Έλλειμμα εντιμότητας
H Τουρκία έχει αλλάξει αρκετά τα τελευταία χρόνια. Το κακό γι' αυτήν είναι ότι μαζί της άλλαξε και η Ευρώπη.
Κοντά σαράντα χρόνια κράτησαν οι συζητήσεις της Ευρώπης με την Τουρκία. Και την παραμονή της προγραμματισμένης έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, η ευρωπαϊκή ηγεσία δεν ήταν ακόμη σε θέση να υποσχεθεί στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών ότι μπορεί να πάρει το αεροπλάνο και να μεταβεί στις Βρυξέλλες χωρίς να βρεθεί μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις. Το κλίμα που δημιούργησαν οι αντιδικίες στο Ευρωκοινοβούλιο και οι αντιρρήσεις της Αυστρίας θύμισαν την εποχή της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, όταν η Ευρώπη αλληλοσπαρασσόταν ανάμεσα σε αντιτιθέμενα συμφέροντα για να καταλήξει τελικά να ζητήσει από την Ουάσιγκτον να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. H ξαφνική ανακάλυψη της Κύπρου, των Αρμενίων, της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις φυλακές ή στα ψυχιατρεία, επιβεβαιώνει πλήρως όσους είχαν υποστηρίξει την άρση του ελληνικού βέτο: μόλις οι Ευρωπαίοι ηγέτες χάσουν το άλλοθι που τους έδινε η ελληνική ακαμψία - την οποία φρόντιζαν βέβαια με κάθε ευκαιρία να κατακεραυνώνουν - θα αρχίσουν να τρέχουν για να βρουν λόγους να κρατήσουν την Τουρκία μακριά τους.
Τέτοιοι λόγοι υπάρχουν ασφαλώς πολλοί, τόσο ουσιαστικοί όσο και τυπικοί. H Τουρκία απέχει πολύ από το να μπορεί να χαρακτηριστεί δημοκρατική χώρα. Τα βασανιστήρια συνεχίζονται. H δίωξη του Ορχάν Παμούκ επειδή μίλησε για τις σφαγές των Κούρδων και των Αρμενίων θα ήταν αστεία, αν δεν έδειχνε ότι το λεγόμενο «βαθύ κράτος» εξακολουθεί να έχει βάρος στις εξελίξεις. H αλαζονική άρνηση της Άγκυρας να συζητήσει έναν τρόπο αναγνώρισης της Κύπρου δημιουργεί πρωτοφανή δεδομένα στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα, όμως, ένας Τούρκος πρωθυπουργός τολμά για πρώτη φορά να αναγνωρίσει δημοσίως ότι η χώρα του έκανε λάθη στην αντιμετώπιση των Κούρδων και να καταδικάσει δημοσίως την προσπάθεια ενός δικαστηρίου να ακυρώσει την πραγματοποίηση ενός φόρουμ για την Αρμενία. H στάση αυτή έχει εξοργίσει τους Τούρκους εθνικιστές, για τους οποίους κάθε καινούργιο ευρωπαϊκό «χαστούκι» είναι βούτυρο στο ψωμί τους.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες επισημαίνουν ότι δεν μπορούν να αγνοήσουν τη βούληση της κοινής τους γνώμης. Και είναι γεγονός ότι τόσο στα δημοψηφίσματα της Γαλλίας και της Ολλανδίας για το Ευρωσύνταγμα όσο και σε διάφορες δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών εμφανίζεται να αντιτίθεται στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο και αν αυτό δεν βρίσκει όμως σύμφωνο τον Έλληνα Πρωθυπουργό, η πολιτική δεν ασκείται με δημοσκοπήσεις. Επιπλέον, κανείς δεν έχει εγγυηθεί ότι η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα έχει σώνει και καλά θετικό αποτέλεσμα. Το πιθανότερο είναι ότι η Τουρκία δεν θα πάρει τελικά αυτό που θέλει. Τουλάχιστον ας έχουν επιδείξει στο μεταξύ οι δύο πλευρές εντιμότητα, ειλικρίνεια και ευθυκρισία.
posted by Μιχάλης Μητσός @ 3:26 μ.μ.
