Πάρα πολλά, πάρα πολύ νωρίς

Την τελευταία δεκαετία, τα δημοτικά σχολεία της Ιαπωνίας καταργούν σταδιακά το διάβασμα στο σπίτι. Στην Αμερική και την Ευρώπη, αντίθετα, οι μαθητές καλούνται να διαβάζουν όλο και περισσότερο. Ποια από τις δύο σχολές έχει δίκιο;

Καθηγητής Ψυχολογίας στο Ντιουκ, ο Χάρις Κούπερ συγκεντρώνει στο βιβλίο του «Μάχη για το Διάβασμα στο Σπίτι» όλες τις μελέτες που έχουν γίνει για το θέμα αυτό σε όλες τις βαθμίδες του σχολείου. Για τους μαθητές του Δημοτικού, το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχει καμιά σχέση ανάμεσα στον χρόνο που διαθέτει ένας μαθητής για διάβασμα στο σπίτι και την επιτυχία του στο σχολείο.

Ο μόνος τομέας στον οποίο οι μαθητές που διαβάζουν στο σπίτι πάνε καλύτερα από εκείνους που δεν διαβάζουν, είναι το μάθημα που μελέτησαν την προηγουμένη του τεστ. Αλλά το συγκριτικό αυτό πλεονέκτημα εξαφανίζεται αν δει κανείς το ζήτημα σε μακροπρόθεσμη κλίμακα. Για τους μεγαλύτερους μαθητές, η εικόνα είναι κάπως διαφορετική, αν και όχι ριζικά: ο χρόνος που διαβάζουν στο σπίτι έχει θετικό αποτέλεσμα στους βαθμούς τους, αλλά όχι και στις επιδόσεις τους στα τεστ.

Παρά τα αποτελέσματα αυτά, ο Κούπερ εξακολουθεί να υποστηρίζει τον «κανόνα των 10 λεπτών»: 10 λεπτά διάβασμα στο σπίτι για τους μαθητές του νηπιαγωγείου και της πρώτης τάξης, με 10 επιπλέον λεπτά για κάθε τάξη. Η συντηρητική αυτή γραμμή βρίσκει τελείως αντίθετο έναν άνθρωπο που έχει γράψει πολλά αιρετικά βιβλία για την εκπαίδευση, τον Άλφι Κον. «Μερικές φορές ξεχνάμε ότι κάτι που είναι καταστροφικό όταν γίνεται σε υπερβολικό βαθμό δεν είναι κατ' ανάγκην αβλαβές όταν γίνεται με μετριοπάθεια», γράφει στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Ο μύθος του διαβάσματος στο σπίτι». Πολλά είναι τα πλεονεκτήματα που έχουν κατά καιρούς αναφερθεί για το περίφημο homework: οδηγεί στην επιτυχία, δημιουργεί καλές συνήθειες, διδάσκει τα παιδιά να παίρνουν πρωτοβουλίες, είναι καλύτερο από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή οτιδήποτε άλλο κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους.

Τίποτα απ' όλα αυτά δεν έχει αποδειχθεί, τονίζει ο συγγραφέας. Γιατί λοιπόν να επιμένουμε σε μια αυθαιρεσία; Γιατί να είναι το διάβασμα στο σπίτι ο κανόνας και όχι η σπάνια εξαίρεση; Μήπως ο πραγματικός λόγος δεν έχει καμιά σχέση με την εκπαίδευση, αλλά είναι να συνηθίζουν τα παιδιά από μικρά στις πολλές ώρες εργασίας που θα κληθούν να δουλέψουν όταν μεγαλώσουν;

«Μήπως ζητάμε από τα παιδιά μας πάρα πολλά, πάρα πολύ νωρίς;», αναρωτιόταν πριν από μια εβδομάδα στο εξώφυλλό του το Νιούζγουικ. Η πίεση στα παιδιά δεν ασκείται μόνο από τους δασκάλους, αλλά και από τους γονείς. Η δικαιολογία είναι γνωστή: όλα γίνονται για το «καλό» τους. Γιατί λοιπόν τα Γιαπωνεζάκια μοιάζουν πιο χαλαρά και πιο χαρούμενα από τα Αμερικανάκια;