Τρίτη, Δεκεμβρίου 19, 2006

Τεχνολογική τρομοκρατία



Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου, θέλω να μου δείξεις όχι πώς είμαι τώρα, ούτε πώς θα ήθελα να είμαι, αλλά κάτι πολύ πιο σημαντικό: πώς θα δείχνω σε λίγα χρόνια αν συνεχίσω να τρώω, να πίνω, να καπνίζω και να μην κάνω καθόλου γυμναστική.

Λέγεται «καπτολογία» (captology), και προέρχεται από το πρώτο γράμμα των λέξεων Υπολογιστές ως Πειστικές Τεχνολογίες (computers as persuasive technologies). Πρόκειται για μια καινούργια επιστήμη που δημιουργήθηκε από το ομώνυμο εργαστήριο του Στάνφορντ - τον περασμένο Μάιο μάλιστα πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και το πρώτο της συνέδριο - με σκοπό να μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία των υπολογιστών επηρεάζει τους ανθρώπους. Ένα παράδειγμα: το μεγάλο ηλεκτρονικό πανό πάνω από τον αυτοκινητόδρομο που αναγράφει τον αριθμό κυκλοφορίας του αυτοκινήτου μας όταν υπερβούμε το όριο ταχύτητας. Οι ιστοσελίδες που μας βοηθούν να κόψουμε το κάπνισμα. Όλες οι εφαρμογές της ηλεκτρονικής τεχνολογίας που αποσκοπούν στη βελτίωση της καθημερινότητάς μας. Ακόμη και τα βιβλία που έχουν έναν τέτοιο στόχο, και υπολογίζονται στο ένα τρίτο του συνόλου.

Με την ίδια λογική λειτουργεί και ο καθρέφτης που δημιουργήθηκε στο Σαν Ντιέγκο και ταξίδεψε την περασμένη εβδομάδα στο γαλλικό τεχνολογικό πάρκο Σόφια-Αντίπολις, έξω από τη Νίκαια. Δεν πρόκειται ακριβώς για παραμορφωτικό καθρέφτη όπως εκείνοι που έχουν στα λούνα παρκ, αλλά για κάτι πιο ρεαλιστικό, και γι' αυτό πιο τρομακτικό. Με τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, τον οποίο τροφοδοτούμε με προσωπικά μας στοιχεία (πόσο τρώμε, πόσες ώρες περνάμε στον καναπέ βλέποντας τηλεόραση, πόσο καπνίζουμε, πόσο μας βλέπει ο ήλιος το καλοκαίρι), ο ψηφιακός αυτός καθρέφτης μας δείχνει πώς θα είμαστε σε λίγα χρόνια. Αν θα καλογεράσουμε ή θα κακογεράσουμε, δηλαδή, και τι πρέπει να κάνουμε για να αλλάξουμε την τύχη μας. «Εδώ μελετάμε τον άνθρωπο», εξηγεί η Ισπανίδα ερευνήτρια Άννα Αντρές ντελ Βάγιε στην τρομοκρατημένη δημοσιογράφο της Λιμπερασιόν. «Θέλουμε να ενθαρρύνουμε την υγιεινή ζωή και να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία. Στόχος μας είναι να συνεργαστούμε με γιατρούς, με γυμναστήρια, με ινστιτούτα ομορφιάς».

