H ανάσα των σπιτιών

Στην Κορέα δεν υπάρχουν ούτε Πυραμίδες ούτε Σινικό Τείχος. Ο επισκέπτης δεν έχει την ευκαιρία να θαυμάσει έναν καθεδρικό ναό σαν κι αυτόν της Φλωρεντίας. Μπορεί όμως να νιώσει την ανάσα των σπιτιών.

Με αφορμή το γεγονός ότι τιμώμενη χώρα της φετινής Έκθεσης Βιβλίου της Φρανκφούρτης είναι η Νότια Κορέα, πολλοί Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι επισκέφθηκαν αυτή τη χώρα για να γνωρίσουν τον πολιτισμό της. Κι επειδή οι Ευρωπαίοι είναι τεμπέληδες, τα ερωτήματα που έθεταν στους υπευθύνους ήταν του τύπου: «ποια είναι τα χαρακτηριστικά του κορεατικού πολιτισμού;». Ή «ποια είναι τα πιο αντιπροσωπευτικά κτίρια της κορεατικής αρχιτεκτονικής;». Ο ποιητής Χουάνγκ Τσι Βου, επικεφαλής της κορεατικής αντιπροσωπείας στη Φρανκφούρτη, ανέλαβε λοιπόν να απαντήσει. «Τον κορεατικό πολιτισμό δεν μπορείς να τον δεις», γράφει στην εφημερίδα Neue Zurcher Zeitung. «Πρέπει να τον αγγίξεις».

Οι αίθουσες του Μεγάρου Πίτι, στη Φλωρεντία, είναι γεμάτες με αριστουργήματα της Αναγέννησης και πίνακες μεγάλων ζωγράφων όπως ο Ραφαήλ, ο Τιτσιάνο και ο Ρούμπενς. Ο διάκοσμος είναι μεγαλοπρεπής, τίποτα δεν έχει αφεθεί στην τύχη, όλα είναι σχεδιασμένα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Όταν ο Χουάνγκ βρέθηκε εκεί την πρώτη φορά, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που ζαλίστηκε και του ήρθε να κάνει εμετό. Προσπαθώντας αργότερα να αναλύσει την ακραία αυτή αντίδρασή του, κατάλαβε ότι είχε να κάνει με τον τρόπο που έχει εσωτερικεύσει την πολιτιστική παράδοση της χώρας του. Αντίθετα με τα κάστρα ή τις παλιές ευρωπαϊκές πόλεις - γράφει -, τα κορεατικά κτίρια δεν δείχνουν από μακριά εντυπωσιακά ή επιβλητικά. Τα παραδοσιακά κορεατικά σπίτια είναι κτισμένα σε διαστάσεις που ανταποκρίνονται στο ανθρώπινο σώμα και έρχονται σε επαφή μαζί του. Οι Κορεάτες προτιμούν να κάθονται ή να ξαπλώνουν στο πάτωμα, το οποίο οι Ευρωπαίοι πατούν με τα παπούτσια τους. Ένα παραδοσιακό κορεατικό σπίτι αναπνέει με πολύ φυσικό τρόπο. Ο αέρας μπαίνει και βγαίνει από την πόρτα που είναι καλυμμένη με ρυζόχαρτο και τους τοίχους που είναι γεμισμένοι με πηλό. Τα σπίτια είναι κτισμένα μονάχα με ξύλο και πηλό, αποσυντίθενται αργά και, ύστερα από μερικές γενιές, επιστρέφουν στη φύση, όπως το ανθρώπινο σώμα. H μορφή όμως παραμένει αναλλοίωτη και τα υλικά ζωντανεύουν ξανά.

Στα σπίτια τους, συνεχίζει ο Χουάνγκ, οι Κορεάτες δεν αναζητούν τις τέλειες διαστάσεις, την υπερβολική διακόσμηση ή την πολυτέλεια. Προτιμούν αντικείμενα που μοιάζουν αδέξια ή ανολοκλήρωτα, που δεν είναι λεία στο άγγιγμα αλλά λίγο τραχιά και ξηρά. Τα χρώματα δεν είναι ελαιώδη και λαμπερά, αλλά θαμπά. Οι χώροι είναι επίτηδες μικροί, ώστε ο έξω κόσμος να δείχνει μεγαλύτερος. Ο κορεατικός πολιτισμός, που έχει ηλικία 5.000 ετών, δεν μπορεί έτσι να γίνει αντιληπτός με τους κανόνες της ευρωπαϊκής αισθητικής. Ελπίζει όμως να προσελκύσει με τις ιδιαιτερότητές του. Εξ ου και η αγωνιώδης κραυγή του: «Μην κοιτάζετε, παρακαλώ. Αγγίξτε!».