«Nα γίνουμε όλοι υβρίδια!»

Είμαι ένα υβρίδιο. Κι ήμουν υβρίδιο από μικρό παιδί. Στην ανατροφή μου: γεννημένος στο Βελιγράδι από μάνα Τσέχα και πατέρα Βόσνιο, εξορίστηκα από τα δέκα μου χρόνια στη Γαλλία. Και στις ενασχολήσεις μου: παθιαζόμουν με τα κόμικς, το σινεμά, την επιστημονική φαντασία, που στην πορεία έγινε αυτό που αποκαλώ «πολιτική φαντασία». Πιστεύω ότι στον 21ο αιώνα πρέπει να είμαστε όλοι έτοιμοι να γίνουμε υβρίδια για να λύσουμε τα πολιτικά και οικονομικά μας προβλήματα. Πρέπει να καινοτομήσουμε προς όλες τις κατευθύνσεις, που μπορεί αρχικά να μοιάζουν άσχετες μεταξύ τους αλλά θα οδηγήσουν στο τέλος σε μια καινούργια συνοχή.

Δεν μου αρέσουν τα πρώτα μου κόμικς, ήταν πολύ σκοτεινά. Γι' αυτόν τον λόγο, άλλωστε, δεν περιέλαβα στην έκθεση του Creusot έργα όπως η «Πόλη που δεν υπήρχε» (1977). Σταθμός στη ζωή μου, όπως και στη ζωή πολλών άλλων, ήταν το 1989, όταν έπεσε το Τείχος. Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, από τον οποίο εμπνεύστηκα τον «Ύπνο του Τέρατος» (1998), βρισκόμασταν σε μια μεταβατική δεκαετία κατά την οποία οι ιδεολογίες έδωσαν τη θέση τους στην οικονομική δικτατορία. Νιώθω μια αληθινή νοσταλγία για τη Γιουγκοσλαβία, έπαθα μια έμμονη ιδέα μ' εκείνον τον πόλεμο, για τον οποίο μιλούσαν τόσο πολύ και δεν έκαναν τίποτα. Ήξερα ότι έπρεπε να μιλήσω γι' αυτόν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, αλλά δεν μπορούσα να περιγράψω την πραγματικότητα καλύτερα από την τηλεόραση. Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση ήταν πως η ιστορία ξανάρχιζε από την αρχή, πως η μνήμη δεν λειτουργούσε. Αποφάσισα λοιπόν να διηγηθώ την ιστορία ενός τύπου που θυμάται, το 2026, τη γέννησή του στο Σαράγεβο, το 1993. Αυτό που βλέπουμε στο βιβλίο είναι τι θα συμβεί αν η μνήμη εξακολουθεί να λειτουργεί τόσο άσχημα.

Μετά το άλμπουμ αυτό, άλλαξα μέθοδο δουλειάς: ζωγραφίζω κάθε καρέ χωριστά, σε μεγάλο σχήμα και χωρίς κείμενο. Είναι ένα κομμάτι της αφήγησης που μπορεί να μετατοπιστεί. Μπροστά σ' αυτές τις εικόνες, οι θεατές είναι ελεύθεροι, μπορούν να φανταστούν άλλες ιστορίες, είτε έχουν διαβάσει τα βιβλία μου είτε όχι. Είναι σαν ένας σκηνοθέτης να δείχνει επιλεγμένα πλάνα από τις ταινίες του. Βρισκόμαστε σ' έναν κόσμο όπου τα πράγματα εξελίσσονται τόσο γρήγορα ώστε δεν μπορούμε να σταματήσουμε στο παρόν, το οποίο θα έχει ήδη ξεπεραστεί όταν τελειώσει το βιβλίο. Ένας συγγραφέας πρέπει λοιπόν να αφήσει ελεύθερη τη φαντασία του και να μεταφερθεί στο μέλλον για να μπορέσει να περιγράψει τον σημερινό κόσμο. Το επόμενο άλμπουμ μου θα εκδοθεί τον Μάιο, και δεν ξέρω ακόμη το τέλος. Έχω ένα δίλημμα: οι δύο ερωτικές ιστορίες θα έχουν καλό ή κακό τέλος;

(Από συνέντευξη του Ανκί Μπιλάλ, που δημοσιεύτηκε στη Μοντ)