H αστυνομία της σκέψης

Από τους Δανούς ιμάμηδες μέχρι τους Αυστριακούς δικαστές, κι από τον Ιταλό επίτροπο Δικαιοσύνης μέχρι το ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο, όλοι βρίσκουν αυτές τις μέρες κάτι τρωτό στην ελευθερία της έκφρασης. Θα διαδηλώσουμε άραγε αύριο για το αυτονόητο;

«H υποστήριξη και η διάδοση θέσεων που αρνούνται το Ολοκαύτωμα ενέχει τον κίνδυνο ενίσχυσης της εθνικοσοσιαλιστικής προπαγάνδας»: αυτό αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο αυστριακός νόμος με βάση τον οποίο καταδικάστηκε προχθές ο Βρετανός ιστορικός Ντέηβιντ Ίρβινγκ σε τριετή φυλάκιση. Ο κίνδυνος αυτός είναι πράγματι υπαρκτός. Στη Γερμανία έχουν αυξηθεί τελευταία οι ναζιστικές επιθέσεις εναντίον μεταναστών, ενώ ανησυχία προκαλεί η αυξανόμενη δημοτικότητα συγκροτημάτων της «ναζιρόκ», που υποστηρίζονται από την ακροδεξιά. Και στην Αυστρία δεν πάνε πολλά χρόνια από τότε που οι λαϊκιστές του Χάιντερ - επίσης αρνητές των ναζιστικών εγκλημάτων - μπήκαν στην κυβέρνηση. Θα ήταν όμως τουλάχιστον υποκριτικό να επιχειρηθεί η αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων με τη φίμωση του Ίρβινγκ και των άλλων νυν ή πρώην αρνητών του Ολοκαυτώματος. H απάντηση στην ακροδεξιά είναι περισσότερη, όχι λιγότερη δημοκρατία.

Τα παραληρήματα των αντισημιτών δεν αντιμετωπίζονται με προσφυγές στα δικαστήρια, αλλά με την ενημέρωση και την εκπαίδευση, λέει στη Ρεπούμπλικα ο ιστορικός Μαρτσέλο Φλόρες, που έχει μελετήσει τις γενοκτονίες του 20ού αιώνα. Σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να εκδοθεί αμέσως διεθνές ένταλμα σύλληψης εναντίον του Ιρανού προέδρου Αχμαντινεζάντ, της ηγεσίας της Χαμάς και πολλών ακόμη ισλαμιστών που αρνούνται την ύπαρξη του Ισραήλ και ζητούν την απάλειψή του από τον χάρτη. Όπως, βέβαια, θα πρέπει να συλληφθούν, να δικαστούν και να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι «αντιισλαμιστές» σκιτσογράφοι της Δανίας που απεικόνισαν με προσβλητικό τρόπο τον Μωάμεθ...

H αυτολογοκρισία είναι μια πραγματικότητα και ο σεβασμός της ιστορικής πραγματικότητας ή των θρησκευτικών ευαισθησιών αποτελεί αρετή. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι αιρετικοί, οι ασεβείς ή απλώς οι ανόητοι αντιμετωπίζονται με δικαστικά μέτρα. Το Ευρωκοινοβούλιο ανοίγει επικίνδυνους δρόμους με το ψήφισμα που υιοθέτησε την περασμένη εβδομάδα, όπου αναφέρεται ότι «η ελευθερία της έκφρασης πρέπει να συνυπάρχει με την ατομική ευθύνη και να βασίζεται στον σεβασμό των δικαιωμάτων και των ευαισθησιών των άλλων». Ποιος ορίζει άραγε αυτές τις ευαισθησίες; Οδεύουμε άραγε προς τη συγκρότηση μιας αστυνομίας της σκέψης;

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε τις τελευταίες ημέρες και η συζήτηση στις Βρυξέλλες για την υιοθέτηση ενιαίων κανονισμών για τη δυσφήμηση από τα μέσα ενημέρωσης. Με βάση αυτούς τους κανονισμούς, που πρότεινε ο επίτροπος Φρατίνι, ένας πολίτης θα μπορεί να κάνει αγωγή εναντίον κάποιου μέσου ενημέρωσης από οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για συκοφαντία ή δυσφήμηση. Ύστερα από αντιδράσεις πολλών χωρών, η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε. H αλήθεια είναι πολύτιμο αγαθό. Ακόμη πιο πολύτιμη όμως είναι η ατομική ελευθερία - στον βαθμό βέβαια που δεν προσκρούει στην ελευθερία των υπολοίπων.