Προληπτικές απολύσεις

Οκτώ μήνες μετά την «εισβολή» του Εντουάρ ντε Ρότσιλντ στη Λιμπερασιόν, η άλλοτε πρωτοποριακή γαλλική εφημερίδα διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να ξεπεράσει την κρίση της. H ζημιά της αναμένεται να φτάσει φέτος τα 6 εκατομμύρια ευρώ (έναντι 4 εκατομμυρίων το 2004) και η κυκλοφορία της συνεχίζει να μειώνεται (9,8% το πρώτο εξάμηνο του έτους, 17,4% από το 2001). Οι λόγοι είναι πολλοί: το Internet και οι δωρεάν εφημερίδες έχουν αλλάξει ριζικά τη συμπεριφορά του αναγνωστικού κοινού, ενώ μείωση παρουσιάζουν και τα έσοδα από τις διαφημίσεις (το πρώτο οκτάμηνο του 2005 οι σελίδες των διαφημίσεων στον γαλλικό Τύπο μειώθηκαν κατά 8,5%). Ο ντε Ρότσιλντ, που κατέχει το 38,8% του κεφαλαίου της εφημερίδας, δεν είναι καθόλου ευχαριστημένος. Στους διαδρόμους της εφημερίδας κυκλοφορεί ότι έχει ζητήσει να φύγουν ογδόντα ώς εκατό από τους 340 εργαζομένους...

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η κατάσταση των εφημερίδων είναι θεωρητικά καλύτερη. H κυκλοφορία τους παραμένει σταθερή από το 2000, με τη Νιου Γιορκ Τάιμς μάλιστα να την αυξάνει. Τα έσοδα από τις διαφημίσεις αυξάνονται, αν και σε μικρότερο ποσοστό από το 2004 και οι μεγάλοι εκδότες εξακολουθούν να εμφανίζουν κέρδη. Παρά ταύτα, οι απολύσεις όχι μόνο δεν έχουν σταματήσει, αλλά επεκτείνονται πλέον και στους συντάκτες. H Σαν Χοσέ Μέρκιουρι Νιουζ, μια από τις μεγαλύτερες καθημερινές εφημερίδες της Καλιφόρνιας, ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή την απομάκρυνση 60 εργαζομένων, οι 52 από τους οποίους είναι δημοσιογράφοι. Στις 20 Σεπτεμβρίου, ο όμιλος της Νιου Γιορκ Τάιμς έκανε γνωστό ότι σκοπεύει να απολύσει 500 άτομα, περιλαμβανομένων 45 δημοσιογράφων της νεοϋορκέζικης εφημερίδας και 35 της Μπόστον Γκλόουμπ. Την ίδια ημέρα, ο όμιλος Νάιτ Ρίντερ ανακοίνωσε 100 απολύσεις σε δύο καθημερινές εφημερίδες της Φιλαδέλφειας.

Ο λόγος είναι πάντα ο ίδιος: οι μέτοχοι (14 αμερικανικοί όμιλοι μέσων ενημέρωσης είναι εισηγμένοι στο χρηματιστήριο) ανησυχούν ότι με την άνοδο της τιμής του χαρτιού και την υποχώρηση των διαφημίσεων το μέρισμά τους θα μειωθεί. Πιέζουν έτσι τους εκδότες να μειώσουν το κόστος τους και εκείνοι απαντούν με προληπτικές απολύσεις δημοσιογράφων. «Αναζητούμε τρόπους να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί», λέει με νόημα η Κάθριν Μάτις, αντιπρόεδρος της Νιου Γιορκ Τάιμς, για την οποία 45 απολύσεις δεν είναι δα και τόσο πολλές όταν ο όμιλος απασχολεί 1.200 δημοσιογράφους... Ήδη, πάντως, πολλοί επισημαίνουν ότι με τις απολύσεις δημοσιογράφων θα πέσει η ποιότητα των εφημερίδων, κάτι που θα οξύνει ακόμη περισσότερο την κρίση (και θα οδηγήσει σε νέες απολύσεις). «Μέχρι τώρα, μπορέσαμε να κρατήσουμε την ποιότητά μας», λέει ο Λούθερ Τζάκσον, πρόεδρος του συνδικάτου δημοσιογράφων του Σαν Χοσέ. «Κάθε νέα μείωση του προσωπικού, όμως, θα συνοδεύεται από εκπτώσεις στο περιεχόμενο».