Σάββατο, Νοεμβρίου 04, 2006

Η καταστροφή των ωκεανών



Ας κάνουμε ένα απλό πείραμα. Ας ρίξουμε ένα κομμάτι κιμωλία σε ένα ποτήρι με ξίδι. Θα διαπιστώσουμε ότι η κιμωλία αρχίζει αμέσως να διαλύεται. Η κιμωλία αποτελείται από ανθρακικό ασβέστιο, τη συστατική ουσία των οστράκων και των κοραλλιογενών υφάλων. Και το ξίδι θα είναι σύντομα η εικόνα των ωκεανών μας αν συνεχίσουμε να εκπέμπουμε ανεξέλεγκτα στην ατμόσφαιρα τα λεγόμενα αέρια του θερμοκηπίου. Γιατί το διοξείδιο του άνθρακα δεν θερμαίνει απλώς την ατμόσφαιρα προκαλώντας άνοδο της στάθμης της θάλασσας και πλημμύρες. Απορροφάται και από τους ωκεανούς, αυξάνοντας την οξύτητά τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαταράσσεται η διατροφική αλυσίδα και να απειλούνται με αφανισμό τα ψάρια, οι φάλαινες και τελικά ο άνθρωπος.

«Οδηγούμαστε προς τη δραματικότερη αλλαγή της θαλάσσιας χημείας εδώ και τουλάχιστον 650.000 χρόνια» προειδοποιεί ο Ρίτσαρντ Φίλι, συντάκτης μιας μελέτης που εκπόνησαν τον περασμένο Ιούλιο τρία από τα μεγαλύτερα αμερικανικά ερευνητικά κέντρα (NSF, ΝΟΑΑ, USGS). Για να καταλάβουμε το μέγεθος του προβλήματος, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η οξύτητα κάθε μέσου μετράται με το pH, έναν αριθμό από το 0 ώς το 14. Όταν το pH είναι μικρότερο του 7, το μέσο είναι όξινο, κι όταν είναι μεγαλύτερο, το μέσο είναι αλκαλικό. Πριν από τη βιομηχανική εποχή, το pH των ωκεανών ήταν ίσο με 8,16. Σήμερα είναι 8,05. Οι ωκεανοί είναι ασφαλώς πάντα αλκαλικοί. Όποιος νομίζει όμως ότι η μείωση των 11 εκατοστιαίων μονάδων είναι μικρή, γράφει ο Φρεντερίκ Λεβινό στο περιοδικό Le Point, πλανάται: η κλίμακα των pH είναι λογαριθμική. Τα ιόντα υδρογόνου που προκαλούν την οξύτητα έχουν στην πραγματικότητα αυξηθεί κατά 30%. Κι επειδή τα θαλάσσια οικοσυστήματα είναι εξαιρετικά εύθραυστα, μια τέτοια αύξηση μπορεί να προκαλέσει ένα φαινόμενο ντόμινο με δραματικές συνέπειες.

Σύμφωνα με τον Τζέημς Ορ, από το θαλάσσιο εργαστήριο του Μονακό, το pH των ωκεανών θα μειωθεί κατά 30 ακόμη εκατοστιαίες μονάδες μέχρι το 2100. Θεωρητικά, οι ωκεανοί θα παραμείνουν αλκαλικοί. Όπως δείχνουν όμως οι προσομοιώσεις σε δεξαμενές, οι επιπτώσεις στα μαλάκια, τους αχινούς, τα καλαμάρια, τα θαλάσσια σαλιγκάρια, θα είναι τεράστιες. «Σημαντικές αλλαγές γνώρισε η Γη και στο παρελθόν, ποτέ όμως με αυτή την ταχύτητα, που δεν δίνει στους οργανισμούς τον χρόνο να προσαρμοστούν με τη βοήθεια της φυσικής επιλογής» επισημαίνει ο Ορ. Οι προσομοιώσεις δεν φτάνουν, χρειάζεται μια ευρύτερη κινητοποίηση. Όπως γράφει ο Νίκολας Κριστόφ στη Χέραλντ Τρίμπιουν, αν το θέμα της χρονιάς είναι το Ιράκ και το θέμα της δεκαετίας είναι η εξάπλωση των πυρηνικών όπλων, η καταστροφή των ωκεανών είναι ίσως το θέμα του αιώνα.

