Tο χοντρό «κόλπο» της Iερουσαλήμ

"H παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ ταυτίζεται με το Πατριαρχείο. Είναι έτσι σαφές ότι δεν μπορεί να αλλάξει ο δημογραφικός χαρακτήρας αυτής της θεοκρατικής και θεοκρατούμενης πόλης χωρίς τη συναίνεση του Πατριαρχείου".

Μιλώντας την περασμένη εβδομάδα σε ομάδα Ελλήνων δημοσιογράφων και βουλευτών που επισκέπτονταν το Ισραήλ - μεταξύ των οποίων και ο απεσταλμένος των «ΝΕΩΝ» - ο Πατριάρχης Θεόφιλος δεν έκανε καμία προσπάθεια να κρύψει την οργή του για τον εκβιασμό που του ασκείται αυτή την περίοδο. Ποιος ασκεί αυτόν τον εκβιασμό; «Κύκλοι της ισραηλινής κυβέρνησης». Με ποιον στόχο; «Να επικυρώσουμε τα συμβόλαια για αγοραπωλησία γης που υπέγραψαν οι προκάτοχοί μας». Και ποια μέσα χρησιμοποιούν; «Παρακρατούν την αλληλογραφία μας, στο ταχυδρομείο έχουν σχηματιστεί ολόκληρα τσουβάλια. Δεν ανανεώνουν τις βίζες διαμονής των Αγιοπατεριτών αδελφών μας, δυσκολεύοντας έτσι τις μετακινήσεις τους. Έχουν επιβάλει μια στρατιωτική και αστυνομική δύναμη μέσα στο Πατριαρχείο σε 24ωρη βάση. Και, το κυριότερο, αρνούνται να αναγνωρίσουν τον νέο Πατριάρχη».

Ο ουσιαστικός λόγος που δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ τον Θεόφιλο είναι ότι δεσμεύτηκε στις δύο άλλες πλευρές - τους Παλαιστίνιους και τους Ιορδανούς - ότι δεν θα πουλήσει γη της Ιερουσαλήμ σε Εβραίους. H ισραηλινή κυβέρνηση θεωρεί αυτή τη δέσμευση ρατσιστική, τη στιγμή μάλιστα που η Λατινική Εκκλησία - η οποία υπάγεται στο Βατικανό - έχει πουλήσει το τελευταίο διάστημα σε Εβραίους 54 στρέμματα δικών της ιδιοκτησιών. Τα θρησκευτικά κόμματα που μετέχουν στην κυβέρνηση έχουν έτσι αναλάβει την κλιμάκωση των πιέσεων. Ακόμη και στην πρόσφατη τελετή του Αγίου Φωτός υπήρξαν απειλές και εκβιασμοί, τόνισε ο Πατριάρχης. Από κοντά και άνθρωποι που απολαμβάνουν πλήρη προστασία από την Εκκλησία της Ελλάδος, οι οποίοι οργανώνουν προβοκάτσιες μαζί με τους φανατικούς. «Γιατί ένα κράτος δικαίου θέλει να μας επιβάλει έναν έκπτωτο;», αναρωτήθηκε ο Θεόφιλος. «H ενέργεια αυτή είναι εγκληματική και απαράδεκτη». Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν είναι μεγάλες και οι ευθύνες του Πατριαρχείου για τη σημερινή κατάσταση.

Γιατί όμως έχουν τόσο μεγάλη σημασία τα συμβόλαια που υπέγραψε ο Ειρηναίος; Μια απλή περιήγηση στην Ιερουσαλήμ δίνει την απάντηση. Δίπλα στην Πύλη Τζάφα, μια από τις εισόδους στην Παλιά Πόλη, βρίσκονται δύο ξενοδοχεία, τα οποία ανήκουν στο Πατριαρχείο. Είναι δύο μόνο από τα ακίνητα που προσπάθησε να πουλήσει ο πρώην οικονομικός διαχειριστής του Πατριαρχείου Νικόλας Παπαδήμας σε εταιρείες ισραηλινών συμφερόντων. Με πληρεξούσιο του Ειρηναίου, φυσικά, ο οποίος φρουρείται σήμερα σε 24ωρη βάση από άνδρες της ισραηλινής αστυνομίας και εξακολουθεί να δηλώνει ο νόμιμος πατριάρχης...

Το κόλπο είναι χοντρό. Και τ' όνομά του το αποκάλυψε πριν από λίγο καιρό η εφημερίδα Χααρέτζ: «μια ισχυρή, μεγάλη, εβραϊκή Ιερουσαλήμ». Όπως φαίνεται στον χάρτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στον Εκόνομιστ, το τείχος που κατασκευάζουν οι Ισραηλινοί περικυκλώνει ένα μεγάλο μέρος της ανατολικής (αραβικής) Ιερουσαλήμ. Στην Παλιά Πόλη και τους ιερούς της τόπους θα έχουν πρόσβαση μόνο οι 200.000 Παλαιστίνιοι που ζουν στην Ιερουσαλήμ και μερικοί τυχεροί που θα εξασφαλίζουν άδεια εισόδου. H συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους θα είναι αποκλεισμένη.