5 comments
5 Comments:
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Τελικά τι είναι αυτή η ευρωπαϊκή ένωση; Όπου και όποτε αυτοπαρουσιάζεται στους ευρωπαϊκούς λαούς, η ΕΕ χρησιμοποιεί κατά κόρον το χαϊδευτικό της ("Ευρώπη") κι έναν ιδρυτικό μύθο. Ο μύθος πάει περίπου ως εξής: οι "Ευρωπαίοι", όταν έφτασαν στο ακρότατο σημείο την αντίθεση μεταξύ των αξιών του πολιτισμού τους και των αλληλοσφαγών τους (Αουσβιτς), αποφάσισαν να οικοδομήσουν ένα κοινό μέλλον βασισμένο στις αξίες αυτές - τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, την ελευθερία και τη δημοκρατία κτλ κτλ. Σβήσανε λίγο-λίγο τα σύνορά τους, θεσμοθετήσανε κοινές αγορές βάζοντας υλικά θεμέλια για την οριστική ειρήνευση της ηπείρου, φτιάξαν μηχανισμούς συντονισμού των πολιτικών τους, τελικά αποκτήσαν κοινό νόμισμα (οι περισσότεροι) και θέτουν σταθερά το στόχο της οικοδόμησης μιας ομοσπονδίας.
Μ'άλλα λόγια η "Ευρώπη" είναι ο καρπός της προσπάθειας ενσάρκωσης σε πολιτεία των αξιών του ευρωπαϊκού πολιτισμού, από τους ευρωπαίους.
Αν πάρουμε έστω και μια στιγμή το παραμυθάκι αυτό για αλήθεια,... η Τουρκία χάνει την οποιαδήποτε ελπίδα συμμετοχής της στην ΕΕ τώρα ή σε εκατό χρόνια. Οι Τούρκοι μπορεί να δημιουργήσουν μια υποδειγματική δημοκρατία, μπορεί να αποκτήσουν ζηλευτό βιοτικό επίπεδο - δεν μπορεί να μπουν στην "Ευρώπη", γιατί δεν ανήκουν στην πολύπαθη ήπειρο, για λόγους ιστορικοπολιτισμικούς.
Αν όμως δούμε πώς η ΕΕ ορίζει τον εαυτό της μέσα στις χιλιάδες σελίδες των σχετικών πρωτοκόλλων, συμφώνων, οδηγιών κτλ. θα καταλήξουμε σε διαφορετικά συμπεράσματα - που σε τίποτα δεν αποκλείουν την ένταξη της Τουρκίας στην Ενωση, ταυτόχρονα με τον αποκλεισμό της "ευρωπαϊκότατης" Ουκρανίας.
Η πλειοψηφία των ηγετών χωρών της ΕΕ, (όταν δεν μεταφέρουν την πίεση της ταϊσμένης με τα ευρωπαραμύθια κοινής τους γνώμης) οι σοβαρότεροι στρατηγικοί αναλυτές, οι επιχειρηματικές ελίτ, όλοι αυτοί που γνωρίζουν τι είναι η ΕΕ, συγκλίνουν στο οτι η ένταξή της θα ήταν μια θετική εξέλιξη στα διεθνή πράγματα - και τις δουλειές τους.
Οι Τούρκοι όμως; Εχω την αίσθηση οτι το τουρκικό κατεστημένο, το κράτος και το μεγάλο κεφάλαιο, δεν έχει συνολικά αυτόνομα συμφέροντα από την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ - ο συμψηφισμός κάποιων οικονομικών ενισχύσεων με την υποβάθμιση του ρυθμιστικού ρόλου της χώρας σε μερικές από τις πιο ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη (από τη μέση ανατολή ώς την κεντρική Ασία), δεν γέρνει την πλάστιγγα. Αντίθετα, έχουν κάθε συμφέρον από ενός είδους εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της κοινωνίας (ιδιωτικοποιήσεις, μείωση του δημόσιου τομέα, "δομικές μεταρρυθμίσεις", εκσυγχρονισμό του νομικού οικοδομήματος, υποδομές, και σταθερότητα). Οι Τούρκοι πολίτες, από την άλλη, προσδοκούν έναν άλλου είδους εκσυγχρονισμό: βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, των δημόσιων υπηρεσιών (υγεία-παιδεία), δημοκρατικές ελευθερίες, ισχυροποίηση της κοινωνίας των πολιτών κτλ. Η σύγκλιση με την ΕΕ είναι τόσο ελκτική στα μάτια τους, ακριβώς γιατί αυτά τους τα όνειρα είναι σε μεγάλο βαθμό πραγματικότητα στην ΕΕ.