8 Comments:

At 5/11/06 2:24 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Επίσης, συγκλονιστικές είναι οι προβλέψεις για τα αλιευτικά αποθέματα, που είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες βδομάδες.

Όπως έχει επισημανθεί, θεμελιώδες χαρακτηριστικό της οικολογικής ισορροπίας είναι οτι, όταν αυτή διαταράσσεται, οι αλλαγές είναι μη αντιστρεπτές - ή τουλάχιστο ο άνθρωπος δεν γνωρίζει πώς να τις αντιστρέψει. Αυτό που γνωρίζουμε είναι οτι, από ένα "βαθμό διαταραχής" και πάνω, η εξάλειψη των αιτιών που κλόνισαν την παλιά ισορροπία δεν την επαναφέρει.

Οι ειδικοί δεν πίστευαν στα μάτια τους όταν είδαν τα νέα στοιχεία για το μέσο μέγεθος και τον πληθυσμό των βακαλάων, σε περιοχές που είχε επιβληθεί απαγόρευση της αλιείας του λόγω υπερεκμετάλευσης των αποθεμάτων: η προβλεφθείσα αποκατάσταση δεν είχε επέλθει ούτε στο ελάχιστο! Οι ερμηνείες που δόθηκαν αναγκάστηκαν να λάβουν υπόψη σε μεγαλύτερο βαθμό την πολυπλοκότητα των οικοσυστημάτων, σε σχέση με τις μελέτες που είχαν τεκμηριώσει τις προηγούμενες ρυθμίσεις της αλιευτικής δραστηριότητας...

Τέλος, σημειώνω οτι για την ύπαρξη πρόβληματος οξύνισης του ωκεανού λόγω των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η συναίνεση της επιστημονικής κοινότητας είναι ακόμη μεγαλύτερη από αυτην για τα αίτια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ωστόσο μερικοί, υπενθυμίζουν το αυτονόητο: η φύση δεν καταστρέφεται. Απλώς αλλάζει - και μαζί της υποβαθμίζεται ή όχι η θέση του ανθρώπου και γενικότερα της ζωής σ'αυτήν. Όσα μπορούμε να ξέρουμε, δείχνουν οτι η ανθρωπότητα έχει περάσει σε τέτοια σχέση με τη φύση, που συνεπάγεται την πορεία αυτοκαταστροφής της.

Προλαβαίνουμε; Η γενιά μας είναι καταδικασμένη να μην το μάθει. Ένα είναι σίγουρο: η μεγαλύτερη ελπίδα να προλάβουμε, υπάρχει αν δράσουμε σαν να μην έχουμε άλλο περιθώριο να συνεχίσουμε την ίδια πορεία.

 
At 5/11/06 4:05 μ.μ., Blogger Γιαννης Μακρυγιάννης said...

Now we begin to see some of the consequences. If the trend continues, all fish and seafood species are projected to collapse within my lifetime - by 2048," Worm said. "In losing species we lose the productivity and stability of entire ecosystems.
(google news)

 
At 5/11/06 4:18 μ.μ., Blogger nik-athenian said...

Ας αφήσουμε λίγο τα μαχαιρώματα στο μπλογκοχωριό και ας πιέσουμε τους πολιτικούς για γενναίες αποφάσεις που απειλούν την ίδια την ύπαρξή μας στον πλανήτη ή έστω και στους συγκεκριμένους τόπους που φαίνονται να απειλούνται περισσότερο.
Οι τόποι που θα κινδυνεέψουν περισσότερο είναι οι Δυτικές ΗΠΑ, η Μεσόγειος και η Βραζιλία.
Κάθε φορά που διαβάζουμε δυσοίωνα μαντάτα, αυτά δεν είναι μαντεψιές ούτε γενικόλογη καταστροφολογία.
Για την πρόβλεψη π.χ. που αναφέρεται πιο πάνω,οι ερευνητές πήραν 10 δείκτες που μετρούν τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, 5 που σχετίζονται με τη θερμολρασία και 5 με τη βροχή, χιόνι κ.λ.π. και έτρεξαν στον υπολογιστή μοντέλα μέχρι το 2099.
Τα αποτελέσματα είναι από δυσάρεστα μέχρι αποκαρδιωτικά. Ειδικά για τη Μεσόγειο η χειριτέρευση σχετίζεται με βροχοπτώσεις στον τροπικό Ατλαντικό.
Τελικά βέβαια,κάποια στιγμή θα ξαναβρεθεί μια νέα ισορροπία, αλλά το οικοσύστημα δεν θα είναι πια όπως το ξέραμε μέχρι τώρα.

