Καλύτερα από τους ανθρώπους

Η Ιαπωνία έχει μερικά από τα προβλήματα που έχει και η Ευρώπη: ο πληθυσμός της γερνάει, οι ηλικιωμένοι έχουν όλο και λιγότερους νέους για να τους στηρίζουν, κάποιος πρέπει επειγόντως να καλύψει το κενό. Μετανάστες; Οχι: ρομπότ!

Η Μαρί είναι μια από τις 350.000 ειδικευμένες νοσοκόμες των Φιλιππίνων. Είναι καλή, έξυπνη, ευγενική και, φυσικά, φτηνή. Επειδή όμως δεν μπορεί να βρει δουλειά στη χώρα της, κατέφυγε στην Ιαπωνία. Δεν μιλάει τη γλώσσα καλά, καθώς όμως είναι τόσο ικανή τα κουτσοκαταφέρνει. Ενα μεγάλο πρόβλημα έχει, το οποίο δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει ποτέ: έχει σάρκα και οστά. Και οι Ιάπωνες πιστεύουν ότι τα προβλήματά τους δεν πρόκειται να τα λύσουν οι ξένοι, με τους οποίους έτσι κι αλλοιώς δεν τα πηγαίνουν πολύ καλά, αλλά τα ανθρωπόμορφα ρομπότ. Αυτά θα φροντίζουν τους αρρώστους, θα μαζεύουν τα σκουπίδια και θα δίνουν οδηγίες στους δρόμους.

Δύο είναι οι οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους οι Ιάπωνες αγαπούν τόσο τα ρομπότ, γράφει ο Εκόνομιστ. Ο ένας είναι θρησκευτικός. Ο σιντοϊσμός, εμπλουτισμένος με τον ανιμισμό, δεν κάνει διάκριση ανάμεσα στα άψυχα πράγματα και τα οργανικά όντα. Οταν η Honda άρχισε να σημειώνει προόδους με το ρομποτικό της πρόγραμμα, ζήτησε να μάθει από το Βατικανό κατά πόσον η Δύση θα είχε αντίρρηση να δημιουργηθούν ρομπότ με ανθρώπινο πρόσωπο. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τη λαϊκή παράδοση. Το πρώτο ρομπότ που εμφανίστηκε σε ιαπωνικά καρτούν, το 1951, λεγόταν Τετσουάν Ατόμου, δηλαδή «ατομική καρδιά». Κι αυτό πριν καλά-καλά συμπληρωθούν δέκα χρόνια από τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι! Στις ταινίες που γυρίστηκαν τις επόμενες δεκαετίες, τα ρομπότ συνεργάζονταν πάντα αρμονικά με τους ανθρώπους. Σε μια από τις τελευταίες, τον «Χινόκιο», ένα μοναχικό παιδί στέλνει στη θέση του ένα ρομπότ στο σχολείο και χρησιμοποιεί τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας για να επικοινωνεί με τους συμμαθητές του.

Να λοιπόν ένας ακόμη λόγος που οι Ιάπωνες βρίσκονται τόσο μπροστά σε αυτόν τον τομέα: η φυσική αναστολή τους με τους ανθρώπους. Οπως λέει ο Καλ ΜακΝτόρμαν, ένας ερευνητής από το Πανεπιστήμιο της Οζάκα, «οι Ιάπωνες σκέπτονται πάντα πώς αισθάνεται ο άλλος άνθρωπος και πώς θα τον επηρεάσουν αυτά που θα του πουν». Ενα πείραμα που έκανε ο ΜακΝτόρμαν έδειξε ότι δύο Ιάπωνες κοιτάζονται στα μάτια όταν μιλούν μόνο στο 30% των περιπτώσεων. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε εντυπωσιακά, όμως, όταν ο ένας από τους δύο «συνομιλητές» ήταν ο ReplieeQ1, ένα ρομπότ με το πρόσωπο ενός διάσημου τηλεπαρουσιαστή.

Ισως λοιπόν η Ιαπωνία δείξει το δρόμο και για την επίλυση της κρίσης που διέρχεται η οικογένεια: ένας σύντροφος-ρομπότ είναι βολικός, πρόθυμος, πρόσχαρος, εξυπηρετικός. Σύντομα θα μπορεί ασφαλώς να είναι και τρυφερός.