Ετσι φαίνεται οτι οι Τούρκοι προσφέρουν την υποστήριξή τους σε οποιοδήποτε πρόγραμμα στοχεύει στη σύγκλιση με την "ευρώπη", έστω κι αν αυτό είναι μόνο το χρυσό περίβλημα του πικρού χαπιού των "δομικών μεταρρυθμίσεων".
Υπό αυτό το πρίσμα βλέπω την τωρινή κατάσταση: το ευρωπαϊκό κεφάλαιο αλλά και τους αμερικανούς, τους συμφέρει η (σε διαφορετική μορφή για τους μεν και τους δε) προσχώρηση της Τουρκίας στην ΕΕ. Οι ευρωπαίοι ηγέτες, πιέζονται από την κοινή γνώμη των χωρών τους, που αδυνατεί να καταλάβει γιατί στην "ευρώπη" πρέπει να μπει μια μεγάλη, μη ευρωπαϊκή, χώρα. Οι Τούρκοι ηγέτες ξέρουν οτι μόνο που πρέπει να κάνουν είναι να διαπραγματευθούν σκληρά: ούτως ή άλλως, η καθαυτό ένταξη δεν τους ενδιαφέρει και πάρα πολύ, η πορεία τους νοιάζει περισσότερο, και για τα όποια προσκόμματα σε αυτήν μπορούν να κατηγορήσουν τους "ευρωπαίους".
Και μέσα σε όλα αυτά, έχεις και το Μολυβιάτη να πανηγυρίζει για τις διατυπώσεις ενός άρθρου που ουδέποτε θα εφαρμοστεί...
Καλή, ως συνήθως, η ανάλυση αλλά παίρνει ως δεδομένη την Τουρκία ως μία συμπαγή οντότητα που στόχο έχει την κοινωνική και οικονομική της πρόοδο. Νομίζω ότι οι "Ευρωπαϊστές" Τούρκοι αγωνιούν περισσότερο για το τομάρι τους βλέποντας την Ανατολία να γιγαντώνεται. Όταν όλες οι αναλύσεις στα Δυτικοευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας -και το ΝΑΤΟ- προβλέπουν κατακερματισμό του Τουρκικού Κράτους μεσοπρόθεσμα, οι διαδικασίες ενταξιακών διαπραγματεύσεων εντάσσονται μάλλον στην καθυστέρηση έλευσης του πεπρωμένου μέχρι να εξασφαλιστεί ο έλεγχος των "δρόμων" μεταφοράς πετρελαίου, αερίου και κρίσιμων πρώτων υλών σε συνδυασμό με τη λήψη επίκαιρων θέσεων "μάχης" απέναντι στην αναδυόμενη μεγάλη κίτρινη Δύναμη.
Πολύ ενδιαφέρον αυτό που λες Ημίαιμε (πού ήσουν;)
Δεν ξέρω ο κακομοίρης τίποτα για τη γείτονα, εκτός από όσα μουχουν πει δυό τρία "καρντάσια" από κει.
Να πω λοιπόν άλλα δυο-τρία σκόρπια:
1. Η πρώτη απόπειρα ανοίγματος στην κεντρική Ασία έγινε από τον Οζάλ - στον οποίο οι αμερικάνοι κατέστησαν καθαρά τα όρια που θέτουν στο παιχνίδι αυτό. Ετσι, κόπηκε πχ η όρεξη των τούρκων για ντιλ με τους Ρώσους, ώστε από κοινού να κανονίζουν τα πράγματα στο Αζερμπαϊτζάν, στον Τουρκμενιστάν και (σε συνεργασία με τους ντόπιους) στο Καζαχστάν. Παρέμεινε κάποια συμμετοχή της Τουρκίας στην εξόρυξη των πετρελαίων του Μπακού και μια πολύ ενεργητική ρωσοτουρκική οικονομική προσέγγιση. Το μεγάλο κεφάλαιο στην Τουρκία (Κότς, Σαμπαντζή,...) βολεύεται με αυτή τη "σύνθεση"
2. Ο έλεγχος των πετρελαϊκών δρόμων είναι από τα πιό πολύπλοκα αντικείμενα διαπραγμάτευσης των Τούρκων με τους δυτικούς. Οι Τούρκοι προσπαθούν να κατοχυρώσουν την ιδέα οτι η σταθερότητα στην Τουρκία είναι ο καλύτερος εγγυητής για την απρόσκοπτη διέλευση των ενεργειακών πρώτων υλών (πολιτική που ντύνεται με το ιδεολόγημα του "δημοκρατικού κράτους-πρότυπου του μουσουλμανικού κόσμου", κι ενισχύεται από τις καλές σχέσεις της χώρας με το Ισραήλ.)
