Το τραμπολίνο της Ιστορίας

«Ο Μεσαίωνας ήταν φεμινιστικός. Μια γυναίκα, η Παρθένος Μαρία, θεωρούνταν για παράδειγμα το τέταρτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Κάτι σαν τους τρεις σωματοφύλακες που ήταν τέσσερις».

Ο Ζακ Λε Γκοφ έχει γράψει πολλά βιβλία, τα περισσότερα για τον Μεσαίωνα: «Ο Πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης», «Οι διανοούμενοι στον Μεσαίωνα» κ.λπ. Όσο περνούσαν τα χρόνια, όμως, τόσο συνειδητοποιούσε πως το θέμα αυτό πρέπει να το αναλύσει και στα παιδιά, κυρίως στα παιδιά, γιατί η Ιστορία που μαθαίνουν στο σχολείο είναι κατά βάση η σύγχρονη Ιστορία, που δεν είναι ακριβώς Ιστορία, αφού πολλές από τις πηγές που χρειάζεται ο ιστορικός για να κάνει τη δουλειά του δεν είναι διαθέσιμες. Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν από πού προέρχονται, πρέπει να μάθουν ότι η ανθρωπότητα προοδεύει εδώ και αιώνες, κι όταν λέμε πρόοδο δεν εννοούμε κατ' ανάγκην βελτίωση, αλλά αλλαγή. Στα 82 του χρόνια, ο Γάλλος ιστορικός αποφάσισε έτσι να αφιερώσει ένα βιβλίο του σ' αυτά. Στόχος του βιβλίου «Εξηγώντας τον Μεσαίωνα στα παιδιά», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Seuil, είναι να εξηγήσει μια περίοδο που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του σημερινού κόσμου. Μια περίοδο παρεξηγημένη, που χαρακτηρίστηκε από δημιουργικό πνεύμα σε όλα τα επίπεδα και προώθησε έναν ανθρωπισμό της ίδιας ποιότητας μ' εκείνον της Αναγέννησης.

Ο Γάλλος ιστορικός πιστεύει ότι ο ρόλος της Ιστορίας είναι να βοηθά τους άνδρες και τις γυναίκες να ζουν καλύτερα. Η Ιστορία δεν πρέπει να είναι βαρίδι, αλλά τραμπολίνο, λέει σε συνέντευξή του στην Κοριέρε ντέλα Σέρα. Κι επειδή υπάρχουν πολλά πράγματα που έγιναν στο παρελθόν και βαραίνουν στο παρόν, ο Χριστιανισμός μάς διδάσκει κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο: τη συγγνώμη. Κακώς το γαλλικό κοινοβούλιο αποφάσισε να ποινικοποιήσει την άρνηση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Όμως οι Τούρκοι πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι πρόγονοί τους διέπραξαν εκείνη τη γενοκτονία και να ζητήσουν συγγνώμη γι' αυτό. Με τη συγγνώμη δεν ακυρώνεις το παρελθόν: το αναγνωρίζεις.

Ιδιαίτερα μεγάλο, αφόρητο σχεδόν, είναι επίσης στον σημερινό κόσμο το βάρος των θρησκειών. Ο Λε Γκοφ θα ήθελε να καταλάβουν τα παιδιά ότι, για καλή τους τύχη, στην Ευρώπη έχει γίνει με σαφήνεια η διάκριση ανάμεσα σ' αυτό που αφορά τον Θεό και σ' αυτό που αφορά τον Καίσαρα. Ο ίδιος είναι αγνωστικιστής, σέβεται τους πιστούς και τις θρησκείες στον βαθμό που σέβονται κι εκείνες τους άλλους. Αυτό που έχει σημασία είναι οι θρησκείες να μην αποτελούν βάρος για όσους δεν θέλουν να τις ακολουθήσουν. Θα έρθει μια μέρα που ο Θεός θα μετατραπεί σε κάτι που δεν θα επιβάλλεται σε κανέναν και ο φανατισμός θα εξαφανιστεί από τον ισλαμικό κόσμο όπου είναι ιδιαίτερα ισχυρός, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και τα εμπόδια μεγάλα, ο ιστορικός φοβάται πως αυτή τη λαμπρή μέρα δεν θα προλάβει να τη δει.