 
At 5/11/06 4:31 μ.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Πως ειναι δθνατον το pH να μεταβληθει κατα 30 εκατοστιαιες μοναδες οταν η τιμη που εχει ειναι απο το 1 μεχρι το 14; Και ποιος σας λεει οτι η χημικη βιομηχανια δεν θα παρασκευασει καποιο χημικο που θα ριχνουμε στην θαλασσα για να επανελθει το pH, να επιζουν τα μπακαλιαρακια και ολα τ'αλλα ψαρακια και να κανουμε κι εμεις τα μπανια μας κανονικοτατα; Το οικοσυστημα παντα ηταν και θα ειναι σε δυναμικη κατασταση. Γιατι τοσος πεσσιμισμος οταν ολοι μας συμβαλλουμε αβερτα στην κατασταση; Ποιος απο σας δεν εχει αμαξι, δεν καιει ρευμα, δεν χρησιμοποιει καλλυντικα κλπ κλπ κλπ; Ευχαριστιθειτε τουλαχιστον τον καταλωτισμο και σκεφθειτε δημιουργικα χωρις κλαψες...
Μαρια

 
At 5/11/06 5:19 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

 
At 5/11/06 7:11 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Μαρία,
από τη Χημεία του Λυκείου:
κατά 30% δεν έχει μεταβληθεί το pH αλλά η συγκέντρωση κατιόντων υδρογόνου. Το pH είναι περίπου ανάλογο του λογάριθμου του αντίστροφου της συγκέντρωσης (ισοδύναμο: του αρνητικού του λογαρίθμου της συγκέντρωσης). Η συγκέντρωση εκφράζεται σε γραμμομόρια ανά λίτρο διαλύματος. Το χημικώς καθαρό ύδωρ έχει pH 7 - αυτό προκύπτει από πειραματική μέτρηση σε "κανονικές συνθήκες".
Αν λοιπόν η συγκέντρωση Η+ αυξηθεί κατά 30% , το pH θα μειωθεί κατά λογάριθμο (βάσης 10) του 1,3 - με το "μάτι" μου φαίνεται κάτι παραπάνω από 0,25 η μείωση, δηλαδή από 8 πάμε στο 7,75.

Αυτό που μας λέει οτι η βιομηχανία δεν θα βγάλει τη μαγική ουσία, είναι οτι κανείς δεν ξέρει τι χρειάζεται, γιατί κανείς δεν ξέρει πώς να στρέψει τη φυσική ισορροπία προς μια ισορροπία στην οποία βρισκόταν στο παρελθόν. Ο λόγος είναι η πολυπλοκότητα των οικοσυστημάτων, που κάνει πολύ δύσκολη τη διεξαγωγή πειραμάτων και πολύ ατελή τη μαθηματική/αριθμητική μοντελοποίηση.

 
At 5/11/06 9:28 μ.μ., Blogger Μιχάλης Μητσός said...

Επειδή συνεχίζονται οι ανώνυμες ασχήμιες, και ύστερα από προτροπή (μπλογκο)φίλων, όρισα να σχολιάζουν μόνο εγγεγραμμένοι χρήστες. Ελπίζω ότι έτσι θα λυθεί το πρόβλημα - και λυπάμαι για την ταλαιπωρία.

 
At 6/11/06 2:03 μ.μ., Blogger σχολιαστής said...

Απο την εποχή που οι Ελληνες αγρότες ανακάλυψαν τα φυτοφάρμακα, η καταστροφή γίνεται με τρομερούς ρυθμούς. Και επειδή τα ποτάμια έχουν την κακή συνήθεια να εκβάλουν στη θάλασσα, αστα να πάνε.

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home