Xαιρετούσε και τις κυρίες

Υπάρχουν πολλοί γνωστοί περιηγητές στην Ιστορία. Ο Μάρκο Πόλο διέτρεξε συνολικά 22.000 χιλιόμετρα. Ο Ιμπν Μπατούτα λέγεται ότι κάλυψε πάνω από 120.000 χιλιόμετρα. Αλλά ένας άσημος Βρετανός τούς βάζει όλους κάτω.

Περπάτησε μέχρι τα βάθη της Σιβηρίας. Ταξίδεψε στη Βραζιλία. Διέσχισε τη Νότια Αφρική. Εξερεύνησε άγνωστες περιοχές της Αυστραλίας. Κατάφερε να βγει ζωντανός ακόμη κι από τους ληστές που λυμαίνονταν τα Βαλκάνια. Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, διέτρεξε περισσότερα από 400.000 χιλιόμετρα σε πέντε ηπείρους και 200 διαφορετικούς πολιτισμούς. Κι όλα αυτά για το κέφι του, χωρίς να τον πληρώνει κανείς. Τον έλεγαν Τζέημς Χόλμαν. Και ήταν τυφλός.

Ο Χόλμαν δεν γεννήθηκε τυφλός. Αντίθετα, ήταν ένα γεροδεμένο παιδί. Τα προβλήματα άρχισαν όταν ο πατέρας του τον έστειλε να δουλέψει στη θάλασσα. Το κρύο και η υγρασία στις ακτές της Βόρειας Αμερικής τού έκαναν κακό, πρώτα άρχισε να πονά στους αστραγάλους, ύστερα σε όλο του το σώμα, ώσπου μια μέρα ξαφνικά τυφλώθηκε. Άλλοι στη θέση του θα έπεφταν σε κατάθλιψη. Αλλά εκείνος δεν το έβαλε κάτω. Όπως γράφει ο Τζέισον Ρόμπερτς στο βιβλίο του «Μια αίσθηση του κόσμου: Πώς ένας Τυφλός έγινε ο Μεγαλύτερος Περιηγητής του Κόσμου» (εκδ. Simon & Schuster), ο Χόλμαν έμαθε να μετακινείται μ' ένα μπαστούνι τόσο γρήγορα και τόσο επιδέξια, ώστε έμπαινε σε πολυσύχναστα εστιατόρια του Λονδίνου κι έβρισκε μόνος του το σωστό τραπέζι. Λέγεται μάλιστα πως διέσχιζε τον δρόμο και την κατάλληλη στιγμή έβγαζε το καπέλο του για να χαιρετήσει μια κυρία.

Το πρώτο του μεγάλο κατόρθωμα ήταν η ανάβασή του στον Βεζούβιο το 1821, κατά τη διάρκεια της έκρηξης του ηφαιστείου. Την ώρα που οι συνταξιδιώτες του είχαν πανικοβληθεί από τα σύννεφα των θειούχων αερίων, εκείνος περπατούσε με αυτοπεποίθηση, γνωρίζοντας ότι το μπαστούνι του δεν θα τον πρόδιδε. Όταν γύρισε στην Αγγλία, συγκέντρωσε τις σημειώσεις που είχε κρατήσει και έγραψε ένα βιβλίο, το οποίο πήγε καλά. Δεν συνέβη όμως το ίδιο και με τα επόμενα. Ο Χόλμαν είχε αποκτήσει ήδη εχθρούς και ανταγωνιστές, που τον διέβαλλαν και ισχυρίζονταν ότι δεν έκανε ποτέ αυτά για τα οποία έγραφε. Αλλά εκείνος συνέχισε να περιπλανιέται και να γράφει, δίνοντας όλο και μεγαλύτερη σημασία στο ταξίδι και όλο και λιγότερη στην προσωπική του ιδιαιτερότητα. Όταν έφτασε στην Κεϋλάνη, έμαθε ότι υπήρχε πρόβλημα με εξαγριωμένους ελέφαντες στην τοπική ζούγκλα. Χωρίς να το σκεφτεί δεύτερη φορά, δανείστηκε ένα τουφέκι κι έφυγε για κυνήγι.

Εκατόν πενήντα χρόνια μετά τον θάνατό του, σημειώνει η «Γκάρντιαν», ο Τζέημς Χόλμαν κατακτά τη θέση που του αξίζει στο πάνθεον των περιηγητών. Πώς θα αντιμετώπιζε άραγε σήμερα το «πολιτικά ευπρεπές» κλίμα της εποχής μας; Με την ίδια περιφρόνηση που αντιμετώπιζε τότε εκείνους που τον θεωρούσαν ένα επαχθές ανθρώπινο φορτίο. Θα συνέχιζε να ταξιδεύει.