Ενα τμήμα των κυρίαρχων κύκλων του κράτους των ΗΠΑ εκπονεί σχέδια σε αντίθετη κατεύθυνση. (Πάγιο χαρακτηριστικό του ιμπεριαλισμού: ποτέ στόχοι χωρίς εναλλακτικές δυνατότητες). Η ιδέα τους είναι έλεγχος μέσω της αστάθειας (έχει το πλεονέκτημα οτι κανείς παίκτης στην περιοχή δε γίνεται υπερβολικά ισχυρός, αλλά και το μειονέκτημα, ο πολλαπλασιασμός των παικτών - Κούρδοι κτλ. - να κάνει δύσκολη τη διαχείριση της κατάστασης).
3. Μέσα σ'αυτό το κλίμα, η ίδια η οικονομική πρόοδος της Ανατολίας παράγει μια τοπική (μετριοπαθή) "ισλαμική" αστική τάξη, που θέλει ήπια μέτρα αποκέντρωσης (στην κατεύθυνση της ομοσπονδιοποίησης) της Τουρκίας, σαφώς διαφορετικά από όποια σχέδια διαμελισμού της, αλλά και αντίθετα με το μοντέλο του μονολιθικού στρατοκρατισμού που βαδίζει στη γραμμή του Κεμάλ. Ο Ερντογαν διατηρεί συμμαχία με αυτόν τον ανερχόμενο πόλο δύναμης.
Αυτές είναι ελάχιστες μόνο άκρες από το κουβάρι. Το βέβαιο είναι οτι η ζωή στη γείτονα κινείται τώρα στο ρυθμό των "δομικών μεταρρυθμίσεων" (ιδιωτικοποιήσεις - συρρίκνωση των κρατικών υπαλλήλων, αύξηση συνταξιοδοτικού ορίου - τα ξέρουμε...) Αυτές θα περάσουν πολύ καλύτερα, αν υποσχεθούν δημοκρατία, ελευθερία, "εξευρωπαϊσμό", στο βάθος του τούνελ.
Πάντα λεπτομερής και διεισδυτικός. Δεν έχω να προσθέσω κάτι εκτός, ίσως, από το ότι οι Αμερικανοί, μακροπρόθεσμα ή και νωρίτερα, πάλι θα εκτεθούν (όπως στο Ιράν) λόγω μη "κριτικής" σκέψης και ανάλυσης των πραγμάτων. Ξέρεις, ενώ αυτοί έχουν εφεύρει και εφαρμόσει τα think tanks, τελικώς ακόμη και τις ανθρώπινες ιδέες τις περνούν στα κομπιούτερς για να βγάλουν αποτέλεσμα. Και βέβαια η "κρίση" (judgement) λείπει από αυτό το αποτέλεσμα.
Δεν χάθηκα, σας παρακολουθώ με ενδιαφέρον.
Βέβαια, κάποιες στιγμές στις φιλοσοφικές σας εξάρσεις νοιώθω όπως στα πολύ νειάτα μου με την πρώτη κοπελιά μου που εγώ, καθαρόαιμος ημίαιμος, είχα το νού μου στα πρακτικά της σχέσης και αυτή μου έλεγε: ξέρεις τι είπε ο Μαρκούζε; -Και τα αυτιά έχουν τοίχους! Πολύ φιλοσοφημένο αλλά διόλου διεγερτικό...
Μια που στο σχόλιό σου έβαλες και το Ισραήλ, ας πούμε του Μιχάλη να θίξει και την "Ιμιάδα" για να μας δώσει την ευκαιρία να πούμε πολλά.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home