Aντισημίτες και ισλαμοφασίστες

Εκτός από τον πόλεμο των βομβών και των πυραύλων, στη Μέση Ανατολή μαίνεται κι ένας πόλεμος των λέξεων. Που, πολύ συχνά, έχει κι αυτός ανθρώπινα θύματα.

«Δεν αναγνωρίζουμε πλέον το Κράτος του Ισραήλ, όπως δεν αναγνωρίζαμε το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική ή το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Πρέπει να συνηθίσουμε την ιδέα: το Κράτος του Ισραήλ στη σημερινή του μορφή αποτελεί ιστορία». Αυτά έγραψε στην εφημερίδα του Όσλο Αφτενπόστεν ο Γιοστέιν Γκάαρντερ, γνωστός από τον «Κόσμο της Σοφίας». Στο άρθρο του με τίτλο «Ο περιούσιος λαός», ο Νορβηγός συγγραφέας φαντάζεται το ισραηλινό έθνος να καταρρέει μετά τα νέα εγκλήματα στον Λίβανο, βλέπει τον πληθυσμό να οδηγείται σε μια νέα διασπορά και καλεί τις χώρες που θα τους δεχθούν να δείξουν έλεος σ' αυτά τα «σαλιγκάρια χωρίς κέλυφος», να δώσουν στους Ισραηλινούς πρόσφυγες «καταφύγιο, γάλα και μέλι».

Το παραλήρημα του Γκάαρντερ προκάλεσε σάλο, η Νορβηγίδα δημοσιογράφος Μόνα Λέβιν είπε πως είναι ό,τι πιο χυδαίο έχει διαβάσει μετά το «Mein Kampf», και το Κέντρο Σιμόν Βίζενταλ ζήτησε από τους «έντιμους Νορβηγούς» να καταδικάσουν αυτόν τον ακραίο αντισημίτη. Με ποιον τρόπο άραγε; Θα ξαναρχίσει ο καβγάς για τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης στις δυτικές δημοκρατίες; Οι προφητείες του Γκάαρντερ είναι αφελείς, η ανάλυσή του στηρίζεται αποκλειστικά στο συναίσθημα. Αλλά, επιτέλους, έχει δικαίωμα να λέει ό,τι θέλει. Κι αν κάτι προκαλεί φόβο δεν είναι οι απόψεις του, αλλά η συμβουλή που του έδωσε μια ειδικός για τη Μέση Ανατολή, ονόματι Χίλντε Χένρικσεν Βάαγκε, να αναζητήσει σωματοφύλακα και δικηγόρο και να εγκαταλείψει τη χώρα.

Έντονες αντιδράσεις, από άλλη πλευρά βέβαια, προκάλεσε και η αποστροφή του Μπους ότι η χώρα του βρίσκεται σε πόλεμο με τους «ισλαμοφασίστες». Εδώ το ζήτημα είναι διαφορετικό. Όταν ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών χρησιμοποιεί έναν όρο, πρέπει να ξέρει για τι μιλάει. Στην ιστορία του 20ού αιώνα, γράφει ο Σέρτζιο Ρομάνο στην Κοριέρε, υπήρξαν πολλοί Άραβες που συνεργάστηκαν με τον Μουσολίνι και τους ναζί. Ανάμεσά τους, ο μουφτής της Ιερουσαλήμ Αμίν Αλ Χουσεΐνι, που στρατολόγησε μουσουλμάνους της Βοσνίας για να συγκροτήσουν τη μεραρχία των SS Χαντζάρ, και ο Ρασίντ Αλί Αλ Γκαϊλάνι, που κυβέρνησε το Ιράκ για τέσσερις μήνες το 1941. Αλλά οι άνθρωποι αυτοί ήταν εθνικιστές, όχι φασίστες. Το μόνο καθεστώς της Μέσης Ανατολής που ενσάρκωνε την αραβική εκδοχή του φασισμού ήταν του Σαντάμ Χουσεΐν. Κι όσο κι αν ο πρόεδρος Μπους φαίνεται να το ξεχνά, το καθεστώς εκείνο ήταν ο μεγαλύτερος εχθρός του Ιράν του Χομεϊνί. Στον πόλεμο ανάμεσα στις δύο αυτές χώρες (1980-88), οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριζαν, έτσι, τους φασίστες εναντίον των ισλαμιστών...