Πούτιν υπεράνω όλων

Τελικά, ο πρόεδρος Πούτιν είχε δίκιο. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δόθηκε αυτή την εβδομάδα στη δημοσιότητα, το 53% των Ρώσων άκουσε για πρώτη φορά το όνομα Άννα Πολιτκόφσκαγια όταν έγινε γνωστή η δολοφονία της.

Έχουν περάσει 18 ημέρες από τότε που η μαχητική δημοσιογράφος δολοφονήθηκε στη Μόσχα, και όχι μόνο δεν έχει συλληφθεί κανένας ύποπτος, αλλά δεν ασχολείται κανείς στο Κρεμλίνο με το θέμα. Αυτό δεν είναι βέβαια περίεργο, αφού το ίδιο έχει συμβεί με όλους όσους έχουν πέσει θύματα πολιτικών δολοφονιών από τότε που ο Πούτιν ανέλαβε την εξουσία. Αφού κράτησε μια εκκωφαντική σιωπή για τρεις ημέρες, ο Ρώσος πρόεδρος απέδωσε το έγκλημα σε «εχθρούς της Ρωσίας», φροντίζοντας ταυτόχρονα να χαρακτηρίσει ασήμαντη την πολιτική επιρροή της δημοσιογράφου στη χώρα του. Στη συνέχεια έπαψε να ασχολείται με αυτή τη λεπτομέρεια και αφοσιώθηκε στο πεφωτισμένο έργο του. Στο εσωτερικό, απαγόρευσε τη λειτουργία μιας σειράς Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Και στο εξωτερικό, κατήγγειλε τους ηγέτες των χωρών που τόλμησαν να αμφισβητήσουν τις καλές του προθέσεις.

«Η Μαφία είναι μια λέξη ιταλικής προέλευσης», είπε την περασμένη Παρασκευή ο Πούτιν στο Λάχτι της Φινλανδίας, απαντώντας στις επικρίσεις για την ανεξέλεγκτη δράση των μαφιόζων στη Ρωσία. Ο Ρώσος πρόεδρος επιτέθηκε και στην Ισπανία, λέγοντας ότι δεν δέχεται να πάρει μαθήματα από μια χώρα που οι δήμαρχοί της είναι αναμειγμένοι σε σκάνδαλα διαφθοράς. Ούτε ο Πρόντι ούτε ο Θαπατέρο, που ήταν παρόντες, έκριναν σκόπιμο να του απαντήσουν. Χρειάστηκε να περάσουν τρεις ημέρες για να αντιδράσει ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Μάσιμο Ντ' Αλέμα, που είπε ότι οι δηλώσεις του Πούτιν δεν αρμόζουν σε έναν πολιτικό ηγέτη. Ακόμη και ο μετακομμουνιστής Μπερτινότι ενοχλήθηκε: «Δεν μπορούμε να σωπαίνουμε όταν δολοφονούνται δημοσιογράφοι». Όσο για τον Μπερλουσκόνι και την αντιπολίτευση, άνοιξαν σαμπάνιες. Η Ευρώπη έχει ανταλλάξει τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία με το φυσικό αέριο και τους υδρογονάνθρακες, λέει στην Κοριέρε η Ιρίνα Χακάμαντα, ηγετικό στέλεχος της ρωσικής αντιπολίτευσης. Όσο η Ρωσία εγγυάται ένα επίπεδο ασφάλειας και δεν μετατρέπεται σε στρατιωτική απειλή για την Ευρώπη, η τελευταία δεν θα λέει κουβέντα για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αλλά αυτή η στάση είναι επικίνδυνη. Η Ρωσία αποτελεί σήμερα ένα αυταρχικό καθεστώς με οικονομία της αγοράς, όπου η δημοκρατία έχει διακοσμητικό χαρακτήρα. Κάποιες ομάδες που έχουν δημιουργηθεί και μιμούνται την κοινωνία των πολιτών (κινήματα νεολαίας, ιδρύματα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης) δεν αποτελούν παρά στάχτη στα μάτια. Όσο πλησιάζει όμως το 2008, και η ολοκλήρωση της δεύτερης θητείας του Πούτιν, η αποσταθεροποίηση δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η Ρωσία μπορεί να γίνει τότε ένα αυταρχικό κράτος σαν τη Λευκορωσία του Λουκασένκο. Και τότε θα είναι πολύ αργά για δάκρυα.