«Σ' αυτόν τον τόπο, κάθε σπιθαμή γης είναι πολύ σημαντική, και οι ιδιοκτησίες αλλάζουν πολύ δύσκολα», τόνισε ο Πατριάρχης Θεόφιλος. Τέτοιες αλλαγές, όμως, τις έχει ανάγκη το Ισραήλ για να νομιμοποιήσει την «τελευταία κατάκτηση της Ιερουσαλήμ».

Χούμους στο Αμπού Σούκρι

Το ωραιότερο χούμους της Ιερουσαλήμ σερβίρεται σε ένα απλό μαγαζί που λέγεται «Αμπού Σούκρι». Το εστιατόριο βρίσκεται στον αραβικό τομέα, κοντά στην Πύλη της Δαμασκού, αλλά μπαινοβγαίνει σ’αυτό κάθε καρυδιάς καρύδι: λογικό, αφού το φαγητό είναι υπέροχο και πάμφθηνο.

Εξω από το «Αμπού Σούκρι», ηλικιωμένες Παλαιστίνιες πουλούν την πραμάτεια τους. Θρήσκοι Εβραίοι, με τα χαρακτηριστικά καπέλα και τις κοτσίδες τους, πηγαινοέρχονται φουριόζοι. Το τοπίο είναι σύνθετο, τα χρώματα πολυάριθμα, οι μυρωδιές μπερδεμένες. Λίγα μέτρα πιο κάτω, δύο ευδιάκριτες εβραϊκές σημαίες σε ένα κτίριο δείχνουν ότι αυτή η αγοραπωλησία δεν είχε προβλήματα. Ο ισραηλινός κάμεραμαν που μας συνοδεύει μας εξηγεί ότι σε αυτή τη συνοικία όλο και περισσότερες ιδιοκτησίες αλλάζουν χέρια. Οι Εβραίοι αγοράζουν συνεχώς, το σχέδιο εποικισμού προχωρεί. Αλλά ο συνομιλητής μας δεν πιστεύει ότι ο διαχωρισμός της πόλης είναι δυνατός. «Ο,τι τείχος και να κατασκευάσει η κυβέρνησή μου, εκείνοι που έχουν ανάγκη θα το περνούν», μας λέει. Και για να μας το αποδείξει, μας οδηγεί σε δρομάκια που βρίσκονται έξω από την «τουριστική οδό», γωνιές δύσοσμες, βρώμικες, πάμφτωχες και εγκαταλελειμμένες. Εδώ μένουν οι παράνομοι Παλαιστίνιοι, που ήρθαν από τη Δυτική Οχθη ή τη Γάζα για να δουλέψουν.

Η μόνη λύση είναι μια ανοιχτή πόλη, τονίζει και ο δρ. Ναζμί Αμίν Αλ-Τζουμπέχ, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Φαϊζάλ αλ-Χουσαϊνί και από τους πρωτεργάτες των Συμφωνιών της Γενεύης που είχαν δώσει πριν από τρία χρόνια ελπίδες στους ρομαντικούς αυτής της ταραγμένης περιοχής. «Μια χωρισμένη πόλη θα είναι μια νεκρή πόλη. Δεν θα γίνονται επενδύσεις, δεν θα δουλεύει το αποχετευτικό σύστημα, μια τέτοια λύση δεν είναι ρεαλιστική». Είναι κουραστικό να ζεις ανάμεσα σε τείχη και checkpoints, ο παλαιστίνιος καθηγητής είχε τον περασμένο χειμώνα μια προσωπική εμπειρία σε ένα σταθμό ελέγχου της Ιερουσαλήμ. Ο ισραηλινός φαντάρος με το Μ-16 έτρεμε από το κρύο, εκείνος ήταν μέσα σε ένα ζεστό αυτοκίνητο και άκουγε κλασική μουσική, έδωσε στο φαντάρο την ταυτότητά του, στο πρόσωπό του είδε τον γιο του, «τι κάνεις εδώ;» τον ρώτησε, εκείνος έλεγξε την ταυτότητα και του την πέταξε στα μούτρα, στο πρόσωπό του ο καθηγητής είδε ένα δάκρυ, έβαλε μπρος ξανά το αυτοκίνητο, απομακρύνθηκε ένα χιλιόμετρο, σταμάτησε, κι έβαλε τα κλάματα.