Υπάρχουν πάντως κι εκείνοι που διαφωνούν με αυτό το είδος «τεχνολογικής τρομοκρατίας». Η γήρανση είναι κάτι πολύπλοκο, που δεν διαμορφώνεται μόνο από τις καθημερινές μας συνήθειες, λέει στη γαλλική εφημερίδα ο ερευνητής Φρανσουά Ασέρ, καθηγητής στο Paris-VIII. Επιπλέον, ο στιγματισμός της παχυσαρκίας ανοίγει επικίνδυνα παράθυρα. Ακούμε ήδη πως αφού η παχυσαρκία κοστίζει ακριβά, οι παχύσαρκοι είναι ένοχοι απέναντι στην κοινωνία. Από το σημείο αυτό μέχρι τη φορολόγησή τους, η απόσταση είναι μικρή. Ευτυχώς που πεθαίνουν γρήγορα, και άρα «βαραίνουν» περισσότερο στις συντάξεις και την κοινωνική ασφάλιση. Μήπως λοιπόν, αντί να τους φορολογήσουμε, θα ήταν καλύτερα να τους επιδοτήσουμε; Πολλά τέτοια επιχειρήματα θα μπορούσαν ακόμη να διατυπωθούν αν επικρατούσε η φιλελεύθερη λογική των «πειστικών» μηχανισμών - για το καλό της κοινωνίας, φυσικά...

17 Comments:

At 19/12/06 1:39 μ.μ., Blogger Spinoza said...

Είναι απογοητευτικό όταν διαβάζεις σε στήλες σοβαρών δημοσιογράφων τέτοιες φράσεις: " Πολλά τέτοια επιχειρήματα θα μπορούσαν ακόμη να διατυπωθούν αν επικρατούσε η φιλελεύθερη λογική των «πειστικών» μηχανισμών - για το καλό της κοινωνίας, φυσικά... "

Οι δεκάδες χιλιάδες αναγνώστες των Νέων θα διαβάσουν άλλη μια ανακρίβεια.

 
At 19/12/06 1:51 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Μιχάλη, ξέρω ένα κόλπο να γερνάει μόνο το πορτραίτο, αλλά δεν έχει σχέση με τεχνολογία ;-)))

 
At 19/12/06 2:03 μ.μ., Blogger Spinoza said...

Μόνο που για να πιάσει το κόλπο, πρέπει το πορταίτο πρέπει ν'απεικονίζει έναν ομορφάντρα. Να τα δειυκρινίζετε αυτά Μαύρο Πρόβατο γιατί δεν θα πιάσει το κόλπο και θα φταίνε πάλι οι Φιλελεύθεροι...

 
At 19/12/06 3:11 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

... για όλους έχει ο καπιταλισμός! Υπάρχουν πχ και οι συμβάσεις έργου ;-)

 
At 19/12/06 4:53 μ.μ., Blogger Μιχάλης Μητσός said...

Διακρίνω μια υπέρμετρη ευαισθησία, αγαπητή Spinoza, για τους φιλελεύθερους. Pourquoi?

Υπάρχει μια παρεξήγηση στην απόδοση του όρου "φιλελεύθερος", και γι'αυτό είναι κάθε φορά αναγκαίος ένας ορισμός. Στην πραγματικότητα όλοι φιλελεύθεροι είμαστε, αλλοίμονο, ποιος είναι εχθρός της ελευθερίας; Το πρόβλημα είναι όταν στο όνομα ενός κακώς εννοούμενου "φιλελευθερισμού" παραιτούμαστε των ευθυνών μας για το σύνολο. Η, φτάνοντας στο άλλο άκρο, ορίζουμε το "καλό" της κοινωνίας με τα δικά μας μέτρα και συμπεριφερόμαστε αναλόγως. Θσ συμφωνούσες δηλαδή, Spinoza, με τυχόν άρνηση των ασφαλιστικών εταιρειών να ασφαλίζουν τους καπνιστές; Με τυχόν άρνηση των νοσοκομείων να δέχονται τους παχύσαρκους;

Θα έλεγα ότι υπάρχει πρόβλημα απόδοσης και με τη λέξη "σοβαροί δημοσιογράφοι", αλλά αυτή η κουβέντα θα μας πάει μακρυά.

 
At 19/12/06 6:08 μ.μ., Blogger Spinoza said...

Δεν πρέπει να είστε στα κέφια σας σήμερα για να γράφετε τέτοια πράγματα...

