Τσετσενικός δάκτυλος

Είναι δυνατόν, στις αρχές του 21ου αιώνα, ο πρόεδρος μιας μεγάλης δύναμης να «διατάζει» τις δολοφονίες πολιτικών του αντιπάλων τόσο στο έδαφος της χώρας του όσο και στο εξωτερικό; Κι αν ο πρόεδρος είναι αμέτοχος, μήπως πρέπει να αρχίσει να ανησυχεί για τις δραστηριότητες των παλιών του συναδέλφων;

Πυκνώνει το μυστήριο γύρω από τη δηλητηρίαση του πρώην πράκτορα της FSB Αλεξάντρ Λιτβινένκο, ύστερα από τις δηλώσεις ενός Βρετανού τοξικολόγου για την πιθανότητα να χρησιμοποιήθηκε ραδιενεργό θάλλιο, ώστε το δηλητήριο να είναι πιο φονικό, αλλά και την ανακοίνωση του νοσοκομείου ότι είναι απίθανο τα συμπτώματα να προκλήθηκαν από απλό θάλλιο. Η Σκότλαντ Γυαρντ εξετάζει ενδελεχώς τη δράση της ρωσικής αντικατασκοπίας στο Λονδίνο, το οποίο φιλοξενεί πλέον τόσο πολλούς Ρώσους, ώστε πολλοί το αποκαλούν «Μόσχα επί του Τάμεση». Πολλοί από τους Ρώσους αυτούς είναι σφοδροί επικριτές του προέδρου Πούτιν. Κι επειδή η ρωσική Βουλή ψήφισε πρόσφατα νόμο που επιτρέπει σε ξένους πράκτορες να πολεμούν την «τρομοκρατία» στο εξωτερικό, οι ανησυχίες για την τύχη τους εντείνονται.

Σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στη χθεσινή Ιντιπέντεντ, ο Ντόμινικ Λόουσον υπενθυμίζει την περίπτωση του πρώην προέδρου της Τσετσενίας Ζελιμχάν Γιανταρμπίγιεφ, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2004 σε έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου στην πρωτεύουσα του Κατάρ. Για τον φόνο, που σύμφωνα με το δικαστήριο «διατάχθηκε από τη ρωσική ηγεσία», καταδικάστηκαν δύο αξιωματούχοι της FSB (διαδόχου της KGB) που υπηρετούσαν στη χώρα. Ύστερα από έντονες πιέσεις της Μόσχας, όμως, ο εμίρης του Κατάρ διέταξε έναν χρόνο αργότερα την αποφυλάκισή τους. Λέγεται ότι στο αεροπλάνο που τους μετέφερε στη Μόσχα άνοιξαν σαμπάνιες, ενώ στο αεροδρόμιο τους περίμενε κόκκινο χαλί και μια κουστωδία αξιωματούχων.

Όλα αυτά δεν αποδεικνύουν βέβαια ότι ο Λιτβινένκο δηλητηριάστηκε από πράκτορες της FSB, με ή χωρίς τη συγκατάθεση του προέδρου Πούτιν. Μπορεί ο πρώην πράκτορας να ήπιε μόνος του (ραδιενεργό) θάλλιο επειδή τον βασάνιζαν οι τύψεις για το παρελθόν του, όπως μπορεί και η δημοσιογράφος Άννα Πολιτκόφσκαγια να δολοφονήθηκε από έναν παλιό εραστή της. Το κακό με όλες αυτές τις υποθέσεις είναι ότι τις συνδέει ο «τσετσενικός δάκτυλος». Ο Λιτβινένκο έχει γράψει για τη δολοφονία του Γιανταμπίγιεφ στη (φιλοτσετσενική) ιστοσελίδα Chechenpress και λίγο πριν από τη δηλητηρίασή του επρόκειτο να παραλάβει έγγραφα που είχαν σχέση με τη δολοφονία της Πολιτκόφσκαγια (διάσημης από τις έρευνές της για τα εγκλήματα του ρωσικού στρατού στην Τσετσενία). Ο άνθρωπος που θα τον συναντούσε, ο Ιταλός καθηγητής Μάριο Σκαραμέλλα, έχει δεχθεί απειλές για τη ζωή του λόγω της συμμετοχής του στην Επιτροπή Μιτρόχιν, η οποία ερευνά τις δραστηριότητες της KGB στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

«Αν θέλαμε να τον σκοτώσουμε, θα το κάναμε, και δεν θα τον αφήναμε να εκτοξεύει κατηγορίες κατά της FSB» είπε στους δημοσιογράφους μια «πηγή» των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Αυτό, πράγματι, είναι ένα ισχυρό επιχείρημα.