Σύστημα Ιταλία

Ένας εικοσάχρονος λαθρέμπορος κατεβαίνει από τα βουνά της Ελβετίας για να δει τη θάλασσα, που ώς τότε την είχε μόνο ακουστά. Μέσα στο επόμενο 24ωρο ανακαλύπτει ότι το θαλασσινό νερό είναι αλμυρό κι ότι υπάρχει μια μουσική που λέγεται ροκ εν ρολ. Αυτές οι δύο ανακαλύψεις αλλάζουν τη ζωή του.

Αυτό είναι το θέμα του τελευταίου βιβλίου του Μάσσιμο Καρλόττο, ενός ανθρώπου που έχει μια ιστορία ανάλογη με εκείνη του Αντριάνο Σόφρι. Μέλος κι αυτός της οργάνωσης Lotta Continua τις δεκαετίες '70-'80, φυλακίστηκε επίσης για τον φόνο μιας γυναίκας τον οποίο δεν παραδέχθηκε ποτέ. Υπήρξε όμως πιο τυχερός από τον πρώην σύντροφό του: το 1993 του απονεμήθηκε χάρη. Σήμερα είναι διευθυντής συλλογών στον εκδοτικό οίκο Ε/Ο, συνεργάζεται με πολλά έντυπα και έχει γράψει 11 βιβλία. Για το τελευταίο του μυθιστόρημα είχε μια ιδέα: αντί να το παρουσιάσει σε ένα βιβλιοπωλείο, το αφηγείται στα θέατρα της Ιταλίας παρέα με τρεις μουσικούς.

Ο Καρλόττο έχει έτσι αυτόν τον καιρό την ευκαιρία να γυρίσει την Ιταλία της μετα-μπερλουσκονικής εποχής και να διαπιστώσει με τα μάτια του τις καταστροφές που προκάλεσε στη χώρα αυτή η αρπακτική Δεξιά. Ταξιδεύοντας από πόλη σε πόλη και διαβάζοντας τον τοπικό Τύπο ­ γράφει στη Λιμπερασιόν - ανακαλύπτεις το λεγόμενο «σύστημα Ιταλία». Πρόκειται για ένα δίκτυο εκτεταμένων παρανομιών που συνδέεται άμεσα με τις τοπικές διοικήσεις και με την κεντρική κυβέρνηση. Η διαφθορά βρίσκεται σε πλήρη άνθηση, η φοροδιαφυγή είναι συστηματική, η μαύρη εργασία κινεί ολόκληρες βιομηχανικές δραστηριότητες και η παράνομη ανακύκλωση βιομηχανικών αποβλήτων από τις Μαφίες μολύνει τεράστιες περιοχές της χώρας. Όλα αυτά γίνονται ανοιχτά, στο φως της ημέρας. Όταν όμως κάποιος τολμήσει να καταγγείλει την οικονομική εξουσία της Καμόρα, όπως έκανε στο βιβλίο του ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, γίνεται αμέσως στόχος και αναγκάζεται να κυκλοφορεί με αστυνομική προστασία. Διόλου περίεργο που η Νάπολι βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Περίεργη χώρα η Ιταλία. Οι άνθρωποι έχουν πάντα όρεξη να μιλήσουν, αλλά δεν κάνουν πλέον τίποτα άλλο από το να παραπονιούνται. Η πολιτική δεν φαίνεται πλέον να τους ενδιαφέρει και σίγουρα δεν τους παθιάζει όπως παλιά. Φταίει, βέβαια, και η κατάντια της τηλεόρασης, όπου το ένα ριάλιτι διαδέχεται το άλλο - με τη συμμετοχή συχνά και πολιτικών, που προσπαθούν με τον τρόπο αυτό να γίνουν διάσημοι. Η Ιταλία είναι η μοναδική χώρα της Ευρώπης, και ίσως του κόσμου, όπου μια πρώην πρόεδρος της Βουλής (η Ιρένε Πιβέτι, από τη Λέγκα του Βορρά) έχει δική της εκπομπή ψυχαγωγικού περιεχομένου. Αν θέλεις να παρακολουθήσεις κάτι σοβαρό, πρέπει να ψάξεις πολύ (είναι αλήθεια ότι αυτό κάτι μας θυμίζει). Όσο για τα ντιμπέιτ, αποτελούν απλώς τον καθρέφτη μιας χώρας χωρισμένης στα δύο. Να μην το ξεχνάμε: στις τελευταίες εκλογές οι μισοί Ιταλοί ψήφισαν και πάλι Μπερλουσκόνι.