Αν υπάρχει κάποια ευαισθησία, αφορά σε αυτή που έχω ως αναγνώστης για την ακρίβεια όσων διαβάζω. Πράγματι, μπορεί να χρειάζεται να ορίζουμε κάθε φορά από την αρχή,τί και ποιος είναι ο καλός δημοσιογράφος αλλά όλοι συμφωνούν στο τί κάνει τον καλό αναγνώστη κι αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κριτική σκέψη και η απαίτηση για επίκληση ακριβών δεδομένων στα άρθρα γνώμης. N'est-pas?

Φυσικά και όλοι είμαστε υπέρ του "Απ'τα κοκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα αντριωμένη, χαίρε ω χαίρε λευτεριά" αλλά δεν αναφερόσασταν σε αυτή στο άρθρο σας αλλιώς δεν θα κάνατε τη διάκριση. Αναφερόσασταν στον πολιτικό φιλελευθερισμό.

Πείτε μου, σας παρακαλώ, πού βασίζετε την άποψη που εκφράσατε περί φιλελεύθερης λογικής των "πειστικών" μηχανισμών; Englighten me!

Οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν εκφράζουν πολιτικές ή φιλοσοφικές αρχές, αφήστε που εμείς που πιστεύουμε στον πολιτικό φιλελευθερισμό θεωρούμε ότι ο ρόλος του κράτους δεν είναι να κάνει τον προστάτη και τον επιχειρηματία αλλά να παρεμβαίνει ρυθμιστικά υπέρ των αδυνάτων κι αυτό, αντίθετα με αυτούς που όταν ακούν τη λέξη ελευθερία, τους έρχονται στο μυαλό οι στίχοι του Σολωμού που είχαν ακούσει στο νηπιαγωγείο.

 
At 19/12/06 6:11 μ.μ., Blogger Spinoza said...

N'est ce pas, βέβαια... Θα μας πετάξουν έξω από τους Ευρωπαίους Φιλελευθέρους ως αστοιχείωτους Βαλκάνιους...

 
At 19/12/06 7:05 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

αφήστε που εμείς που πιστεύουμε στον πολιτικό φιλελευθερισμό θεωρούμε ότι ο ρόλος του κράτους δεν είναι να κάνει τον προστάτη και τον επιχειρηματία αλλά να παρεμβαίνει ρυθμιστικά υπέρ των αδυνάτων

και το... μέγεθος, δεν έχει καμμία σημασία για σας Spinoza?

 
At 19/12/06 7:32 μ.μ., Blogger Spinoza said...

Δεν κατάλαβα την ερώτησή σας.

 
At 19/12/06 9:10 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

 
At 19/12/06 9:13 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

του κράτους
βεβαίως. Με βάζε σε σκέψη το οτι δεν καταλάβατε. Είστε στ'αλήθεια φιλελεύθερη;

 
At 19/12/06 9:46 μ.μ., Blogger Spinoza said...

Με συγχωρείτε αλλά όταν ένας άντρας με ρωτάει αν το μέγεθος παίζει ρόλο για μένα, το μυαλό μου πάει αλλού.

Κανονικά δεν θα σας απαντούσα γιατί θεωρώ την ερώτησή σας αγενή με τον τρόπο που την εκφέρετε, τη δεύτερη ερώτηση εννοώ όπου με ρωτάτε αν είμαι σίγουρη πως είμαι φιλελεύθερη αλλά ίσως και να φταίει το ότι δεν είστε φιλελεύθερος κι ετσι έχετε μικρή ανοχή κι ως εκ τούτου και κατανόηση προς τις ιδέες των άλλων.

Το κράτος που κρατά για τον εαυτό του το ρόλο του ρυθμιστή και μάλιστα υπέρ του αδυνάτου και έχει απεμπολήσει την ιδιότητα του προστάτη και του επιχειρηματία, είναι εξ ορισμού πολύ μικρό.

Ένα μεγάλο κράτος δεν λειτουργεί ρυθμιστικά, λειτουργεί παρεμβατικά. Τεράστια η διαφορά, μιας και μιλάμε για μεγέθη.

