Ο φιλόσοφος και οι μουλάδες

Ο φιλόσοφος αυτός θα μπορούσε να διδάσκει το αντικείμενό του σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο της Αμερικής, του Καναδά ή της Ευρώπης. Αλλά προτίμησε να μείνει στη χώρα του, για να οικοδομήσει - ο αφελής - την «κοινωνία των πολιτών».

Ο Ραμίν Τζαχανμπεγλού είναι ένας πολύ ενδιαφέρων άνθρωπος. Σπούδασε Φιλοσοφία, Ιστορία και Πολιτικές Επιστήμες στη Σορβόννη, όπου και πήρε διδακτορικό. Στη συνέχεια πήγε στο Χάρβαρντ, αλλά επέστρεψε στη χώρα του, το Ιράν, για να διδάξει Πολιτική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης και να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός πυρήνα δημοκρατίας. Έγραψε αρκετά βιβλία, μεταξύ των οποίων το «Γκάντι: οι ρίζες της μη βίας», το «Ιράν ανάμεσα στην παράδοση και τη νεωτερικότητα» και συνεντεύξεις με τον Τζωρτζ Στάινερ, τον Αϊζάια Μπερλίν, τον Νόαμ Τσόμσκι. Και διατήρησε στενούς δεσμούς με Ευρωπαίους φιλοσόφους, όπως τον Ντεριντά, τους οποίους προσπαθούσε να πείσει να επισκεφθούν το Ιράν για να στηρίξουν έμπρακτα την προσπάθεια εκδημοκρατισμού. Όπως έγινε στην Ανατολική Ευρώπη.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Τζαχανμπεγλού έδωσε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στη Λιμπερασιόν. Οι Ιρανοί - είπε - ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη δυτική φιλοσοφία, καθώς τη θεωρούν σκέψη της αντίστασης και του ανοίγματος στον κόσμο. H ενασχόληση με τη φιλοσοφία είναι ένας τρόπος εξόδου από το σύστημα και ένα εργαλείο στοχασμού σε όλα τα επίπεδα - ανθρωπολογικό, οντολογικό - του ιρανικού πολιτισμού. Όταν ο Ρίτσαρντ Ρόρτυ επισκέφθηκε τον Ιούνιο του 2004 την Τεχεράνη για μία διάλεξη, έσπευσαν να τον ακούσουν 2.000 άνθρωποι. Όταν πεθαίνει ένας Γάλλος φιλόσοφος, οργανώνεται την ίδια εβδομάδα στην Τεχεράνη ένα συνέδριο για το έργο του. Ο ίδιος ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, ο Γκολάμ-Αλί Χαντάντ Αντέλ, έχει μεταφράσει Καντ.

Στην ερώτηση αν ο Ιρανός φιλόσοφος είναι ελεύθερος, ο Τζαχανμπεγλού απάντησε ότι εξαρτάται από τα θέματα που πραγματεύεται. Όσοι ασχολούνται με την ισλαμική φιλοσοφία βρίσκονται στο εσωτερικό του συστήματος, άρα έξω από την κοινωνία των πολιτών, και έχουν πολύ περισσότερα προβλήματα. Όσοι έχουν ως αντικείμενό τους την πολιτική φιλοσοφία έχουν λιγότερα μέσα, αλλά είναι πιο δημοφιλείς μεταξύ των νέων. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει και ο ίδιος, αφού στις διαλέξεις του μιλά για τη Χάνα Άρεντ, τον Πωλ Ρικέρ, τον Λίο Στράους, τον Καστοριάδη. Αλλά αυτό δεν τον έσωσε από τους μουλάδες. Στις 28 Απριλίου, ενώ ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί στο αεροπλάνο για να μεταβεί στις Βρυξέλλες, συνελήφθη και κλείστηκε στη φυλακή. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει είναι βαριές: κατασκοπεία και αντεθνική δράση. Ο συντηρητικός Τύπος, μάλιστα, του αποδίδει επαφές με «μοναρχικούς κύκλους του εξωτερικού και του εσωτερικού». Οι διανοούμενοι του Ιράν ανησυχούν πολύ. H Γαλλία και ο Καναδάς ανακοίνωσαν ότι παρακολουθούν από κοντά την υπόθεσή του. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. H Τεχεράνη χρησιμοποιεί τον φιλόσοφο ως διαπραγματευτικό όπλο στο μπρα-ντε-φερ με την Αμερική και την Ευρώπη. H απελευθέρωσή του είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση του διαλόγου.