H μόνη λύση

Μεγάλη Αλβανία, αλλαγή των συνόρων, αμερικανικός δάκτυλος, νέα αναταραχή στα Βαλκάνια, νέα αδικία κατά των Σέρβων... Συγγνώμη, αλλά η έναρξη διαπραγματεύσεων για την «υπό όρους» ανεξαρτησία του Κοσόβου ήταν η μόνη λύση.

«Μέχρι το τέλος του 2006, το Κόσοβο θα είναι μέλος των Ηνωμένων Εθνών»: αυτή την πρόβλεψη έκανε πρόσφατα σε Αμερικανούς επισκέπτες ο Αρντιάν Τζίνι, υπουργός της προσωρινής κυβέρνησης και στενός συνεργάτης του πρώην πρωθυπουργού του Κοσόβου Ραμούς Χαραντινάι, που περιμένει τη δίκη του στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου. Οι επισκέπτες γέλασαν. «Μα εσείς δεν έχετε ούτε σημαία» του είπαν. Αλλά ο πρώην μαχητής του Απελευθερωτικού Στρατού, που κατέθεσε τα όπλα του για χάρη της διπλωματίας, ξέρει για τι μιλάει. Οι διαπραγματεύσεις που θα αρχίσουν σε λίγες ημέρες για το τελικό καθεστώς της επαρχίας θα οδηγήσουν μοιραία σε κάποιο είδος ανεξαρτησίας. Όχι πια μιας «ανεξαρτησίας αν και εφόσον», όπως είχε καθιερωθεί να λέγεται τους τελευταίους 18 μήνες, αλλά μιας ανεξαρτησίας που θα συνοδεύεται από συμβιβασμούς (για τους Αλβανούς) και εγγυήσεις (για τους Σέρβους).

Όπως επισημαίνει ο Τζέημς Ουόλστον στον δικτυακό τόπο Opendemocracy. net, τρία είναι τα εμπόδια σε μια τέτοια πολιτική και συνταγματική λύση. Το πρώτο είναι η στάση των «σκληρών» Αλβανών με επικεφαλής τον Χασίμ Θάτσι, πρώην διοικητή του Απελευθερωτικού Στρατού και νυν επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος. Θα επιλέξουν να μείνουν έξω από τις συνομιλίες, απορρίπτοντας κάθε συμβιβασμό και κλιμακώνοντας τις επιθέσεις εναντίον των Σέρβων και του ΟΗΕ; Ή θα αποφασίσουν να λάβουν μέρος στην «υπό όρους ανεξάρτητη» κυβέρνηση, κερδίζοντας έτσι θέσεις, πόρους και επιρροή;

Το δεύτερο εμπόδιο ακούει στο όνομα Ιμπραήμ Ρουγκόβα. Ο άνθρωπος που άρχισε τον αγώνα των Αλβανών του Κοσόβου για ανεξαρτησία πάσχει από καρκίνο των πνευμόνων και δεν θα βρίσκεται για πολύ στο προσκήνιο. Προφανής διάδοχός του δεν υπάρχει. Και μια σφοδρή αντιπαράθεση για τη διαδοχή στη μέση των διαπραγματεύσεων για την ανεξαρτησία είναι βέβαιο ότι θα δηλητηριάσει το κλίμα.

Το τρίτο και ίσως πιο ψηλό εμπόδιο είναι η στάση του Βελιγραδίου και των Σέρβων του Κοσόβου. Δημοσίως, δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για «απώλεια» του Κοσόβου, όχι μόνο λόγω της συμβολικής θέσης που κατέχει η περιοχή αυτή στη σερβική ιστορία, αλλά και λόγω των συνεπειών που μπορεί να έχει μια τέτοια εξέλιξη τόσο στη Βοσνία όσο και στο Μαυροβούνιο. Καλώς ή κακώς, όμως, οι Σέρβοι δεν είναι πια ο ισχυρός παράγων των Βαλκανίων, τον οποίο όλοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη σε οποιαδήποτε συμφωνία. Ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας, για τον οποίο ο άλλοτε ήρωάς τους Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς φέρει την κύρια ευθύνη, δεν θα μπορούσε παρά να οδηγήσει και στην αλλαγή του καθεστώτος του Κοσόβου. H περασμένη Δευτέρα ίσως να ήταν η αρχή του τέλους. Ή το τέλος της αρχής.