 
At 19/12/06 10:14 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Το κράτος που κρατά για τον εαυτό του το ρόλο του ρυθμιστή και μάλιστα υπέρ του αδυνάτου και έχει απεμπολήσει την ιδιότητα του προστάτη και του επιχειρηματία, είναι εξ ορισμού πολύ μικρό.
ΟΚ, καλά κατάλαβα, οπαδός του "μικρού μεγέθους" και φιλελεύθερη.

Καλά τα ιδεολογήματα λοιπόν, αλλά κάποιος θα πρέπει να σας μιλήσει για το κράτος στον υπαρκτό καπιταλισμό (δε χρησιμοποιώ εδώ πληθυντικό ευγενείας, αλλά... πραγματικό). Μπορείτε να ξεκινήσετε από δώ.

 
At 20/12/06 1:23 π.μ., Blogger nik-athenian said...

Δεν καταλαβαίνω γιατί αποδόθηκε ειδικά στους φιλελεύθερους η χρήση της τεχνολογίας προς καταγραφή και επηρεασμό των ανθρώπινων καταστάσεων.
Κι εμείς ακόμη (με τις τόσες διαφορές μας) σ' αυτό το blog τι άλλο κάνουμε παρά αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους με σκοπό τον αλληλοεπηρεασμό και την αμφίδρομη πληροφόρηση.

 
At 20/12/06 8:43 π.μ., Blogger Spinoza said...

Από τότε που έχω ξεκινήσει να σχολιάζω ως Σπινόζα διαπίστωσα, όχι με έκπληξη δυστυχώς ότι οι περισσότεροι άρρενες σχολιαστές δεν αντέχουν να συζητούν με κάποια γυναίκα ακόμη κι όταν αυτή είναι πολύ πιο διαβασμένη από εκείνους και ουσιαστικά τους κάνει χάρη που τους απευθυνει το λόγο για να τους εξηγήσει κάποια πράγματα, τα οποία θα έπρεπε να τα γνωρίζουν αφού επιμένουν να τσαλαβουτούν, έστω και άτσαλα σε πολιτικές συζητήσεις.

Μπαίνω στο διαδίκτυο για την πλάκα μου όχι για να ανέχομαι το κάθε ταγάρι.

Ευτυχώς που υπάρχουν κι άλλοι χώροι στο διαδίκτυο όπου εξαιρετικά διαβασμένοι άνθρωποι, με τους οποίους χαίρεσαι να διαφωνείς, οι οποίοι σε κάνουν να καταφεύγεις στη βιβλιοθήκη σου κάθε τρεις και λίγο δεν αισθάνονται κανένα κόμπλεξ να συζητήσουν ισότιμα με μία γυναίκα, ακόμη κι όταν η συζήτηση δεν είναι ισότιμη γιατί εκείνοι είναι και εξυπνότεροι και πιο διαβασμένοι από σενα. Βέβαια, δεν είναι ίσως τυχαίο ότι κανείς από αυτούς δεν ανηκει στη μαρξιστική αριστερά.

Νομίζω ότι ήμουν σαφής και ότι το εννοούμενο το πιάσατε όλοι.Έκανα λάθος που άρχισα να σχολιάζω σ'ενα μπλογκ που οι σχολιαστές του βασικώς χαριεντίζονται. Θα μου λείψει η Αναστασία αλλά θα της στείλω με ε-μέηλ ένα λινκ για να τα λέμε.

Καλές γιορτές και καλή χρονιά.

 
At 20/12/06 4:26 μ.μ., Blogger nik-athenian said...

Τ' ακούς μαυροπρόβατε;
Αν θέλεις να συνεχίσεις να σχολιάζεις στο βλογ του Μιχάλη, πέταξε το ταγάρι!
Και που είσαι, διάβασε και κανένα βιβλίο για να μην μένεις αστοιχείωτος. Ξεκίνα π.χ. με τα Στοιχεία του Ευκλειδάκου.

 
At 20/12/06 4:31 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

:-)))))))
Μάλλον τους Ισουίτες πρέπει να διαβάσω ;-)))

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home