αυτό το σκίτσο». Αλλά ο Ρέμνικ είναι ανένδοτος, το σκίτσο πηγαίνει κατευθείαν στο καλάθι που γράφει «Όχι», αν πήγαινε τουλάχιστον στο καλάθι «Ίσως» θα είχε μια δεύτερη ευκαιρία.

Ο Ντέηβιντ Ρέμνικ είναι ο διευθυντής του περιοδικού Νιου Γιόρκερ, ο Μπομπ Μάνκοφ είναι ο υπεύθυνος για τα σκίτσα και η παραπάνω σκηνή εκτυλίσσεται κάθε Τετάρτη απόγευμα. Από τα περίπου 1.000 σκίτσα που στέλνονται στο περιοδικό κάθε εβδομάδα, ο Μάνκοφ διαλέγει καμιά ογδονταριά. Και ο Ρέμνικ, με τη βοήθεια του διευθυντή σύνταξης Τζέικομπ Λιούις, αποφασίζει ποια θα αγοράσει. Τη συγκεκριμένη Τετάρτη, ύστερα από μια διαλογή που κρατά είκοσι λεπτά, αποφασίζεται να αγοραστούν 33 σκίτσα, 33 από 1.000, ομολογουμένως δεν είναι πολλά. Το να είσαι σκιτσογράφος είναι δύσκολη δουλειά στην Αμερική. Ο Μάθιου Ντίφι, ένας από τους πενήντα τακτικούς σκιτσογράφους του Νιου Γιόρκερ, το ξέρει καλά: από τα δέκα σκίτσα που υποβάλλει κάθε εβδομάδα, στην καλύτερη περίπτωση γίνεται δεκτό ένα, κάτι που σημαίνει ποσοστό απόρριψης 90%. Κάπως έτσι προέκυψε το βιβλίο «Σκίτσα που δεν είδατε, ούτε θα δείτε ποτέ, στον Νιου Γιόρκερ», όπου 31 σκιτσογράφοι του περιοδικού βγάζουν το άχτι τους.

Ποιο είναι όμως το κριτήριο με το οποίο επιλέγεται ένα σκίτσο; Πρέπει να είναι αστείο, έξυπνο, επίκαιρο, διαχρονικό; «Ένα αστείο σκίτσο δεν είναι αναγκαστικά ένα καλό σκίτσο», λέει στην Ουάσινγκτον Ποστ ο 62χρονος Μάνκοφ, που έχει την ευθύνη των σκίτσων στο περιοδικό από το 1997. «Όσο πιο αστείο είναι κάτι τόσο πιο δυνατά γελάμε και έχουμε την τάση να γελάμε δυνατά με επιθετικά, άσεμνα σκίτσα. Είναι φροϋδικό, μας ανακουφίζει. Αλλά είναι ένα τέτοιο καλαμπούρι πραγματικά καλό; Για μένα, καλό σημαίνει να εμπεριέχει αλήθεια, να βγάζει γέλιο αλλά και πόνο, με άλλα λόγια να έχει περιεχόμενο και...». Ο φιλόσοφος των σκίτσων και επιτυχημένος επιχειρηματίας (η Τράπεζα των Σκίτσων που έχει δημιουργήσει έχει μεγάλα κέρδη από την πώληση σκίτσων του Νιου Γιόρκερ) ψάχνει αγωνιωδώς τη λέξη, στο τέλος τη βρίσκει: «Ποίηση».